به گزارش روابط عمومي پژوهشگاه ميراث فرهنگي و گردشگري، سرپرست هیأت بررسی شهر تاریخی تیس گفت: مداخلات انسانی، جاده‌سازی، تخریب‌های محیطی، تسطیح، خانه‌سازی، بازسازی‌های غیراصولی و ... عواملی هستند که آثار تاریخی به جای مانده از دوران سلجوقی، صفوی و قاجار شهر تاریخی تیس، یکی از مهمترین بنادر تاریخی دریای عمان در دوران اسلامی را تهدید می‌کنند.
وی افزود: در بازدید هیأت باستان‌شناسی از شهر تاریخی تیس چابهار، کل مجموعه تاریخی این منطقه شامل بندر تاریخی تیس، قلعه پرتغالی‌ها، غارهای سه‌گانه بان مسیتی، محوطه شهر تاریخی و قبرستان‌های شش گانه مورد بررسی کارشناسانه قرار گرفت.
وي از شهر تاریخی تیس به عنوان یکی از مهمترین بنادر تاریخی دریای عمان در دوران اسلامی نام برد که آثار بسیار شاخصی از دوران اواخر سلجوقی تا دوران صفوی و قاجار را در درون خود جای داده است.
این باستانشناس، نبود حفاظت و نگهداری را عمده‌ترین مشکل این منطقه اعلام کرد و اظهار داشت: روند تخریب آثار تاریخی موجود در شهر تاریخی تیس که اغلب آنها ثبتی نیز هستند، تداوم دارد.
این باستانشناس در ادامه به بیان وضعیت برخی از این آثار پرداخت و گفت: مداخلات در بندر تاریخی تیس و بخش جنوبی منطقه که آثاری از تمدن گذشته دریانوردی ایرانیان را در خود نهفته دارد به چشم می‌خورد.
او با اشاره به اینکه این قسمت، بعد از قلعه تا دریا را شامل می‌شود، تصریح کرد: در سالهای اخیر گنجینه‌ای با ارزش در این بخش کشف شده که البته بخشی از آن غارت و قسمتی نیز در اداره کل میراث فرهنگی استان سیستان و بلوچستان نگهداری می‌شود.
صدرایی افزود: قلعه تاریخی تیس، موسوم به قلعه پرتغالی‌ها که بعد از بندر تاریخی به سمت شرق قرار دارد از یک سو مورد بازسازی‌های بسیار ناقص، غیراصولی و غیر علمی قرار گرفته و از سوی دیگر تعریض جاده چابهار به کنارک به آن آسیب رسانده است.
او ایجاد دکل مخابراتی در سمت دیگر قلعه، ایجاد آب‌نما در بخش ورودی و نبود ساماندهی را از دیگر تهدیدات مخرب این اثر ثبتی اعلام کرد.
وی وضعیت غارهای سه‌گانه بخش شمالی شهر تاریخی تیس که به غارهای بان مسیتی مشهورند را بسیار بد توصیف کرد و گفت: نبود ساماندهی، تخریب محیطی و مداخلات انسانی سالهای اخیر بر نابودی این آثار سه‌گانه، شامل دو غار تاریخی و یک غار طبیعی سرعت بیشتری داده است.
او با اشاره به وضعیت نامناسب محوطه و قبرستان‌های این شهر تاریخی، اظهار داشت: این محوطه که از بافت مرکزی شهر تاریخی شروع و به سمت غرب ادامه دارد پیش از این تسطیح و خانه‌سازی شده است.
صدرایی با بیان اینکه که در سالهای اخیر از 6 قبرستان ثبتی، 4 قبرستان تسطیح و یک قبرستان نیز در حال تسطیح و تقسیم‌بندی برای خانه‌سازی است، گفت: اگر بصورت اضطراری به قبرستان‌های تاریخی این شهر رسیدگی نشود این روند ادامه خواهد داشت و در زمان بسیار کوتاه از آنها آثاری باقی نخواهد ماند.
این باستانشناس در ادامه اظهار داشت: از جمله آثار دیگر این خطه می‌توان به آب انبارها، قلعه فیروز گت و بلوچ گت و سد تاریخی تیس اشاره کرد که خود حکایت غریبی است.
وی در پایان خواستار برگزاری جلسات اضطراری در سطوح بالای مدیریتی استان با حضور مسئولان منطقه آزاد چابهار و تصمیم‌گیری جدی برای نجات آثار تاریخی شهر تیس شد.