در اين ۳ شب، انسان فرصت مي‌كند تا با خويش و پروردگار خويش خلوت كند و به اعمال و افكاري كه در طول يك سال گذشته داشته فكر كند و به قول معروف خودش از خودش حساب بكشد. فرصت مي‌كند تا به اين فكر كند كه يك سال پيش در شب قدر چه وعده‌اي به‌خودش داده بود و چه عهدي با پروردگارش بسته بود و آيا به وعده و عهد خود عمل كرده يا نه و مي‌خواهد در يك سال پيش رو چه كند؟ اين شب‌ها، شب‌هاي عبادت و همچنين تفكر است. اما براي اينكه بتوانيد از شب‌هاي قدر و مراسم احيا، بيشترين و بهترين استفاده را ببريد، بهتر است قبل از حضور در مسجد يا حسينيه مورد نظر به يكسري نكات توجه داشته باشيد. ما اينجا به تعدادي از اين نكات مهم اشاره كرده‌ايم كه به‌كارتان مي‌آيد.
- خودروي شخصي نبريد بهتر است
اولين و شايد يكي از تأثيرگذارترين توصيه‌ها اين است كه با اتومبيل شخصي به محل برگزاري مراسم‌هاي شلوغ نرويد. در شب‌هاي قدر خيابان‌هاي شهرهاي بزرگ مثل تهران به‌خصوص خيابان‌هايي كه به مساجد و حسينيه‌هاي مهم ختم مي‌شوند بسيار شلوغ هستند. جدا از بحث شلوغ بودن و ترافيك، ديگر معضلي كه با آن روبه‌رو مي‌شويد پيدا كردن جاي پارك است. به اين‌ترتيب جدا از مدت زماني كه در ترافيك مانده‌ايد بايد مدت زمان بيشتري را هم براي پيدا كردن جاي پارك صرف كنيد. پس بهتر است در وهله اول اگر امكان دارد با خودتان ماشين نبريد ولي اگر هم ناچار بوديد با ماشين به محل مورد نظر برويد قبل از رسيدن به مكان مورد نظر آن را پارك و كمي هم پياده‌روي كنيد. اگر موتورسيكلت داريد بهترين وسيله در اين شب‌ها همين موتورسيكلت است؛ البته به شرط احتياط.
- روي امكانات مساجد حساب نكنيد
اگر قرار است به مساجد بزرگ و مهم شهرتان برويد بايد به چند نكته توجه داشته باشيد؛ ممكن است براي رفتن به داخل مسجد يا حسينيه جا نباشد و مجبور شويد در محوطه باز احيا بگيريد، پس فراموش نكنيد زير‌اندازي مناسب همراه داشته باشيد. خلاصه پيش‌بيني همه‌‌چيز را از قبل بكنيد و حتي يك ظرف آب خوردن خنك همراه داشته باشيد. روي قرآن و كتاب‌هاي ادعيه اين مساجد و حسينيه‌هاي بزرگ هم حساب نكنيد كه خيلي زود تمام مي‌شود. اگر بچه همراه‌تان هست، حتما مقداري خوراكي هم همراه‌تان داشته باشيد. يكسري كارهاي عبادي هم قبل از راه افتادن از خانه توصيه شده؛ مثلا قبل از رفتن به مراسم احيا غسل كنيد و 2 ركعت نماز بخوانيد تا پاكيزه و با آرامش و آمادگي كامل به مناجات با پروردگار خود بنشينيد و شب‌زنده‌داري كنيد.
- انتخاب مراسم بستگي به شما دارد
برخي افراد هستند كه ميان جمعيت ، حس و حال بهتري پيدا مي‌كنند و راحت‌تر با خدايشان راز و نياز مي‌كنند. برخي هم هستند كه دنبال جاهاي خلوت‌تر هستند و به مراسم احياي محلي‌تر مي‌روند. دسته اول كه تكليف‌شان مشخص است و بايد كمي زودتر راهي شوند تا در جاي مناسبي مستقر شوند، دسته دوم هم اگر مي‌خواهند واقعا در اين شب‌ها در آرامش و تمركز كامل به مناجات با خداي خود بنشينند بهتر است به‌جاي رفتن به مساجد و حسينيه‌هاي معروف و شلوغ به يكي از مساجد و حسينيه‌هاي خلوت نزديك منزل خود بروند و در آرامش كامل و بدون كلافگي از شلوغي محيط پيرامون يا نگراني از زمان طولاني كه بايد براي بازگشت به منزل صرف كنند با پروردگار خود خلوت كرده و اعمال شب‌هاي قدر را به جا آورند. به هر حال اين انتخاب بستگي به روحيه فرد دارد.
