به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، فتح ا... نیازی سرپرست کارگاه مرمت تابلوهای کاخ مرمر با اشاره به دشواری این پروژه افزود: با توجه به اینکه تابلوهای کاخ مرمر زمان خلق اثر جز تزئینات وابسته به معماری محسوب می‌شدند و هنرمند آنها را برای محیط خلق کرده بود امکان جدا کردن و نصب آنها در مکان دیگری غیرممکن به نظر می‌رسید.
نیازی با اشاره به نصب این تابلوها با قاب گچی اظهار داشت: این گونه خاصی از هنر است که در آن تابلوهای چارچوبی یا بومدار در دل معماری جای داده می‌شوند که بنا به همین نوع نگرش، مرمت آنها نیز بسیار متفاوت است.
وی آسیب‌های وارده به تابلوهای کاخ مرمر را خاص دانست و گفت: بخشی از تابلوها آسیب دیده و رنگ بخش‌های دیگر نیز از بستر اصلی جدا و ماهیت رنگ از دست رفته بود که این کار مرمت را خیلی سخت می‌کرد زیرا که باید دو شکل مرمتی پیش گرفته می‌شد.
او تعداد تابلوهای مرمت شده را 13 عدد اعلام کرد و گفت: تابلوهای کمتر آسیب دیده مرمت جزئی و بقیه تابلوها نیز در وضعیت نامناسبی نگهداری می‌شدند.
این پژوهشگر با اشاره به روند اجرای پروژه مرمت تابلوهای کاخ مرمر تصریح کرد: تجهیزات و مواد مورد نیاز طبق قرارداد پژوهشگاه و مجمع تشخیص مصلحت نظام تهیه و بخشی هم که امکان خرید آنها وجود نداشت و هزینه‌بر بود از پژوهشکده حفاظت و مرمت انتقال داده شد و مورد استفاده قرار گرفت.
او افزود: با روند دو سه ماهه کارگاه مرمت تجهیز و با بهره‌گیری از تخصص کارشناسان ابتدا مطالعات، مستندنگاری، آسیب‌نگاری و سپس کارهای اجرایی انجام گرفت.
نیازی با اشاره به تشریفاتی بودن فضایی که تابلوها در آن قرار گرفته‌اند، گفت: در این شرایط آثار باید اصولی مرمت شوند تا بیننده حظ بصری کامل را ببرد.
نیازی با اشاره به قابل تشخیص نبودن شکل اولیه تابلوها به دلیل شوک حرارتی بالا افزود: تصاویری که در قالب یک کتابچه توسط مجمع به چاپ رسیده مستندات گروه را برای پی بردن به شکل اولیه تابلوها کامل کرد.
او با اشاره به روند تخصصی انجام کار در این پروژه تصریح کرد: در این مرحله تثبیت، برداشتن آثار حرارت دیده، لایه‌برداری ورنی‌ها(در مراحل پاکسازی، تمیزکاری و لایه‌برداری) و تزریق چسب در لایه‌ها انجام شد.
نیازی با اشاره به نحوه کار روی نقاط کمبود اظهار داشت: به دلیل بزرگی تابلوها در این مرحله کار خاصی باید صورت می‌گرفت که گروه موفق شد با روشی خاص و استفاده از میزهای کارگاهی تابلوها را آسترگیری کند.
در این مرحله پارچه‌ای به پشت اثر ساپورت شد زیرا که کرباس اثر اسیدی و جدا شده بود و این کار برای استحکام بیشتر صورت گرفت.
او گفت: با توجه به اینکه چهارچوب تابلوها از چوب راش در اندازه‌های بزرگ ساخته شده بود با حرارت دیدن تاب برداشته بودند و از سویی تعویض آنها کار درستی نبود از این رو این چهارچوب‌ها در کارگاه تاب‌گیری، مرمت و به حالت اولیه برگردانده شدند.
نیازی با اشاره به اینکه چهارچوب دو تا از تابلوها به دلیل بزرگی به منظور جابجایی بریده شده بود، افزود: با اجرای یک طرح خلاقانه این چهارچوب‌ها بصورت کشویی ساخته شد تا در موقعیت‌های بعدی نیز به راحتی حمل و نقل شوند.
