پايتخت 780هزار موتور سيكلت فعال و حدود 3ميليون موتور پلاك تهران دارد كه سر جمع روزانه حدود يك ميليون دستگاه از آنها در شهر ميروند و ميآيند. اين ميزان پيمايش طبق گزارشهاي شركت كنترل كيفيت هواي تهران منجر به توليد روزانه 380تن آلودگي در سطح شهر ميشود. مهمترين مويد اين عدد نيز ساختار موتور اين وسايل نقليه است. به استناد آمار سياهه انتشار آلودگي هواي تهران، بيش از 95درصد موتورسيكلتهاي موجود در شهر را موتورسيكلتهاي كاربراتوري تشكيل ميدهند كه آلودگي بسيار زيادي توليد ميكنند.
- پس از مهرماه هم حكايت همچنان باقياست
از ابتداي مهر امسال بايد توليد موتورسيكلتهاي كاربراتوري متوقف شود اما مهمترين معضل پس از اجراي اين مصوبه، ميزان موتورسيكلتهايي است كه طي سالهاي اخير در شهر تردد كردهاند و هر روز بر دامنه آلودگي هوا ميافزايند. بهدليل تكنولوژي منقضي شده قالب مورد استفاده در موتورسيكلتهاي شهر تهران، ميزان انتشار آلايندههاي منواكسيدكربن، تركيبات آلي فرار و ذرات معلق در مقايسه با ساير آلاينده بيشتر است و همين امر سبب شده موتورسيكلتها 39درصد از تركيبات آلي فرار، 19درصد از منواكسيد كربن و 14درصد از ذرات معلق روزانه توليدي ناشي از تردد وسايل نقليه در شهر تهران را توليد كنند كه اين آمار نشاندهنده سهم قابل توجهي در توليد آلاينده در شهر تهران است.
- موتورهاي مرگآور
انتشار منواكسيد كربن موتورسيكلتها 7برابر حد مجاز است. استنشاق طولانيمدت اين گاز آلاينده باعث مرگ مستقيم ميشود. اين خبري است كه به تازگي طي پژوهش دانشگاه صنعتي شريف بهدست آمده و نشان ميدهد اين وسايل نقليه تا چه اندازه براي ادامه زندگي مردم خطرآفرين است. به گفته وحيد حسيني، مديرعامل شركت كنترل كيفيت هواي تهران و رئيس هسته پژوهشي سوخت، احتراق و آلايندگي دانشگاه صنعتي شريف، موتورسيكلتها سومين وسيله نقليه پرشمار در كلانشهر تهران هستند.
در پژوهش مذكور نتايج آزمون 60نمونه موتورسيكلت 125سيسي كاربراتوري تهران نشان داد منواكسيد كربن توليدي اين وسايل 7برابر حد مجاز است. همچنين 30درصد از سوخت در موتورسيكلتها بهصورت ناقص ميسوزد كه اين امر زمينهساز توليد مقادير قابل توجه آلايندههاي منواكسيد كربن، تركيبات هيدروكربني نسوخته و دوده از موتورسيكلتهاست و عدمكنترل مناسب تركيب مخلوط سوخت و هوا توسط كاربراتور جزو علل اصلي انتشار مقادير قابل توجه آلايندگي از موتورسيكلتها محسوب ميشود.
- 2راه پيش پاي موتورها
در سالهاي اخير با توجه به نقشي كه موتورسيكلتهاي كاربراتوري در آلودگي هواي تهران دارند، 2پيشنهاد براي كنترل و كاهش آلودگي ناشي از تردد آنها در شهر مطرح شده بود؛ راه اول اينكه شمارهگذاري موتورسيكلتهاي بنزيني محدود و ممنوع شود بهگونهاي كه تنها موتورسيكلتهاي انژكتوري در تهران شمارهگذاري شوند و اجازه تردد داشته باشند و راهحل دوم نيز اين بود كه موتورسيكلتهاي برقي به جاي موتورسيكلتهاي بنزيني در شهر تردد كنند كه مقدمات اجراي اين برنامه از سال93در تهران آغاز شد اما هنوز به مرحله اجرا نرسيده است. در حال حاضر هر چند همچنان شمارهگذاري موتورهاي كاربراتوري در تهران ادامه دارد اما آنطور كه مديران شهري و اعضاي شوراي شهر گفتهاند در آينده نزديك سياستهاي سختگيرانهتري براي تردد موتورسيكلتهاي كاربراتوري در تهران اعمال خواهد شد.
- معاينه فني موتورسيكلتها؟!
تنها نظارتي كه در سالهاي اخير بر موتورسيكلتهاي تهران صورت گرفته، همان طرحهاي تشديد برخوردي بوده كه توسط پليس راهور براي همه گير كردن فرهنگ كلاه كاسكت و داشتن مدارك اوليه به اجرا در آمده است. البته طبق قانون بايد اين وسايل آلاينده و خطرساز معاينه فني نيز بگيرند و از نظر عيوب فني و آلودگي هوا بازرسي و كنترل شوند اما طي 2سال اخير، موتورسيكلتهاي معاينه فني شده در مراكز مجاز به عدد 150نيز نرسيدهاند و نزديك به يك ميليون موتور آلاينده خود را ملزم به معاينه فني نميدانند تا هر روز آلودگي هواي شهر بد و بدتر شود.