آنچه مي‌خوانيد گزيده‌اي است از همه بازتاب‌هاي ژوئن و ژولاي 1989 مطبوعات جهان درباره رحلت «آيتالله العظمي امام خميني» كه در مطبوعات ايران به چاپ رسيد.
- آمريكا
ايالات متحده
نيويورك تايمز: آيتالله خميني رهبر اسلامي ايران، نيرويي عمده در صحنه سياسي جهان بود.
يونايتد پرس: آيتالله خميني كه سرنگوني شاه را رهبري كرد و كشور خود را به يك جمهوري اسلامي ضدغربي تبديل ساخت، درگذشته است. اين انقلاب بود كه 52آمريكايي را براي بيش از 14ماه به گروگان نگاه داشت. آيتاللهخميني اجازه داد 13زن و سياه‌پوست آمريكايي از گروگان‌ها آزاد شوند. حتي شوروي كه به انقلاب خميني به‌عنوان محركي براي تبليغات ضدغربي مي‌نگريست نگران نزديك شدن به مردي بود كه ممكن بود احساسات مذهبي را در مسلمانان اين كشور تحريك كند.
آسوشيتدپرس: آيتاللهخميني يك پادشاه را سرنگون كرد، يك ابرقدرت را متحير ساخت و با پيام تقوا و قدرت خود براي مسلمانان، دنيا را تكان داد. او هيچ‌وقت سازش نكرد و در چهره مصمم و پولادينش هيچ نشاني از ترديد و آشفتگي دروني كه معمولا بسياري از افراد بر سر قدرت دچار آن مي‌شوند، ديده نمي‌شد. در تمامي دوران انقلابش، پيام او ساده باقي ماند: «شاه بايد برود» و هيچ كدام از پيشنهادهاي متعدد سازش در اين زمينه به جايي نرسيد. چهره امام‌خميني هرگز نشانه‌اي از ترديد و آشوب داخلي به همراه نداشت.
واشنگتن پست: او يكي از رهبران رياضت كش (متقي) و انعطاف‌ناپذير اسلام شيعه بود كه شاه ايران را برانداخت و آمريكا را تحقير كرد.
هرالد تريبون: آيتالله خميني انقلابي خستگي‌ناپذيري بود كه تا آخرين لحظه حيات به آرزوي خود براي پي ريزي يك جامعه اسلامي و حكومت اسلامي در ايران وفادار ماند. آيتاللهخميني در آنچه براي سرزمين باستاني‌اش مي‌خواست لحظه‌اي درنگ نكرد. وي خود را ماموري مي‌دانست كه بايد ايران را از آنچه فساد و انحطاط غربي مي‌ديده پاك كند و خلوص اسلامي را به ملت بازگرداند.
آرژانتين
بوينس آيرس هرالد: اسلام تولد مجدد خود را از آيتالله خميني دارد و او بود كه با احياي ارزش‌هاي فراموش شده ميليون‌ها انسان، تعجب رهبران غرب و جهانيان را برانگيخت.
مكزيك
ميلنيو: عشق دوستداران آيتاللهخميني در وداع با رهبرشان، بزرگ‌ترين مراسم تشييع جنازه در عصر مدرن را رقم زد.
- اروپا
اسپانيا
ال پاييس: آيتالله خميني شخصيتي هميشه پيروز بود. آيتالله خميني درگذشت اما راه آن خداشناس قم ادامه خواهد داشت. راز پيروزي آيتالله خميني در شخصيت و خميره او بود. اندوه و هيجان غيرارادي ملتي وفادار، در آخرين ديدار با مردي كه توانست غرور آنها را احيا كند مراسم خاكسپاري را ساعت‌ها به تأخير انداخت.
فرانسه
خبرگزاري فرانسه: موجي از مردم براي مشاهده آخرين بار شخصي كه طي يك دهه حساس رهبر سياسي و مذهبي ايران بود به مصلاي پايتخت آمدند. اين درحالي بود كه هزاران نفر در مقابل پيكر امام شب گذشته به شب زنده‌داري پرداختند.
