او از اختصاص حدود 50هزار ميليارد تومان پول پرقدرت به ساخت مسكن مهر در دولت گذشته به‌عنوان عاملي مهم در رشد بالاي نرخ تورم ياد مي‌كرد و ورود دولت به عمليات ساخت مسكن را مورد انتقاد قرار مي‌داد. وزير راه و شهرسازي دولت يازدهم كه در دهه 70سابقه حضور در راس وزارت مسكن و شهرسازي را داشت، از مسكن اجتماعي به‌عنوان طرحي براي قشرهاي كم‌درآمد ياد كرد و نام آن را بر سر زبان‌ها انداخت. آخوندي ضمن اينكه قول داد پروژه مسكن مهر را در دولت يازدهم به اتمام برساند، از برنامه جديدي براي خانه‌دار‌كردن قشرهاي كم‌درآمد سخن گفت. طي دو سال و نيم گذشته اما اين طرح وارد فاز اجرايي نشده است. در گفت‌وگو با وزير راه و شهرسازي آخرين وضعيت ساخت واحدهاي مسكن مهر و همچنين برنامه دولت براي مسكن اجتماعي، پرسيده شده است. عباس آخوندي از هماهنگي با وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي براي مسكن اجتماعي سخن گفت و تأمين خدمات زيربنايي را از اصلي‌ترين چالش‌هاي اتمام مسكن مهر دانسته است.
- يكي از وعده‌هاي مهم دولت در زمينه مسكن، اجراي طرح مسكن اجتماعي است كه البته قبل از آن دولت با پروژه‌هاي به اتمام نرسيده مسكن مهر مواجه است. پرونده مسكن مهر چه زماني بسته مي‌شود؟
اكثر پروژه‌هاي مسكن مهر به مراحل پاياني رسيده و پيشرفت بسيار خوبي دارد. به غيراز چند پروژه كه در اواخر دولت قبل كليد خورده و عمليات آن ادامه دارد، عمليات ساخت در ساير پروژه‌ها مراحل پاياني خود را مي‌گذراند. به‌طوري كه از 2ميليون و 216هزار و 502قرارداد ساخت واحد مسكوني در كل كشور يك ميليون و 847هزار و 226واحد يعني 83درصد آن در مرحله اتمام نازك‌كاري قرار دارد كه تعداد 307هزار و 524واحد يعني 28درصد از كل واحدها در دولت يازدهم به مرحله اتمام نازك‌كاري رسيده است.
به علاوه از كل واحدهايي كه داراي قرارداد ساخت هستند نيز تعداد يك ميليون و 598هزار و 539واحد يعني 91درصد واحدها افتتاح شده كه از اين تعداد نيز 588هزار و 338واحد معادل 37درصد واحدها در دولت يازدهم انجام شده است. همچنين از يك ميليون و 617هزار و 189واحد مسكوني كه فروش اقساطي شده نيز تعداد 794هزار و 235واحد معادل 49درصد آن مربوط به عملكرد دولت يازدهم در اين حوزه است. بنابراين همانطور كه از ابتدا اعلام كرده‌ايم، نسبت به تعهدات داده شده در اين زمينه پايبنديم و انتقاد از نحوه ورود دولت به ساخت مسكن مانع پيشبرد پروژه‌ها نمي‌شود.
- واحدهايي كه هنوز به مرحله تحويل نرسيده‌اند و متقاضيان آن نسبت به آن اعتراض دارند، چه مشكلاتي دارند؟
واحدهايي كه افتتاح نشده و بنابراين به مرحله فروش اقساطي نيز نرسيده، ناشي از مشكلات موجود در تأمين خدمات زيربنايي و روبنايي اين پروژه‌ها بوده است كه متولي اصلي آنها ساير دستگاه‌ها ازجمله وزارت نيرو و استانداري‌ها هستند. به‌طوري كه از يك ميليون و 95هزار واحد داراي قرارداد ساخت تعداد 405هزار واحد فاقد انشعاب آب، 490هزار واحد فاقد انشعاب فاضلاب، 413هزار واحد فاقد انشعاب برق و 470هزار واحد فاقد انشعاب گاز هستند و هم‌اكنون به‌رغم اتمام نازك‌كاري تعداد 279هزار واحد مسكوني، به‌دليل عدم‌وجود خدمات زيربنايي امكان تحويل آنها و اسكان متقاضيان فراهم نشده است.