او اظهار داشت: بعد از اتمام کارها به دلیل حساس و زمان‌بر بودن پروژه، کار نصب نیز روی پنل‌های آلومینیومی که سنگینی تابلوها را می‌گرفت توسط گروه انجام شد.
به گفته نیازی، پیش‌تر تابلوها با گل میخ روی دیوار نصب شده بودند که در صورت تکرار آن به خود اثر که یک اثر تاریخی ارزشمندی است، آسیب می‌رسید.
سرپرست کارگاه پروژه مرمت تابلوهای کاخ مرمر با اشاره به اینکه یکی ازتابلوها بعد از پاکسازی و تثبیت به عنوان شاهد نگه داشته شد، تصریح کرد: از آنجا که اسناد، گزارش‌ها و عکس‌ها روزی از میان می‌روند این تابلو نشان می‌دهد که چه آسیبی به مجموعه رسیده و مرمت این تابلوها نیز در گذشت زمان جزو تاریخ خواهد شد.
او با بیان اینکه با توجه به باقی ماندن نقوش اسلامی این تابلو یک کپی با یک پرده روشنتر خلق و در محل نصب شد، گفت: تابلو شاهد نیز روی یک سه پایه در زیر جای خود گذاشته شد.
وی با اشاره به تابلوی دیگری که حجم آسیب‌اش بسیار بالا بود، گفت: دو تابلو شبیه این تابلو وجود داشت که به درخواست مجمع تشخیص مصلحت نظام یک کپی از آنها کشیده و در جای خودش نصب شد.
- مرمت نقاشی‌های دیوار سرسرا
او در ادامه به مرمت نقاشی‌های دیواری سرسرای کاخ مرمر اشاره کرد و افزود: پیش از این پاکسازی ناقصی روی این نقاشی‌ها انجام گرفته بود که مجددا پاکسازی، لایه‌برداری و تثبیت نهایی شد و جلوه سرسرا را تغییر داد.
نیازی در گفتگو با خبرنگار پژوهشگاه(richt.ir) با اشاره به اینکه اجرای این پروژه 10 ماه به طول انجامید تصریح کرد: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با اجرای این پروژه ثابت کرد علاوه بر کار پژوهشی در کار اجرا نیز موفق عمل می‌کند.
به گفته وی، پیش از آنکه پروژه مرمت تابلوهای کاخ مرمر به پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری سپرده شود تعدادی از این تابلوها که کمترین آسیب را دیده بودند توسط پیمانکار خصوصی ترمیم مختصری شده بود.
گفتنی است، دفتر مرکزی مجمع تشخیص مصلحت نظام( کاخ مرمر) که جزو آثار میراث فرهنگی کشور است براساس تفاهم‌نامه‌ای که بین این نهاد و پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به امضا رسید، ساماندهی می‌شود.
این تفاهم‌نامه به منظور استفاده از تجربه، تخصص و توان کارشناسی پژوهشکده حفاظت و مرمت پژوهشگاه برای رفع نیازهای علمی مجمع تشخیص مصلحت نظام در حوزه حفاظت و مرمت آثار تاریخی - فرهنگی و تزئینات وابسته به معماری، بین دو طرف امضا شد.
ساختمان مرمر به دستور رضا شاه و به دست معماران معروف آن زمان ساخته شده است.
گنبد زیبای این بنا برگرفته از گنبد مسجد شیخ لطف الله اصفهان است که به وسیله استاد حسین لرزاده کاشی‌کاری شده است.
این مکان که عملیات ساختمانی آن 1316 پایان یافت، محل زندگی و کار رضا شاه بود، در دوره محمدرضا به موزه تبدیل شد و در دهه 1370 مجمع تشخیص مصلحت نظام به آن نقل مکان کرد و نام قدس بر آن نهاده شد.
این ساختمان پس از انقلاب اسلامی در اختیار دادستانی کل کشور قرار گرفت و سپس در زمان ریاست آیت الله یزدی در اختیار قوه قضاییه بود و پس از آن در اختیار سازمان میراث فرهنگی برای کاربرد موزه قرار گرفت که در سال 1376 بعد از اتمام دوره ریاست جمهوری آیت الله هاشمی رفسنجانی در اختیار مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار گرفته است.