انگلستان
تايمز: آيتالله خميني مردي بود كه توده‌ها را با كلام خود مسحور مي‌كرد. وي به زبان مردم عادي سخن مي‌گفت و به طرفداران فقير و محروم خود اعتماد به نفس مي‌بخشيد. اين احساس آنها را قادر ساخت تا هر كسي را كه سر راهشان بايستد با مشت از بين ببرند. وي به مردم نشان داد كه حتي مي‌توان در برابر قدرت‌هايي مثل آمريكا ايستاد و نهراسيد. وداع مردم ايران با آيتالله خميني، شايسته رهبري بود كه بر حمايت توده‌هاي مردم متكي بود. از نظر مردم ايران ممكن است جسم او آنها را تنها گذاشته باشد اما روح و دستورات او جاودانه خواهد ماند و تشييع او فرصتي بود كه مردم ايران حمايت خود را از آيتالله به نمايش بگذارند.
ديلي تلگراف: آيتالله خميني با اتكا به ارزش‌هاي اسلامي و رد نفوذ سياسي غرب به‌خصوص نفوذ آمريكا بود كه به اين مقام رسيد. صحنه‌هايي كه از هيجان و اندوه و ماتم مردم ايران در مراسم تشييع جنازه ديده شد هشداري است به دشمنان ايران كه پيام آيتالله اين توان را دارد كه مردم را عليه دشمنان خود بسيج كند.
گاردين: نقش آيتالله خميني در انقلاب عظيمي كه در ايران رخ داد بي‌اندازه مركزي و مهم بود. آيتالله سنگ بناي اصلي اين انقلاب بود.
اينديپندنت: كمتر ديده شده است كه تغيير مسير تاريخ به‌عهده يك مرد، آن هم دست تنها گذاشته شود و اين همان كاري بود كه آيتالله خميني از عهده آن برآمد. او يك نظريه‌پرداز برجسته سياسي بود كه موفق شد انديشه خود را در مورد يك حكومت اسلامي كه به‌نظر مي‌رسيد بايد در عرض 3-2 قرن تحقق يابد، به‌دست خويش و در مدتي كوتاه به ثمر برساند. خميني بت شكن ممكن است تنها پيامبري در سرزمين خود بوده باشد، و ايده‌هاي وي هرگز به ايسمي جهاني تبديل نشود. وي شايد تنها رهبري ملي به حساب آيد كه كوشيد كشوري را از غرب جدا كند و به زندگي ساده و شيعه‌گرايي ايراني بازگرداند.
فايننشيال تايمز: همه كساني كه انتظار داشتند با درگذشت آيتاللهخميني سياست‌هاي ايران ناگهان تغيير كند بايد با ديدن صحنه‌هاي پرهيجان و خروشان از جمعيت تشييع‌كننده جنازه آيتالله خميني همه اميدهاي خود را بر باد رفته ديده باشند. كساني كه پيش‌بيني كرده بودند در غيبت رهبري آيتالله خميني بر سر جانشيني رهبري در ايران هرج و مرج و تشنج بروز خواهد كرد بايد با ديدن انتخاب سريع آيتالله خامنه‌اي كه از سوي بسياري از شخصيت‌هاي ايران تأييد شده دچار اختلال ذهن شده باشند. انتخاب سريع جانشين براي [امام] خميني نشان مي‌دهد در داخل رژيم به اندازه كافي همبستگي و اتحاد براي نشان دادن عكس العمل در مواقع بحراني وجود دارد.
بي بي‌سي: آيتالله خميني جهان اسلام را بيش از هر رويداد ديگري در قرن حاضر يا حتي در قرون ديگر تكان داد. هرگز هيچ انقلابي تحت نام اسلام روي نداده بود و در واقع انقلاب اسلامي واژه‌اي تازه است كه با آيتالله خميني مفهوم پيدا كرد. او به‌عنوان يكي از قدرتمندترين رهبران انقلابي قرن اخير در خاورميانه محسوب مي‌شود كه موفق شد براي مردم عادي ايران شخصيت و غرور آنان را بازگرداند و توانست كشور ايران را كه پرچمدار نفوذ غرب در خاورميانه و آسياي شرقي بود به نخستين جمهوري انقلابي اسلامي مدرن عالم مبدل سازد.