- به نحوه تأمين مالي در ساخت پروژه‌هاي مسكن مهر در دولت گذشته انتقادهايي مطرح كرده‌ايد، در دولت يازدهم، چگونه تأمين مالي انجام شده است؟
عملكرد قابل ملاحظه تكميل پروژه‌هاي مسكن مهر در دولت يازدهم كه در آمارها بيان كردم، با استفاده از منابع حاصل از بازپرداخت اقساط تسهيلات و استمهال 3ساله بازپرداخت بدهي‌هاي بانك مسكن به بانك مركزي بوده كه هيچ‌گونه آثار تورمي را به‌دنبال نداشته است چراكه اين منابع از محل پول پرقدرت و افزايش منابع پايه پولي تأمين نشده است. در اين خصوص قابل ذكر است كه از مجموع 8ميليارد و 287ميليون تومان اقساط وصول شده، مبلغ 6ميليارد و 606ميليون تومان يعني 80درصدآن در دولت فعلي محقق شده است. يكي ديگر از مسائل مسكن مهر مكان‌يابي‌هاي نادرستي است كه تكميل اين پروژه‌ها را دچار تأخير كرده است. بعضي مكان‌يابي‌هاي نادرست منجر به ايجاد مشكلات قابل توجه در تأمين خدمات روبنايي شامل مدرسه، كلانتري، مسجد و مراكز بهداشتي- درماني شده است. براساس برآوردهاي صورت‌گرفته جمع مبالغ مورد نياز براي تأمين اين خدمات روبنايي حدود 4هزار و 200ميليارد تومان است كه يك‌سوم آن از محل منابع داخلي وزارت راه و شهرسازي از طريق فروش اراضي دولتي و دوسوم آن بايد از محل اعتبارات استاني توسط استانداران محترم، تأمين شود. پس از تأمين تمامي خدمات روبنايي براي اين مجموعه‌ها، اين پروژه‌ها تكميل شده ارزيابي مي‌شود. با وجود اين فارغ از نقدهايي كه وجود دارد در تلاش هستيم تا به‌طور 100درصدي حقوق خريداران مسكن مهر را رعايت كنيم و با تمام توان در حال انجام امور مربوط به آن هستيم.
- مسكن اجتماعي چه زماني وارد فاز اجرايي مي‌شود؟ آيا مانند مسكن مهر پروژه‌هايي براي ساخت مسكن اجتماعي تعريف خواهد شد؟
هيچ‌وقت برنامه‌اي مانند مسكن مهر را شروع نخواهيم كرد چرا كه آن را ظلم عمومي به مردم و ساكنان آن مي‌دانيم. مسكن اجتماعي بخشي از پروژه رفاه اجتماعي دولت است و بر اين اساس در قالب يك برنامه مشترك ميان وزارتخانه‌هاي راه و شهرسازي و تعاون، كار و رفاه اجتماعي كه به امضاي بنده و آقاي دكتر ربيعي نيز رسيده است، پيگيري مي‌شود. با توجه به‌وجود پراكندگي منابع حمايتي مسكن در دستگاه‌ها، سازمان‌ها و نهادهاي حمايتي مانند كميته امداد امام خميني(ره)، بهزيستي، سازمان تأمين اجتماعي، صندوق بازنشستگي و بنياد مسكن انقلاب اسلامي، اهتمام بر تجميع منابع آنها و ظرفيت حمايتي خيرين در اين حوزه و جهت‌دهي هدفمند و برنامه‌ريزي شده حمايت از خانوارهاي تحت پوشش نهادهاي حمايتي و ساير خانوارهايي كه تحت‌پوشش اين نهاد نيستند ولي توان تأمين هزينه مسكن خود را بدون حمايت دولت نخواهند داشت، از طريق برنامه مشترك مشخص شده كه همان برنامه مسكن اجتماعي است، دنبال مي‌شود.
اين برنامه حاصل انجام مطالعات دقيق و برگزاري جلسات متعددي با حضور متخصصين و دانشگاهيان حوزه اجتماعي و اقتصاد مسكن است. در اين برنامه نحوه انتخاب گروه‌هاي هدف، تعيين نهادهاي واسط و چگونگي تعامل آنها، شناسايي ظرفيت‌هاي موجود و نحوه استفاده از آنها در راستاي توانمندسازي اقشار كم‌درآمد براي تأمين مسكن مناسب خود، مورد نظر قرار گرفته است.
با توجه به اينكه دولت نسبت به تأمين رفاه اجتماعي قشرهاي كم‌درآمد مسئوليت دارد و مسكن اجتماعي نيز در مجموعه برنامه‌هاي رفاه اجتماعي قرار مي‌گيرد و با عنايت به اينكه هرگونه تعهدي در اين برنامه‌ها مستلزم تأمين منابع مالي از سوي كل حاكميت است، در احكام پيشنهادي وزارت راه و شهرسازي در برنامه ششم توسعه، ماده‌اي به‌منظور ايجاد وفاق عمومي و فراهم كردن ضمانت قانوني لازم براي اجراي برنامه تأمين مسكن كم‌درآمدها يعني همان برنامه مسكن اجتماعي قرار داده شده است.
در اين برنامه دولت در قالب «سياستگذاري»، «نظارت» و «حمايت» ايفاي وظيفه مي‌كند و هيچ‌گونه دخالت مستقيمي در ساخت مسكن اجتماعي نخواهد داشت.
سياستگذاري‌هاي مربوط به آن نيز با رويكرد استفاده از مشاركت حداكثري خود متقاضيان، بومي‌سازي و توجه به شرايط محيطي، فرهنگي و اجتماعي هر منطقه و با اولويت استفاده از ظرفيت بافت‌هاي فرسوده شهري، صورت مي‌گيرد.