- نكته‌هاي حضور در مراسم شلوغ
اگر به مساجد و حسينيه‌هاي شلوغ براي مراسم احيا مي‌رويد چند نكته را درنظر بگيريد؛ مثلا اگر اطمينان داريد كودكتان نمي‌تواند براي چند ساعت آرام در كنارتان بنشيند لطف كنيد براي راحتي و آرامش خودتان و اطرافيانتان از نشستن در جاهاي خيلي شلوغ و كليدي خودداري كنيد. نرويد با فرزندتان روبه‌روي منبر سخنراني بنشينيد و نظم مراسم را به هم بزنيد. در ضمن هنگامي كه در تاريكي يا شلوغي جمعيت نشسته‌ايد، ممكن است كساني كه در حال رفت‌وآمد هستند پايتان را له كنند. در اين مواقع بهتر است گذشت كنيد.
- درباره فضيلت شب قدر مطالعه كنيد
توصيه مشترك بسياري از بزرگان و علما اين است كه حتما درباره فضيلت شب قدر و عظمت و بزرگي اين شب كمي مطالعه بكنيد. اين كار باعث مي‌شود كه حس و حال بهتري داشته باشيد و قدر فرصت شب قدر را بيشتر بدانيد. درباره فضيلت اين شب و اعمالي كه بايد در اين شب‌ها انجام داد روايات و دستورات فراواني وجود دارد. بهتر است با مطالعه و پرس‌وجو در اين خصوص اطلاعات و آگاهي لازم را به‌دست آوريد. حداقلش اين است كه نگاهي به فضيلت‌هاي بيان شده درباره شب قدر در كتاب مفاتيح بيندازيد. خواندن نماز شب به‌ويژه در شب قدر بسيار توصيه شده است. بنابراين خواندن نماز شب و خلوت كردن با پروردگار را در اين شب‌ها فراموش نكنيد. نماز شب، به‌ويژه در خلوت دل و سكوت مطلق شبانه، حال و هواي وصف‌نشدني دارد.
چند
- توصيه شهري براي شب‌هاي‌قدر
اگر بيرون از مساجد و حسينيه‌ها مانده‌ايد، جايي را براي نشستن انتخاب كنيد كه باعث ايجاد مزاحمت در رفت‌وآمد ديگران نشويد. يادتان باشد در اين شب‌ها، خيابان‌ها و معابر حسابي شلوغند. پارك خودروتان هم طوري باشد كه راه را براي تردد ديگر خودروها بند نياورد. در ضمن اگر به مراسم دور از منزل مي‌رويد و فكر مي‌كنيد كه ممكن است در ترافيك بمانيد و به سحر نرسيد، مقداري سحري مختصر هم با خودتان ببريد كه اگر لازم شد ميل كنيد. كمي هم به نظافت شهر فكر كنيد. معمولا نظافت در ساعات اوليه شب انجام مي‌شود و قرار نيست بعد از سحر اين كار دوباره صورت گيرد، پس به فكر نظافت شهر هم باشيد و زباله روي زمين نريزيد. اگر وقت داريد حتما به خادمان مساجد و حسينيه‌ها كمك كنيد تا اين اماكن مقدس به حالت اوليه بازگردند و خادمان هم به مراسم سحري خود برسند.
- با آمادگي معنوي وارد شويد
چند توصيه رهبر معظم انقلاب براي شب‌هاي قدر
* ما بايد اميدوار باشيم، دعا كنيم و بكوشيم از اين شب‌هاي قدر براي عروج معنوي خود استفاده كنيم؛ چون نماز، معراج و وسيله عروج مؤمن است. دعا هم معراج مؤمن است، شب قدر هم معراج مؤمن است. كاري كنيم عروج كنيم و از مزبله مادي كه بسياري از انسان‌ها در سراسر دنيا اسير و دچار آن هستند، هرچه مي‌توانيم، خود را دور كنيم. دلبستگي‌ها، بدخلقي‌ها-خلقيات غيرانساني، ضدانساني- روحيات تجاوزگرانه، افزون‌خواهانه و فساد و فحشا و ظلم، مزبله‌هاي روح انساني است. اين شب‌ها بايد بتواند ما را هرچه بيشتر از اينها دور و جدا كند.