رويترز: بعيد به‌نظر مي‌رسد پس از درگذشت آيتالله خميني نيز روابط ايران و آمريكا بهبود يابد. درگذشت آيتالله خميني حتي مي‌تواند حملات عليه منافع غرب را از سوي ايران تشديد كند.
آلمان غربي
هندلس پلات: خميني يك زمين‌لرزه سياسي ايجاد كرد كه دنيا را متزلزل ساخت.
اشپيگل: آيتاللهخميني براي مردم نمونه بارز انقلاب اسلامي بود و شاه را كه مورد تنفر مردم بود، فراري داد و پوزه شيطان بزرگ آمريكا را چندين بار به خاك ماليد. شخصي بود كه به يكصد ميليون شيعه جهان اعتماد به نفس و غرور داد. فقط آيتالله خميني بود كه به اعتراف حتي دشمنانش در تمام عمر يك زندگي همراه با تواضع و محقر و دور از هرگونه تمايلات و تجملات دنيوي داشت و كوچك‌ترين لكه سياهي در بيوگرافي‌اش ديده نمي‌شود.
آلمان شرقي
آلمان نوين: آيتالله خميني شخصيتي است كه پيوسته با آغاز مرحله نوين در تاريخ ايران باقي خواهد بود.
ايتاليا
استامپا: آيتالله خميني بيانگر نياز ملتي بود كه دچار يك هويت بيگانه شده بود و او آنان را به خويشتن خويش بازگرداند. حقيقت تفكر آيتالله خميني بسيار عميق است و جهان غرب تاكنون از درك آن عاجز مانده؛ چرا كه غرب از ابتدا، انقلاب اسلامي و انديشه رهبري آن را با ساير انقلاب‌هاي جهان سومي و ماركسيستي اشتباه گرفت.
بلژيك
استاندارد: ما عادت داريم در ايران جمعيت‌هاي انبوه و ميليوني را مشاهده كنيم ولي اين بار با تمام دفعات قبل فرق دارد و اين تعداد جمعيت تا به حال در ايران سابقه نداشته است.
دانمارك
تلويزيون دولتي: مراسم عزاداري روز شنبه بزرگ‌ترين مراسم پس از تظاهرات آغاز انقلاب در سال1979 به‌شمار مي‌آيد. در اين مراسم هزاران تن از مردم ايران به‌منظور اداي احترام و وداع با رهبر ديني خود در مصلاي تهران حضور يافتند.
چكسلواكي
رودپراو: مرگ [امام] خميني فاجعه‌اي عظيم و ضايعه‌اي جبران‌ناپذير براي ايران است.
تركيه
مليت: آيتالله خميني به جهانيان درس‌هاي زيادي آموخت. او براي ملت‌هاي جهان قيام را آموخت؛ درس عزت و شرف و ايستادگي در برابر كفار را آموخت. براي مومنان، مقاومت در مقابل ظلم و دشمنان تا به دندان مسلح اسلام را آموخت و بالاخره خميني آموزگار بزرگ شهادت بود و براي مسلمانان درس شهادت را نيك بياموخت.
سوئد
داگنس نايتر: بيش از 10ميليون نفر ايراني در تهران جمع شدند تا پيكر رهبر خود را تشييع كنند. تهران پوشيده از مردم عزادار و غرق در سوگواري است كه براي آخرين وداع با آيتالله خميني گردآمده بودند.
نروژ
داگيلادت: آيتالله خميني شخصي بود استوار و در سختي‌ها به آرامي تصميم مي‌گرفت. سخن وي قانون بود و قانون وي قرآن؛ همان قرآني كه هر روز در وقت معين آن را تلاوت مي‌كرد.
هلند
ترو: پيكر رهبر مذهبي ايران آيتالله خميني پس از اينكه كنترل مردم از دست مقامات خارج شد با تأخير به خاك سپرده شد. تعداد مردم تهران براي شركت در مراسم 10 ميليون نفر بود.
