همکاران این پژوهش:
سیامک کفایی، شبنم چهره، سرورالساات هاشمی، میترا زاغی، عسل ادریس آبادی، فاطمه یزدانی، سمیه گایکانی، فریده درفشی
پیشگفتار
فرایند تولید زباله که خود ناشی از فعالیت انسان شهرنشین مصرف‌کننده است و هر روز نیز او را به مصرف بیشتر ترغیب می‌کنند، جزء لاینفک زندگی شهری است.
امروزه تولید زباله در شهرهای بزرگ مسئله آفرین شده است. بطوری که بطور متوسط هر انسان شهرنشین روزانه نیم کیلوگرم زباله تولید می‌کند و چنانچه جمعیت شهرنشین کشور را سی میلیون نفر تخمین زنیم، روزانه معادل پانزده هزار تن زباله تولید می‌شود که دفع این حجم عظیم زباله، چنانچه بطور اصولی و بهداشتی انجام نشود، معضلات جبران ناپذیر زیست محیطی را بدنبال خواهد داشت.
شهروندان تهرانی روزانه 7 هزار تن زباله که یکبارمصرف ها بخش عمده ای از آن است را تولید کرده و تحویل شهرداری می دهند و سالانه بیش از 64 میلیارد تومان هزینه در کلان شهر تهران از سوی شهرداری صرف جمع آوری زباله ها می شود. در شهر تهران می توان زباله های شهری را به 5 دسته تقسیم کرد:
1- زایدات غذایی( پس مانده های غذایی)که به قسمت فساد پذیر زباله ها گفته می شود.
2- آشغال: به قسمت فساد ناپذیر زباله ها می گویند، آشغالها شامل کاغذ، پلاستیک، قطعات فلزی، شیشه، چوب و موادی از این قبیل می‌شود که می تواند قابل اشتعال یا غیر قابل اشتعال باشد.
3- خاکستر
4- زایدات ناشی از تخریب و ساختمان سازی
5- زایدات ویژه که شامل مواد حاصل از جاروب کردن خیابان‌ها و معابر، برگ درختان، اجساد حیوانات مرده و موادی که از وسایل نقلیه به جای مانده است می‌شود.
ضرورت یک شهر خوب و سالم، آموزش و اطلاع داشتن شهروندان از مقوله شهرنشینی است و در اولین گام پاکیزگی محیط زیست و رعایت قوانین زیست محیطی ضامن اصلی یک شهر پاکیزه است.
امروزه بشر دریافته است که تبعات و پیامدهای خسارت و زیانهایی که به طبیعت وارد می‌کند، بمراتب بیشتر از بهره‌ای است که از آلودن محیط زیست دریافت می‌کند. از این رو، با بکار بستن امکانات عملی و علمی می‌کوشد کمترین زیان را به طبیعت وارد آورد.
ایرانیان از شمار نخستین ملت هایی در جهان بوده اند که به وضع قوانین زیست محیطی همت گماشته اند. این قوانین نه از جانب حکومت ها بلکه از سوی مردمانی با فرهنگ غنی وضع می شد که به اهمیت حفظ محیط زیست کاملا آگاه بودند و به پاسداری از منابع طبیعی ایمان و اعتقاد از سر آگاهی داشتند؛ به طوری که حکومت ها نیز مجبور بودند برای بقا، خود را با خواست و باورهای مردم هماهنگ سازند و به آن ها احترام بگذارند.
سالم سازی را باید خود مردم بپذیرند و خود راه های سالم سازی را کشف کنند. محور شهر سالم انسان سالم است.
این نظر سنجی در پی آن است که نظر شهروندان تهرانی را در مورد تمیزی شهر تهران و میزان همکاری آنان با شهرداری جویا شود.
کلیات تحقیق
در این گزارش با به کارگیری نظرسنجی تلفنی و بدست آوردن آمارها، پردازش و تحلیل علمی آنها، سعی شده است تا به دیدگاه شهروندان تهرانی نسبت به موظف بودن در تمیز نگه داشتن شهر و چگونگی برخورد با عاملان کثیفی شهر تهران، از نظر پاسخگویان دست یافت.
این گزارش حاصل جمع آوری پاسخ 1112نفر از مردم تهران به پرسشنامه تهیه شده توسط واحد نظرسنجی تلفنی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای موسسه همشهری است. این افراد به صورت تصادفی و بر اساس مراجعه به فهرست شماره تلفن ها (از 22000000 الی 88999999) انتخاب شدند. در این گزارش نظر کسانی که تمایل به پاسخگویی به تمام پرسش های تحقیق را داشته اند، منعکس شده است.
اهداف تحقیق
هدف کلی این تحقیق دستیابی به مجموعه اطلاعات و پاسخ هایی است که پاسخگویان در مورد موظف بودن در تمیز نگه داشتن شهر و چگونگی برخورد با عاملان کثیفی شهر تهران بیان داشته‌اند.