* در ساعت‌هاي كيميايي ليله‌القدر، بنده مؤمن بايد حداكثر استفاده را بكند. بهترين اعمال در اين شب، دعاست. احيا هم براي دعا و توسل و ذكر است. نماز هم- كه در شب‌هاي قدر يكي از مستحبات است- در واقع مظهر دعا و ذكر است. در روايت وارد شده است كه دعا «مخ العبادة»؛ مغز عبادت، يا به تعبير رايج ماها، روح عبادت، دعاست. دعا يعني چه؟ يعني با خداي متعال سخن گفتن؛ در واقع خدا را نزديك خود احساس كردن و حرف دل را با او در ميان گذاشتن. دعا يا درخواست است، يا تمجيد و تحميد است، يا اظهار محبت و ارادت است؛ همه اينها دعاست.
* من خواهش مي‌كنم جوانان عزيز ما سعي كنند معاني اين كلمات و اين فقرات را در اين دعاها مورد توجه قرار بدهند. الفاظ دعا، الفاظ فصيح و زيبايي است؛ ليكن معاني، معاني بلندي است. در اين شب‌ها با خدا بايد حرف زد، از خدا بايد خواست. اگر معاني اين دعاها را انسان بداند، بهترين كلمات و بهترين خواسته‌ها در همين دعاها و شب‌هاي‌ماه رمضان و شب‌هاي احيا و دعاي ابي‌حمزه و دعاهاي شب‌هاي قدر است. اگر كسي معاني اين دعاها را نمي‌داند، با زبان خودتان دعا كنيد؛ خودتان با خدا حرف بزنيد. بين ما و خدا حجابي وجود ندارد؛ خداي متعال به ما نزديك است؛ حرف ما را مي‌شنود. بخواهيم با خدا حرف بزنيم؛ خواسته‌هاي خودمان را از خداي متعال بخواهيم. اين انس با خداي متعال و ذكر خداي متعال و استغفار و دعا خيلي تأثيرات معجزه‌آسايي روي دل انسان دارد؛ دل‌هاي مرده را زنده مي‌كند.
* شب قدر، فرصتي براي مغفرت و عذرخواهي است. از خداي متعال عذرخواهي كنيد. حال كه خداي متعال به من و شما ميدان داده است كه به سوي او برگرديم، طلب مغفرت كنيم و از او معذرت بخواهيم، اين كار را بكنيم، والا روزي خواهد آمد كه خداي متعال به مجرمين بفرمايد: «لايؤذن لهم فيعتذرون». خداي نكرده در قيامت، به ما اجازه عذرخواهي نخواهند داد. به مجرمين اجازه نمي‌دهند كه زبان به عذرخواهي باز كنند؛ آنجا جاي عذرخواهي نيست.
* مناسبت شب قدر بهانه و مناسبتي است براي اينكه دل‌هاي‌مان را با مقام والاي اميرمؤمنان و سرور متقيان عالم قدري آشنا كنيم و درس بگيريم. هر چه كه در فضايل‌ماه رمضان و وظايف بندگان صالح در اين‌ماه بر زبان جاري شود و بتوان گفت، اميرالمؤمنين(ع) نمونه كامل آن و برجسته‌ترين الگو براي آن خصوصيت است.
* امشب را كه شب قدر است، قدر بدانيد. دعا، تضرع، توبه و انابه و توجه به پروردگار، جزو وظايف همه ماست. مشكلات عمومي مسلمين، مشكلات كشور، مشكلات شخصي‌تان و مشكلات دوستان و برادرانتان را با خداي خودتان مطرح كنيد. از خداي متعال توجه بخواهيد؛ از خداي متعال مغفرت بخواهيد؛ از خداي متعال انابه و حال و توجه بخواهيد.