اگر چه به‌نظر مي‌رسد به‌دليل اعلام ناقص و اشتباه اين خبر، روزهاي بعد بسياري از مقام‌هاي پليس تلاش كردند با ابهام زدايي در اين زمينه، به پرسش‌هاي افكار عمومي پاسخ بدهند اما ابهام‌ها درباره اين موضوع همچنان وجود دارد. درنتيجه پليس همچنان تلاش مي‌كند اشتباه ناشي از اعلام نادرست اين خبر را جبران كند؛خبري كه وزير كشور در يك برنامه تلويزيوني نوع بيان و طرح آن را مناسب ندانست و محسني اژه‌اي، سخنگوي قوه قضاييه هم انتخاب عنوان گشت نامحسوس از سوي پليس را خوش‌سليقگي ندانست. در نخستين روز انتشار اين خبر، روزنامه همشهري تلاش كرد با هدف رفع ابهام مردم و فرهنگ‌سازي در اين زمينه، سؤال‌هايي را با يكي از مقامات پليس درميان بگذارد. حالا سخنگوي نيروي انتظامي اين پرسش‌ها را پاسخ داده است. توضيحات سردار منتظر المهدي به اين 7سؤال را بخوانيد.
- امسال چه تفاوتي نسبت به سال‌هاي گذشته دارد كه نياز به اجراي اين طرح و اضافه‌كردن 7000نيروي نامحسوس گشت امنيت اخلاقي باشد و آيا اين طرح اجرا شد؟
چنانچه مي‌دانيد و مي‌دانيم پديده‌هاي اجتماعي، پويا هستند و لاجرم براي مديريت آنها نيز بايد از روش‌ها و سازوكارهاي پويا بهره گرفت. تنها راه فائق آمدن بر پديده‌ها و آسيب‌ها و جرائم اجتماعي پيشي گرفتن از پديده‌هاست نه يك قدم، بلكه چندين قدم. اين پيشي‌گرفتن زماني محقق مي‌شود كه بتوانيم پيشگيري نماييم؛ پيشگيري از نوع ارتقايي و در تمام سطوح. هر سازماني براي مديريت پديده‌هاي قلمرو مأموريتي خويش بايد هرازگاهي از شيوه‌هاي جديدي استفاده نمايد. اين نكته نيز قابل‌توجه است كه مأموريت جديدي انجام نشده بلكه شيوه و رفتار آن تغيير كرده است. هيچ نيروي جديدي اضافه نشده است و در اصل اين افراد همان پرسنل كادر پليس هستند كه در زمان غيرموظف خود در صورت مشاهده جرائم پنج‌گانه مشهود مراتب را به مراكز پليس صرفا اطلاع مي‌دهند.
- شيوه شناسايي، جذب و آموزش اين افراد چگونه و براساس چه معيارهايي بوده است؟
در سازمان پليس براي جذب و استخدام و به‌كارگيري كاركنان از چندين و چند روش علمي، سنجش و اندازه‌گيري، از آزمونگري گرفته تا پيشينه‌كاوي و مصاحبه و تحقيق محلي و نظاير آن بهره گرفته مي‌شود، چنانچه در سؤال قبل نيز اشاراتي داشتم. همه اين افراد از كادر مجرب و آموزش‌ديده و البته ضابط قضايي هستند و به مأموريت خود كاملا واقف و توجيه مي‌باشند. آنها از فيلترهاي متعددي ازجمله تأييد مراجعي چون بازرسي و عقيدتي و حفاظت نيروي انتظامي گذشته‌اند.
- آيا اين افراد شغل ديگري دارند يا به‌صورت تمام وقت با ناجا همكاري مي‌كنند؟ و اينكه آيا اين همكاري آنها به‌صورت افتخاري است يا خير؟
عرض كردم اينان همان كاركنان پايور و افسران پليس هستند كه در زمان فراغت از كار اداري خود براساس تعهد فراتر خود نسبت به اهداف پليس بدون هيچ‌گونه چشمداشت مادي و اخذ حقوق و مزايا نسبت به انجام اين مهم اهتمام مي‌ورزند. درواقع اين افراد در كنار كارهاي روزمره خود در صورت مواجهه با موارد پيش‌گفته صرفا با ارسال پيامك در سامانه تعريف‌شده درون‌سازماني اقدام مي‌نمايند و حق مواجهه حضوري يا برخورد با قانون‌شكنان را ندارند. مراحل پيگيري و اقدام بعدي از طريق مركز ايجاد شده در پليس انجام مي‌شود كه خود شيوه‌هاي اقدام متفاوتي دارد.
به‌طور مثال اگر سرقتي گزارش شود، آن مركز اگر نياز به مداخله فوري باشد مراتب را به گشت‌هاي انتظامي مستقر در آن محل يا گشت پليس110 با هماهنگي كلانتري مربوطه اعلام و اقدام مي‌نمايند، در خيلي از مواقع كه نياز به مداخله آني نباشد براساس گزارش واصله و ديگر شواهد و قرائن آن مجرم مورد تعقيب و پيگرد قرار مي‌گيرد.
- چه تدبيري براي راستي‌آزمايي گزارش‌هاي اين افراد انديشيده شده است؟ آيا احتمال ارسال گزارش غيرواقعي وجود ندارد؟
اساسا اين افراد همان كساني هستند كه در ساعات اداري و موظفي خود در حوزه‌هاي مختلف انتظامي مشغول به انجام مأموريت هستند و بسان همان پليس هستند كه صحنه جرم را مشاهده و گزارش مي‌دهند. چون آنها ضابط قضايي هستند، اصل بر صحت گزارش آنان است مگر خلافش ثابت شود. البته در هر شغل و صنفي احتمال خطا هست كه سيستم‌هاي نظارتي بر اين موضوع نظارت دارند و اصولا يك گزارش به منزله نوعي داده است، اين داده توسط كارشناسان حرفه‌اي مورد پردازش قرار مي‌گيرد تا به اطلاعات تبديل شود. اطلاعات نيز مورد پردازش مجدد قرار مي‌گيرد تا پس از آن تصميم‌گيري صورت گيرد و براي هرگونه اقدامي با نظر مراجع قضايي عمل مي‌شود.