روش نظرسنجی
در این پژوهش، از نظرات عامه مردم به صورت تلفنی (نظرسنجی تلفنی) به روش پیمایشی و نمونه گیری تصادفی استفاده شده است. عددهای داخل جدول گرد شده است.
جامعه نمونه
در این تحقیق نمونه آماری شامل 1112 نفر از مردم تهران است لازم به ذکر است که از این تعداد درصد 33 مرد و 67 درصد زن هستند.
زمان اجرای نظرسنجی
این نظرسنجی در پاییز 1386 توسط گروه نظرسنجی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای روزنامه همشهری انجام شده است.
پرسشنامه نظرسنجی
1. جنس
2. سن
3. تحصیلات
4. تا چه حد خود را موظف به رعایت نظافت شهر می دانید؟
5. از نظر شما مهمترین راه حل تمیز نگه داشتن شهر تهران چیست؟
6. با کسی که شهر را کثیف می کند چه برخوردی شود بهتر است؟
7. آیا شما با مجرم شناختن کسی که شهر را کثیف می کند، موافقید؟
8. آیا شما کسی که شهر را کثیف می کند به مراجع قانونی معرفی می کنید؟
9. شما با کدام عبارت موافق هستید:
1- خانه من محل زندگی من است. 2- خانه من محله من است.
3- خانه من شهر من است. 4- خانه من کشور من است.
چکیده:
طرح نظرسنجی حاضر، به منظور دست یافتن به نظر پاسخگویان نسبت به موظف بودن در تمیز نگه داشتن شهر و چگونگی برخورد با عاملان کثیفی شهر تهران به اجرا درآمده است. یافته های این طرح به قرار زیر است:
- 67 درصد از پاسخگویان زن و33 درصد مرد هستند.
-18 درصد پاسخگویان در گروه سنی 25-21 سال قرار دارند.
- 42 درصد از پاسخگویان دارای مدرک تحصیلی دیپلم هستند.
- 52 درصد از پاسخگویان اظهار کرده اند که نظافت شهر را زیاد رعایت می کنند.
- 38 درصد پاسخگویان رعایت نظافت شهر توسط مردم را مهمترین راه حل تمیزی شهر تهران عنوان کرده اند.
- 38 درصد از پاسخگویان تذکر دادن را به عنوان بهترین برخورد با عامل کثیفی شهر بیان کرده اند.
- 78درصد از پاسخگویان با مجرم شناختن کسی که شهر را کثیف می کند موافق هستند.
- 72 درصد از پاسخگویان کسی که شهر را کثیف می کند به مراجع قانونی ذیربط معرفی می کنند.
- 67 درصد از پاسخگویان با عبارت "خانه من کشور من است." موافق هستند.
جنس پاسخگویان
بر اساس جدول شماره 1، از میان 1112 نفر پاسخگو 67 درصد زن و 33 درصد مرد هستند.
جدول شماره 1- توزیع پاسخگویان بر اساس جنس
| جنس |
تعداد |
درصد |
| زن |
742 |
67 |
| مرد |
370 |
33 |
| جمع |
1112 |
100 |
نمودار شماره 1
سن پاسخگویان
جدول شماره 2، نشان دهنده توزیع سنی جامعه آماری این تحقیق است. همان طور که مشاهده می شود بزرگترین گروه سنی در 1112 نفر پاسخگوی این تحقیق را گروه سنی 21 تا 25 سال (18 درصد) و کوچک ترین گروه سنی را 51-60 سال (6 درصد) تشکیل می دهند.
جدول شماره 2- توزیع پاسخگویان بر اساس سن
| سن |
تعداد |
درصد |
| 21-25 سال |
196 |
18 |
| 26-30 سال |
191 |
17 |
| 36 -40 سال |
153 |
14 |
| 35-31 سال |
151 |
14 |
| 15-20 سال |
115 |
10 |
| 41-45 سال |
93 |
8 |
| 60سال به بالا |
77 |
7 |
| 46-50سال |
69 |
6 |
| 51-60 سال |
67 |
6 |
| جمع |
1112 |
100 |
نمودار شماره 2
سطح تحصیلات پاسخگویان
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 3، از میان 1112 نفر پاسخگو 42 درصد دیپلم و 4 درصد بی سواد هستند.
جدول شماره 3- توزیع پاسخگویان بر اساس میزان تحصیلات
| میزان تحصیلات |
تعداد |
درصد |
| دیپلم |
471 |
42 |
| لیسانس و بالاتر |
193 |
17 |
| ابتدایی |
111 |
10 |
| دانشجو و فوق دیپلم |
100 |
9 |
| دبیرستان |
98 |
9 |
| راهنمایی |
96 |
9 |
| بی سواد |
43 |
4 |
| جمع |
1112 |
100 |
نمودار شماره 3
پاسخگویان تا چه حد خود را موظف به رعایت تمیزی شهر می دانند؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 4، از میان 1112 نفر پاسخگو، 52 درصد زیاد، 46 درصد تا حدی و 2 درصد به میزان کم خود را در تمیزی شهر تهران موظف می دانند.
