تقويت فرهنگ كاركردن به هرشكل و صورتي ارزشمند است. اينكه كار را عار ندانيم و به آن به چشم يك ارزش نگاه كنيم وقتي اهميت مضاعف مييابد كه توجه داشته باشيم به هر حال بخشي از جامعه چندان با اين نظر همسو نيست. نميتوان انكار كرد كه عدهاي به جد معتقدند جاي كاركردن ميتوان با روشهايي بسيار آسان و بيدردسر از جهت مالي منتفع شد. اينكه بدون انجام دادن كار شرافتمندانه، به تمكن مالي رسيد.
الان وقتي جوانهاي كمسن و سال كه با اتومبيلهاي بعضا ميلياردي در خيابانهاي شهر جولان ميدهند، چه كسي با ديدن اين مناظر تصور ميكند كه صاحبان اين خودروهاي گرانقيمت با كار و كوشش به ثروت رسيدهاند. شايد برخي از اين جوانها با تكيه بر تمكن مالي پدرانشان سوار اتومبيلهاي گرانقيمت بشوند كه عملا اينطور هم هست.
حتي ممكن است عدهاي با كارآفريني و هوش و نبوغشان در جواني به ثروت رسيده باشند ولي ذهنيت كلي جامعه بر اساس آنچه در پيرامون خود ميبينيم و ميشنويم خيلي اعتقاد به اين موضوع ندارند كه ثروت انبوه يك طبقه خاص از راه كار و كوشش به دست آمده باشد. حتي طبقه فرودست هم با مشاهده ثروت كلان برخي از افراد ممكن است به اين موضوع بينديشند كه چرا بايد كار كرد و زحمت كشيد و در نهايت هم دستاورد چنداني را به دست نياورد.
و پرسشي كه احتمالا در ذهن خيليها نقش بسته است: «وقتي ميشود يكشبه ثروتمند شد چرا بايد يك عمر كار كرد؟» اين پرسشها البته كاركرد روياپردازانه هم دارند. بديهي است كه با پذيرش فرض رسيدن راحت و آسان به ثروت هم نميتوان انكار كرد كه اين امكان براي اكثريت جامعه وجود ندارد.
جداي از اينها بايد اين مسئله را هم در نظر گرفت كه چگونه ميتوان فرهنگ كاركردن را تقويت كرد و آن را به لحاظ طبقهبندي ارزشي در سطوح بالاي اولويتهاي جامعه قرار داد؟
مشاهدات شخصي من به عنوان يك كارگردان سينما كه همواره كوشيدهام نگاهم به جامعه باشد ميگويد در همين شرايط فعلي هم ما قهرمانان گمنامي داريم كه يك تنه بار سنگين زندگي را با تمام مسئوليتها و دشواريهايش به دوش ميكشند؛ قهرمانان گمنامي كه سن و سالي هم ندارند. نوجوانهاي غيوري كه در محلههاي پايينشهر و اطراف تهران زندگي ميكنند و كار را عار نميدانند. خيلي از اين نوجوانها عملا سرپرست خانوادههايشان هستند.
در سرما و گرما كار شرافتمندانه ميكنند تا سفرهاي كه مادر و خواهران و برادرانشان گرد آن مينشينند خالي از نان نباشد. اين نانآوران غيور مصداق بارز مفاهيمي چون شرافت و اخلاق هستند. قهرمانان گمنام جامعهاي كه وقتي يك ماشين چندصدميليوني يا ميلياردي در خيابانهايش ويراژ ميدهد چشمهاي زيادي دنبالش ميكنند، ولي اين بچههاي با غيرت و نانآور خانواده را كمتر كسي ميبيند.
- نويسنده و كارگردان سينما