- آسيا
پاكستان
مسلم: امام‌خميني با تاسيس يك نظام اسلامي در ايران، نه‌تنها مردم اين كشور را از نظام ستمشاهي نجات داد بلكه تمام مسلمانان و مستضعفين را بيداري و آگاهي بخشيد و متحول كرد. او رهبر قاطعي بود كه در طول حيات در مقابل دشمنان ايستاد و سر فرود نياورد. براي امام‌خميني هيچ مصلحتي جز اسلام اصيل مطرح نبود و همواره قاطعانه از اسلام و مسلمانان دفاع كرد.
ژاپن
ژاپن تايمز: آيتالله خميني يك ابرمرد بود كه در سال1979 قدرت را به‌دست گرفت و دنياي اسلام را به لرزه درآورد. او توانست ايران را به يك جمهوري مذهبي مبدل سازد و هر دو ابرقدرت را به مبارزه طلبيد.
ماينيچي ژاپن: آيتالله خميني نه‌تنها بنيانگذار و راهنماي مذهبي انقلاب اسلامي ايران بود، بلكه وي به‌عنوان نيروي محركه تجديد حيات اسلامگرايي در جهان به شما مي‌رفت.
سوريه
تشرين: جهان اسلام شخصيتي را از دست داد كه تاريخ نظير او را كمتر به‌خود ديده است. رحلت ايشان نه‌تنها براي ايران بلكه براي جهان اسلام و امت عرب ضايعه بزرگي محسوب مي‌شود. كساني كه تصور مي‌كنند با رحلت امام‌خميني انقلاب اسلامي از مسير و راه اصلي خود منحرف مي‌شود سخت در اشتباهند.
الوطن: ايشان با درايت و تدبير، كاروان انقلاب را از طوفان‌هاي مخوف جهان به سوي نور هدايت كرد. منشور مبارزه او با ظلم و استبداد، ابدي و جاودانه باقي خواهد ماند.
لبنان
السفير: امام‌خميني آخرين تاريخ‌ساز قرن معاصر بود كه سلطه افسانه‌اي غرب را لگدمال كرده و با ايجاد امتي انقلابي عصر تازه‌اي را به‌وجود آورد و با انتقال وي از دنياي فاني به جهان باقي، عصر خميني پايان نخواهد يافت. دهه كنوني را بايد عصر خميني ناميد. او از شخصيت‌هاي نادري است كه در دل و جان ميليون‌ها انسان در سرتاسر اين جهان پهناور رسوخ كرده است.
الديار: مردي كه از عظيم‌ترين رجال قرن حاضر محسوب مي‌شد چشم از جهان فروبست. مردي كه با ساده‌ترين زندگي دنيا را به لرزه درآورد و انقلابي عظيم در اركان جهان ايجاد كرد كه صداي آن همچنان در اذهان تاريخ باقي خواهد ماند. او بود كه آمريكا را شيطان بزرگ معرفي كرد و همه معادلات سلطه‌گري ريشه دار را تغيير داد و اكنون با فقدان او انقلاب اسلامي يتيم شده، اگرچه تفكر خميني در اذهان پيروانش باقي خواهد ماند.
- آفريقا
مصر
الاخبار: شخصيت ارزنده امام‌خميني قابل احترام و ستايش است. وي بزرگ‌ترين شخصيت دنياي معاصر است و خدا رحمتش كند.
ليبي
فجر الجديد: (اين روزنامه در صفحه اول عكسي از امام در كادر مشكي درج كرده بود كه براي روزنامه‌هاي ليبيايي بي‌سابقه بود.)
زامبيا
تايمز: ما براي او عزاداريم چون انقلاب او يك انقلاب مذهبي و معنوي بود. ما براي او عزاداريم چون قبل از هر چيز او به خداوند بخشنده مهربان خدمت كرد. اميدواريم روح او براي هميشه راهنماي ايراني‌ها باشد.
الجزاير
الشعب: امت اسلامي گوهري گرانبها و كمياب را كه جهان اسلام تاكنون به‌خود نديده است، از دست داد. امام‌خميني كه در طول 87سال عمر خود لحظه‌اي از گسترش تعاليم اسلام و آزادي دربند كشيدگان تاريخ باز نايستاد و قلب مهربان وي براي استقلال و آزادي جمهوري اسلامي مي‌تپيد، به سوي خدا شتافت و جهان اسلام در غم از دست دادنش به سوگ نشست.