جدول شماره 4- توزیع پاسخگویان بر اساس میزان موظف بودن در رعایت تمیزی شهر
| رعایت تمیزی شهر توسط پاسخگویان |
تعداد |
درصد |
| زیاد |
579 |
52 |
| تا حدی |
507 |
46 |
| کم |
26 |
2 |
| جمع |
1112 |
100 |
نمودار شماره 4
بهترین شیوه کنترل تمیزی شهر تهران از نظر پاسخگویان
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 5، از میان 1112 نفر پاسخگو، 38 درصد رعایت نظافت شهر توسط مردم را بهترین راه حل تمیزی شهر تهران عنوان کرده اند.
جدول شماره 5- توزیع پاسخگویان بر اساس بهترین شیوه کنترل تمیزی شهر تهران.
| بهترین شیوه کنترل تمیزی شهر تهران از نظر پاسخگویان |
تعداد |
درصد |
| رعایت کردن مردم |
426 |
38 |
| تلاش بیشتر ماموران شهرداری |
398 |
36 |
| فرهنگ سازی |
288 |
26 |
| جمع |
1112 |
100 |
نمودار شماره 5
بهترین برخورد با عامل کثیفی شهر از نظر پاسخگویان
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 6، از میان 1112 نفر پاسخگو، 38 درصد تذکر دادن را به عنوان بهترین برخورد با عامل کثیفی شهر بیان کرده اند
جدول شماره 6- توزیع پاسخگویان بر اساس بهترین برخورد با عامل کثیفی شهر
| بهترین برخورد با عامل کثیفی شهر از نظر پاسخگویان |
تعداد |
درصد |
| تذکر دادن |
428 |
38 |
| برخورد قانونی |
332 |
30 |
| فرهنگ سازی (از طریق آموزش و پرورش، صدا و سیما) |
148 |
12 |
| هیچ برخوردی نمی شود کرد |
117 |
11 |
| نمی دانم |
97 |
9 |
| جمع |
112 |
100 |
نمودار شماره 6
پاسخگویان با مجرم شناختن کسی که شهر را کثیف می کند موافق هستند؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 7، از میان 1112 نفر پاسخگو، 78درصد از پاسخگویان با مجرم شناختن کسی که شهر را کثیف می کند موافق هستند.
جدول شماره 7- توزیع پاسخگویان بر اساس مجرم شناختن کسی که شهر را کثیف می کند
| موافقت پاسخگویان با مجرم شناختن کسی که شهر را کثیف می کند |
تعداد |
درصد |
| موافقم |
867 |
78 |
| موافق نیستم |
102 |
9 |
| اصلا نمی شود این طرح را اجرا کرد |
88 |
8 |
| در بعضی از موارد |
55 |
5 |
| جمع |
1112 |
100 |
نمودار شماره 7
آیا پاسخگویان عامل کثیفی شهر را به مراجع قانونی معرفی می کنند؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 8، از میان 922 نفر پاسخگویی که با مجرم شناختن عامل کثیفی شهر موافق هستند، 72 درصد شخص مجرم را به مراجع قانونی ذیربط معرفی می کنند.
جدول شماره 8- توزیع پاسخگویان بر اساس معرفی کردن عامل کثیفی شهر به مراجع قانونی
| پاسخگویان عامل کثیفی شهر را به مراجع قانونی معرفی می کنند |
تعداد |
درصد |
| معرفی می کنم |
662 |
72 |
| معرفی نمی کنم |
120 |
13 |
| بستگی دارد |
103 |
11 |
| به آن مرجع قانونی اعتمادی ندارم |
24 |
3 |
| نمی دانم |
13 |
1 |
| جمع |
922 |
100 |
نمودار شماره 8
پاسخگویان با کدام عبارت موافق هستند؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 9، از میان 1112 نفر پاسخگو، اکثریت آنان (67 درصد) با عبارت "خانه من کشور من است." موافق هستند.
جدول شماره 9 – توزیع پاسخگویان بر اساس عبارتی که با آن موافق هستند.
| پاسخگویان با کدام عبارت موافق هستند |
تعداد |
درصد |
| خانه من کشور من است |
745 |
67 |
| خانه من شهرمن است |
261 |
24 |
| خانه من چهار دیواری من است |
67 |
6 |
| خانه من محله من است |
26 |
2 |
| هیچ کدام |
13 |
1 |
| جمع |
1112 |
100 |
نمودار شماره 9
منابع و مآخذ:
http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.
http://www.elib.hbi.ir/persian/public_health_ebook/04_04.htm#_Toc46498024