- شهروندان درصورت اعتراض به اين گزارش‌ها چه مسيري را بايد دنبال كنند؟
اجراي اين طرح‌ها صرفا در مواجهه با قانون‌شكنان است كه تعداد آنها بسيار كم است و هيچ جاي نگراني براي شهروندان عزيز وجود ندارد. در اصل همه اين اقدامات در راستاي تكريم و حقوق شهروندان و صيانت و پاسداري از شأن و منزلت زنان و مردان و افزايش احساس امنيت در جامعه است. گروه هدف پليس صرفا قانون‌شكنان و مجرميني است كه ذهن و روان شهروندان را مكدر كرده و لطافت و زيبايي را از جامعه ستانده‌اند.
كاهش احساس امنيت و ايجاد ناامني و قطعيت پرداخت هزينه جرم براي مجرمين و قانون‌شكناني كه ايمني، آسايش و آرامش مردمان خوب و عزيزمان را دستخوش آسيب قرار داده‌اند مي‌باشد. با اين وجود براي رفع دغدغه‌هاي شهروندان عزيز و هرگونه اعتراض يا پيشنهاد و يا شكايات و... همان سامانه‌هاي ارتباطي كه پيش‌تر بارها اعلام شده‌اند، مثلا سامانه197 پليس (هم به‌صورت حضوري و هم تلفني) و سامانه پليس110 و... كانال‌هاي مطمئني هستند كه شهروندان محترم از اين طريق مي‌توانند ايده و نظرات و اعتراضات و پيشنهادهاي خود را به مسئولين ناجا منتقل كنند، نظرات و انتقادات آنها هم در سريع‌ترين زمان ممكن مورد ارزيابي و بلافاصله پس از آن بازخورد كافي به تماس‌گيرندگان ارائه مي‌شود.
- چرا تصويري از تعدادي از اين مأموران در رسانه‌ها منتشر شده است؟ اين موضوع با فعاليت نامحسوس اين افراد تعارض دارد!
پليس بنا ندارد طرح‌هاي خود را از نظر مردم پنهان نمايد مخصوصا مواردي كه نياز به مشاركت و همكاري آنان دارد. ما نيز قبول داريم كه در نحوه و نوع اعلان آن نياز به مداقه بيشتري بوده و ارائه تصاوير اين افراد نوعي بدسليقگي از سوي بعضي از رسانه‌ها بود. بايد توجه داشت عنوان نامحسوس را لزوما نبايد مترادف و هم‌معناي مخفي و سري و نظاير آن تلقي كرد. درواقع نامحسوس بدان معناست كه مواجهه حضوري ندارد و براي قانون‌شكنان محسوس نيست و براي پيشگيري از برخوردهاي سليقه‌اي و كنترل هوشمندانه و اصلاح فرايند برخوردهاي فيزيكي و صيانت از حقوق متعارف اجتماعي و كاهش پرونده‌سازي و البته رضايتمندي آحاد مردم پديده‌ها متنوع و متعدد هستند.
- چرا مأموريت اين افراد به برخي جرايم خاص محدود شده است؟
براساس پيمايش‌ها و مطالعات پليس و اولويت‌بندي موضوعات و همچنين درخواست‌هاي مكرر مردم و مسئولين از طرق مختلف ازجمله تماس‌هاي شهروندان با سامانه‌هاي 197 و 110 پليس ما ضمن انجام ديگر مأموريت‌هاي ذاتي و قانوني خود در برهه‌اي تمركز مي‌كنيم روي آن مواردي كه در اولويت قرار مي‌گيرد و خواستگاه مردم است، به‌طور مثال اجراي اين طرح با هدف ارتقا، استمرار و تقويت طرح امنيت اجتماعي در رابطه با مطالبات مسئولين و مردم پيرامون كنترل جرائم در معابر و بزرگراه‌هاي سطح شهر با اولويت جرائمي همچون سرقت، مواد مخدر، اراذل و اوباش، حركات خطرآفرين در رانندگي، مزاحمين نواميس مردم و بدحجابي و كشف حجاب انجام مي‌شود.
- پليس در كنار مردم است
سردار منتظر المهدي، سخنگوي ناجا: واقعا هر آنچه را كه ما انجام مي‌دهيم براي مردم است و فلسفه وجودي پليس خدمت به مردم است و همواره در كنار آنان هستيم و خواهيم ماند. نكته ديگر اينكه اثربخشي و انجام و فرجام بهينه هر طرحي مستلزم بهره‌مندي همزمان از نظرات نخبگان و صاحب‌نظران و انديشمندان است كه ما با كمال مسرت شنوا و پذيرنده ديدگاه عزيزان هستيم.
- گشت نامحسوس درست مطرح نشد
عبدالرضا رحماني‌فضلي، وزير كشور: چون اين طرح گشت نامحسوس ارشاد با هماهنگي وزارت كشور نبوده اجراي آن بايد در شوراي امنيت و شوراي اجتماعي كشور مطرح شود اما اصل موضوع آنگونه كه مطرح شد نبود. افرادي كه در اين طرح به‌كار گرفته مي‌شوند همه نيروهاي ناجا هستند و از آنها خواسته شده كه در حوزه شرارت، سرقت، باج‌گيري و برخي موارد عفاف و حجاب به‌خصوص كشف حجاب در خودروها گزارش دهند.