فریبا خانی: بارها و بارها در این چند‌سال هروقت به نمایشگاه گروهی نقاشی رفته‌ام، نام او کنار نام دیگر هنرمندان معاصر می‌درخشیده است.

همين يك هفته‌ي پيش، اگر نامش را در ويكي‌پديا جست‌وجو مي‌كردي مي‌خواندي:

 

«پرويز كلانتري، زاده‌ي 1فروردين1310 زنجان؛ نقاش، طراح، نويسنده و روزنامه‌نگارمعاصر ايراني» اما چند روزي است نامش را كه جست‌وجو ‌كني تاريخ ديگري هم اضافه شده است؛ درگذشته 31 ارديبهشت ماه 1395. براي چنين نامي، تاريخ دوم فقط يك عدد است!

پرويز كلانتري، شايد براي عموم نوجوانان امروزي، نامي آشنا نباشد، اما كودكان و نوجوانان كتاب‌خوان و دوست‌دار هنر نقاشي با آثار او آشنايي دارند.هفته‌نامه‌ي دوچرخه نيز چند سال پيش آثار اين هنرمند بزرگ را در كتاب‌هاي درسي، در  يك صفحه مرور كرد و معمولاً در اين صفحه هنگامي كه به نمايشگاه‌هاي نقاشي سر مي‌زديم، عكس يكي از آثار او نيز چاپ مي‌شد.

عكس: خبرگزاري مهر

علاوه بر اين، نقاشي‌هاي كلانتري در كتاب‌هاي درسي دوره‌ي ابتدايي، براي پدر و مادرهاي نوجوانان امروزي بسيار آشنا است. پرويز كلانتري براي آن‌ها يعني تصويرگر «حسنك كجايي»، درسي در كتاب‌هاي فارسي چند نسل.

همان حسنكي كه گاو و گوسفندهايش منتظرش هستند. او براي نسل‌هاي قديم‌تر يعني تصويرگر «روباه و خروس» و «روباه و زاغ». پرويز كلانتري از اولين كساني است كه به‌تصويركشيدن داستان‌ها و مطالب كتاب‌هاي درسي، دوره‌اي از زندگي هنري‌شان را تشكيل مي‌داد. قدمت برخي از تصويرگري‌هاي اين هنرمند به 50 سال قبل مي‌رسد.

 

 

اين هنرمند بزرگ، سال‌ها در كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان به فعاليت پرداخت و آثار ارزشمندي از خود به‌جا گذاشت و مدتي هم مدير كانون پرورش فكري استان تهران بود و از اين لحاظ هم تأثيرات خود را گذاشته است. او كه فارغ‌التحصيل دانشكده‌ي هنرهاي زيباي تهران بود، فعاليت هنري خود را از سال 1334 شروع كرد.

 

 

كلانتري علاوه بر تصويرگري مطالب كتاب‌هاي درسي و مجلات پيك، تعداد زيادي كتاب كودك نوشت و ‌تصويرگري كرد و نقاشي‌هاي زيادي از خود به‌جا گذاشت. یکي از آثار این نقاش برجسته، در فهرست تمبرهای سازمان يونيسف (از زيرمجموعه‌هاي سازمان ملل متحد) به‌ چاپ رسیده و تابلوی مشهور «شهر ایرانی از نگاه نقاش ایرانی» او نيز در يكي از نمايندگي‌هاي سازمان ملل متحد نصب شده است.

 

 

اين هنرمند باتجربه و نوآور، از سال 1353 خلق نقاشي‌هاي معروف كاهگلي‌اش راشروع كرد. او با كاهگل كه نماد معماري كوير ايران است، تابلوهايي پر از حس و زيبايي آفريد و خانه‌هايي را زنده كرد كه هرچند از سرسبزي بهره‌اي اندك ‌برده‌اند، اما گاه درخت سروي، درخت ميوه‌ا‌ي پر شكوفه در حياط‌ خانه نشسته است و سايه‌روشن‌هاي زيباي خانه‌هاي سقف گنبدي آن‌ها را در ذهن بيننده ماندگار مي‌كند.

 

 

حالا اگر نام پرويز كلانتري را جست‌وجو كني تاريخ تازه‌اي كنار نامش مي‌بيني؛ تاريخي كه درگذشت او را به ياد مي‌آورد. اما كساني مثل او نمي‌ميرند. او آن‌قدر اثر خلق كرده و آن‌قدر تأثيرگذار بوده است كه تاريخ دوم به معناي عدم حضورش نمي‌تواند باشد، در واقع او با آثارش هميشه هست؛ در ذهن نسل‌ها، بر در و ديوار موزه‌ها و نمايشگاه‌ها، در دل كتاب‌ها... تاريخ دوم فقط يك عدد است.