چون اين گروهها اصولا جزو گروههاي تروريستي بودند و آنها شامل آتشبس هم ميشدند طرح پاتك زدن به ارتش سوريه را ازجمله در حلب در دستور كار قرار دادند.بخش شرقي شهر حلب در كنترل جبهه النصره و گروههاي تروريستي و بخش غربي در كنترل ارتش سوريه است. ارتش سوريه برنامه و نقشه خود براي آزادي كل شهر حلب از وجود تكفيريها داشت اما قبل از آنكه ارتش اقدام كند تكفيريها گلولهباران بخش غربي را شروع كردند كه باعث كشته شدن تعداد بسيار زيادي از غيرنظاميان شد.
در عين حال عمليات نظامي در منطقه غوطه در جنوب دمشق آغاز شد. در آنجا خود اين گروههاي تروريستي كه طرفدار عربستان هستند مانند جيشالاسلام و جبههالنصره براي كنترل اين مناطق وارد نبرد شدند.
اين درگيريها طي اين روزها هم در حلب و هم در غوطه دمشق به اوج خود رسيده بود و متأسفانه بسياري از قربانيان اين حملات هم افراد غيرنظامي ازجمله در روستاهاي حلب بودهاند. اين مسئله باعث شد كه اصولا ارتش سوريه تصميم بگيرد كه شهر حلب را آزاد كند. روسيه هم موافق بود و به اين مسئله كمك ميكند. بعد از آزادسازي شهر تاريخي تدمر برنامهريزي براي انتقال عمليات نظامي به ديرالزور صورت گرفته بود، به اين ترتيب مذاكراتي كه بين وزراي امور خارجه روسيه و آمريكا صورت گرفت دوطرف قرار گذاشتند كه نوعي آرامش برقرار شود كه نام «سكوت» بر آن گذاشته شد.
قرار بود از نيمهشب جمعه اين سكوت آغاز شود و هردو طرف يعني آمريكا و روسيه به همپيمانان خود فشار بياورند كه عمليات نظامي خود را متوقف كنند. ظاهرا اما اين توافق مؤثر نبوده و با وجود كاهش حملات همچنان درگيريها وجود دارد.
جبهه النصره شاخهاي از القاعده است و رهبر آن با ايمن الظواهري سركرده القاعده بيعت كرده است. به همينخاطر اين گروه تروريستي هيچ وقت نميتواند بهعنوان يك گروه معارض در سوريه به حساب آيد.
اين گروه احساس ميكند كه همه معادلات بر ضدش است و همهچيز عليه اين گروه و داعش شكل گرفته است. در اين نااميدي نيروهاي اين گروه دست به ماجراجويي ميزنند و شروع به گلولهباران و كشتار غيرنظاميان در بخش غربي حلب ميكنند. بمباران بيمارستان هم كه اين روزها مطرح شده احتمالا هواپيماي آمريكايي يا سعودي از پايگاههاي تركيه پرواز كردند تا گناه آن را به گردن سوريه بيندازند و بهانهاي براي عمليات عليه دولت سوريه داشته باشند. قصد اين است كه دولت سوريه متهم به كشتار مردم خودش شود.
در آن سو در زمينه سياسي هم پس از شكست مذاكرات ژنو3 استفان ديميستورا، نماينده سازمان ملل همچنان سعي دارد كه زمينه سياسي براي تفاهم و حل بحران را بهوجود آورد. ضمن ادامه تماسها روز 10ماه مي براي برگزاري يك نشست و گردهمايي با حضور نمايندگان گروههاي مختلف سوري درنظر گرفته شده است. اين نشست هم با اميد حل و فصل مسائل درنظر گرفته شده اما نميتوان خيلي به آن خوشبين بود. چون همچنان مخالفان دولت سوريه ازجمله تركيه و عربستان اميدوار هستند كه در سوريه دستاوردي داشته باشند.
آنها تصور نميكردند نبرد در سوريه 5سال طول بكشد و فكر ميكردند از مارس 2011در عرض 3-2ماه سوريه تجزيه ميشود و دولت سوريه سرنگون خواهد شد. حمايت ايران و روسيه از دولت سوريه اما باعث شد تا دولت اين كشور با حمايت محور مقاومت پيشرفتهاي مهمي داشته باشد. ماجراي سوريه مسئلهاي بسيار مهم و پيچيده است.
شرايط به اين معنا نيست كه هر كسي در سوريه ببرد يا ببازد امتيازاتي را بهدست آورده يا باخته است؛ مسئله بودن يا نبودن هركدام از طرفهاست. به همينخاطر سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه روسيه تأكيد ميكند كه معادلات منطقهاي يا حتي جهاني را نبرد حلب تعيين خواهد كرد. اين بهمعناي آن است كه هر كسي كه در سوريه ببرد همهچيز را برده و هركسي كه ببازد همهچيز را باخته است.
اين مسئله نشان ميدهد كه مسئله سوريه چقدر ابعاد منطقهاي و بينالمللي دارد و همين موضوع باعث ميشود كه معادلات بسيار پيچيده شود و مذاكرات به نتيجه نرسد. نتيجه نهايي را عمليات نظامي در ميدان تعيين خواهد كرد و تنها در آن صورت خواهد بود كه مذاكرات سياسي در ژنو يا هر جاي ديگر به نتيجه برسد.
دولت آمريكا در اين ميان اعلام كرده كه 250نفر از نيروهاي ويژه خود را به سوريه ميفرستد تا نيروهاي معتدل را آموزش دهند. بهنظر ميرسد آمريكاييها از نظر موضعگيري سياسي در وضعيت نابساماني هستند و خودشان هم نميدانند چه ميخواهند. گاهي با مقامهاي روسيه معادلات را ميچينند و اعلام ميكنند كه بايد ارتش و دولت سوريه باقي بمانند و تغيير از طريق مردم سوريه صورت بگيرد. گاهي هم اقدامهاي اينچنيني ميكنند كه تلاشي براي سرنگوني دولت سوريه بهحساب ميآيد و نشان ميدهد كه قصد ندارند سرنوشت سوريه را به آراي مردم اين كشور بسپارند.
حضور نيروهاي آمريكايي بسيار مبهم است اما آنچه واضح بهحساب ميآيد غيرقانوني بودن حضور اين نيروها در سوريه است. با همه اين شرايط طي روزهاي آينده نبرد در ميدان ميتواند آينده مذاكرات سياسي را تعيين كند. در نهايت همه نگاهها از سوي همه طرفها اكنون به عمليات نظامي در ميدان است. عمليات نظامي ادامه پيدا ميكند و بهنظر ميرسد هنوز آن زمان نرسيده است كه مذاكرات صلح در ژنو يا هر جاي ديگري بتواند به نتيجه برسد.
- كارشناس مسائل سوريه