ذهن کاملا ریاضی و مهندسی این دین شناس، وادار می کند که عنوان «فقیه مهندس» را به ایشان نسبت دهم؛ یعنی مهندس علوم و معارف اسلامی.
به گزارش خبرنگار همشهري آنلاين، دكتر محسن اسماعيلي در نشست تحلیل و بررسی کتاب «امامان اهل بیت (علیهم‌الاسلام)، مرزبانان حریم اسلام» اثر شهید سید محمدباقر صدر كه عصر سه‌شنبه در شهر كتاب برگزار شد، گفت: شهيد سيد محمد باقر صدر را به عنوان يك فقيه و اصولي مي‌شناسم كه البته در منطق و اقتصاد هم داراي آثار عميق و ماندگاري است كه به عنوان آثاري برجسته در حد توليد نظريه شناخته شده‌اند اما تا قبل از كتاب «امامان اهل بیت(ع)، مرزبانان حریم اسلام» اثر مستقلي در حوزه تاريخ از شهيد صدر منتشر نشده بود.
اين استاد حوزه و دانشگاه افزود: شهيد صدر به عنوان نابغه حوزه، با فكري منسجم و مبتكر، در هر رشته که وارد مي‌شود، در پارادايم موجود عمل نمي‌كند بلكه پارادايم را به هم مي‌زند و بنایي جديد با ستون‌هاي محكم بنا مي‌كند و چيزهايي به دست مي‌آورد كه با روش‌هاي موجود نمي‌توان به آنها دست يافت.
وي ادامه داد: شهيد صدر وقتي به تاريخ هم ورود كرده، به جاي آن كه به دنبال جزء جزء مطالب برود، يك بناي تحليلي براي تاريخ به يادگار گذاشته، بين اصول و فروع تاريخي تفكيك قائل شده و با كل‌نگري، زندگي ائمه را به سان يك روح واحد در بدن‌هاي متعدد كه ٢٥٠ سال با اصول رفتاري ثابت اما روش‌ها و تاكتيك‌هاي مختلف زندگي كردهاند، تصوير كرده است.
منتخب مردم در مجلس خبرگان رهبري خاطرنشان كرد: همين نگاه شهيد صدر بر حاكم بودن اصول ثابت در رفتار ائمه، كه آنها را در قالب دو هدف (١: مقابله با تحريف و كژروي و تغيير دادن چهره دين و ٢: كادرسازي و تربيت افراد جهت تضمين عملياتي شدن ايده‌هايشان) برمي‌شمرد، تعارضات ظاهري كه بعضا در رفتار ائمه توهم می‌شود را حل كند. این یک سود بزرگ کتاب «امامان اهل بیت(ع)، مرزبانان حریم اسلام» است.
اسماعيلي گفت: شهيد صدر مي‌گويد اگر رفتار ائمه را در قالب آن دو هدف بسنجيم، آنگاه روش‌ها و تاكتيك‌هايي كه بر اساس شرايط زمان و مكان تغيير كردهاند اصل نمي‌شوند؛ وقتي اصول را بشناسيم و روي آنها پافشاري كنيم، خط را گم نكرده و از طرفي هم بي‌جهت چيزهايي كه در دوراني تاكتيك بوده و در طول زمان مي‌توانند تغيير كنند را اصل فرض نكرده و دچار تحجر نمی‌شويم. روش ایشان، هم خطر تذبذب را دفع می‌کند و هم خطر تحجر را.
دانشيار دانشگاه تهران افزود: پیام تفكر شهيد صدر اين است كه اشكالات عملي و اجرايي را نبايد به عنوان يك شبهه نظري تلقي كرد. صدر مي‌گويد هدف ائمه ساختن يك جامعه آگاه است نه يك جامعه هيجان‌زده. همچنين بر خلاف آنچه كه در ذهن برخي افراد غيرمتخصص نسبت به دين وجود دارد و به ائمه به چشم انسان‌هاي مظلوم منزوي نگاه مي‌كنند، اما شهيد صدر مي‌گويد كه ائمه نقش فعال و ايجابي داشته و مظلوم فعال بوده‌اند؛ به همان اندازه و شيوه‌اي كه مي‌توانستند.
به گزارش همشهري آنلاين، نشست تحلیل و بررسی کتاب «امامان اهل بیت (علیهم‌الاسلام)، مرزبانان حریم اسلام» اثر شهید سید محمدباقر صدر، سه‌شنبه هفدهم فروردین، با سخنراني دكتر محسن اسماعيلي، حجت‌الاسلام محمدعلی مهدوی‌راد، دکتر محمدحسین رجبی و مهدي فيروزان در شهر کتاب برگزار شد.
حجت‌الاسلام مهدوی‌راد كتاب‌پژوه و دين‌شناس نيز در اين نشست، از زمان‌شناسي، واقع‌گرايي، روشن‌انديشي، ابتكار، كلان‌نگري و پرهيز از جزئي‌انديشي، به عنوان ويژگي‌هاي شهيد سيد محمدباقر صدر نام برد و گفت: شهيد صدر، جزيره‌اي فكر نمي‌كرد و اين مهم است كه يك محقق، متفكر و انديشه‌ور، بتواند در جايگاه ديدبان بلندي بايستد، آثار را از بالا رصد و پيوندها و زاويه‌هاي تاريخي را كشف كند.
وي با بيان اينكه شهيد صدر در کتاب «امامان اهل بیت (علیهم‌الاسلام)، مرزبانان حریم اسلام»، سيره 250 ساله ائمه را با نگاه كلان در سه دوره مرحله‌بندي مي‌كند، افزود: اين سه دوره خيلي معنادار و دقيق است. شهيد صدر، مرحله اول را به پس از پيامبر (ص) تا بعد از امام سجاد (ع) اختصاص داده است كه در اين دوران يك ك‍ژنگري خيلي جدي در فضاي فرهنگي اسلام يا ميراث نبوت شكل مي‌گيرد و عنوان امامت با يك تحريف جدي مواجه مي‌شود.
اين پژوهشگر ديني، با بيان اينكه اگر كسي 50 سال پس از پيامبر (ص) را به درستي ارزيابي نكند در فهم تاريخ اسلام به بيراهه مي‌رود، تصريح كرد: تحريف به مراتب خطرناك‌تر از تخريب است و به تعبير شهيد صدر، امام سجاد (ع) در جايي ايستاده‌اند كه بايد اين تحريف را بزدايند.
مهدی فیروزان، مدیرعامل موسسه شهر کتاب و خواهرزاده امام موسی صدر نيز با بيان خاطراتي از زبان همسر شهيد سيد محمدباقر صدر، گفت: كتاب خاطرات سيده فاطمه صدر كه دخترعمو و همسر شهيد سيد محمدباقر صدر بوده است در آينده نزديك چاپ مي‌شود.
وي با بيان اينكه ميوه انسان، انديشه اوست، گفت: شناخت تاريخ براي ساخت آينده موثر است و كتاب يكي از مهمترين وسايل سنجش ارزش سرمايه‌هاي فكري ماست و شهيد صدر يكي از اين سرمايه‌ها است كه در آثارش نه تنها نوآوري در منطق، استنتاج و اصول ديده مي‌شود بلكه نوآوري در شيوه هم وجود دارد.