به گزارش ایرنا، هرساله با گرم شدن هوا موضوع آتش‌سوزی مراتع و جنگل‌ها یکی از مخاطراتی است که محیط زیست را تهدید می‌کند.
تفاوت آتش‌سوزی جنگل‌ها با دیگر آتش‌سوزی‌ها در گستردگی، سرعت گسترش و تغییر جهت ناگهانی که گاه ممکن است فاجعه‌بار و کنترل‌‌نشدنی باشد.
طبق آمار، عوامل انسانی مهم‌ترین علت آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع هستند از این رو در کارگروه مخاطرات زیست محیطی این موضوع مورد بررسی قرار گرفت و تمامی دستگاه‌های عضو کارگروه از آمادگی کامل خود برای اطفای حریق در این ایام خبر دادند.
معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی در این کارگروه گفت: میزان ریسک آتش‌سوزی در جنگل‌های ارسباران به دلیل وجود انسان و نوع پوشش گیاهی منطقه بسیار بالاست.
میرمحسن قمی افزود: از مجموع 188 هزار هکتار جنگل در آذربایجان شرقی 164 هزار هکتار در منطقه حفاظت شده ارسباران قرار دارد که در صورت آتش‌سوزی این محیط زیبا و بکر جنگلی به محیطی کویری تبدیل خواهد شد.
وی ادامه داد: متاسفانه تبلیغات‌های بی‌مورد قبل از ایجاد زیرساخت‌ها مخاطره بزرگی برای از بین رفتن این منطقه جنگلی است؛ با افزایش گردشگران طبیعت امکان تخریب نیز افزایش می‌یابد و این زنگ خطری برای محیط زیست است.
قمی اظهار کرد: سهل‌انگاری از سوی گردشگران و جوامع محلی در خاموش کردن آتشی که جهت پخت و پز مواد غذایی ایجاد می‌کنند دلیل اصلی آتش‌سوزی‌هاست.
وی ادامه داد: مسایل فرهنگی معضلی است که بشدت احساس می‌شود و از این رو این اداره کل در سال جاری اقدام به آموزش و اطلاع‌رسانی در خصوص حفاظت از محیط زیست برای جوامع محلی در زیستگاه‌های آسیب‌پذیر مارال و شوکا کرده است.
معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی افزود: در سال گذشته حریق در 227 هکتار بصورت پراکنده در 21 نقطه از مناطق حفاظت شده استان به دلیل بی‌احتیاطی مسافران و جوامع محلی رخ داده بود که بلافاصله و در کم‌ترین زمان ممکن احصا شد.
به روزرسانی تجهیزات اطفا حریق، تامین منابع مالی جهت ایجاد پایگاه مرکزی اطفا حریق در سه شهرستان جنگلی خداآفرین، کلیبر و ورزقان، استفاده از ظرفیت گروه‌های مردم نهاد، جوامع محلی و بومی و استخدام نیروی انسانی از جمله راهکارهای پیشگیری از آتش‌سوزی است.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست آذربایجان شرقی نیز گفت: در ایام تعطیل مردم علاقمند به حضور در دل طبیعت هستند و این دغدغه‌ای برای دوستداران محیط زیست است که مبادا طبیعت از این حضور آسیب ببیند.
حمید قاسمی افزود: در این ایام علاوه بر پسماندهایی که مردم در دل طبیعت جای می‌گذارند به دلیل حساسیت بسیار بالای طبیعت بی‌دقتی در روشن و خاموش کردن هرگونه آتشی ممکن است موجب آتش‌سوزی طبیعت و آسیب‌رسانی به محیط زیست شود.
وی از شهروندان و گردشگران طبیعت خواست: از رها‌سازی مواد شیشه‌ای، خرده شیشه و اشیا مشابه در داخل جنگل‌ها و مراتع خودداری کنند.
قاسمی اظهار کرد: این اشیا همانند عدسی ذره‌بین عمل کرده و موجب اشتعال علوفه خشک و مواد قابل اشتعال کف جنگل‌ها و مراتع شده و کانون‌های آتش در مناطق ایجاد می‌کنند.
وی گفت: در صورت استفاده از منقل و اجاق زغالی و چوبی، خاکسترهای اضافی به محیط تخلیه نشود، به هیچ وجه در داخل جنگل‌ها و مراتع آتش روشن نکنند و در مواقع ضروری از سطوح بدون پوشش گیاهی استفاده کرده و اجاق را با سنگ محصور کنند.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست آذربایجان شرقی افزود: پس از اتمام استفاده از آتش از خاموش شدن آن مطمئن شوند، از انداختن ته سیگار یا چوب کبریت استفاده شده در طبیعت و مکان‌های مستعد آتش‌سوزی جدا خودداری کنند.
وی ادامه داد: از سوزاندن بقایای محصولات کشاورزی در مزارع جدا خودداری کنند و از آتش و مشعل به عنوان منبع روشنایی در جنگل‌ها و مراتع به‌ویژه در هنگام راهپیمایی‌های شبانه استفاده نکنند.
وی از شهروندان درخواست کرد: در صورت مشاهده آتش‌سوزی با شماره تلفن‌های 1812 و 1540 اطلاع‌رسانی کنند.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی آذربایجان شرقی نیز گفت: ارتفاع علف‌های هرز در برخی مراتع به یک متر رسیده که با کاهش بارندگی در نتیجه خشک شدن علف‌ها و افزایش دما امکان اتش‌سوزی بسیار بالاست.
موسی یزدان پناه افزود: سرانه فضای سبز در جهان به ازای هر فرد سه هکتار است و درآذربایجان شرقی با توجه به وجود جنگل‌های ارسباران به ازای هر نفر 500 متر است از این رو حفظ و حراست از این محیط امری ضروری است.
وی ادامه داد: آتش‌سوزی‌هایی که به دلیل علف‌های هرز و گرمای شدید هوا در ارسباران رخ می‌دهد در مسیرهای صعب‌العبور و مرتفع است و از این رو اطفای حریق در سریع‌ترین زمان ممکن را با مشکل مواجه می‌کند.
یزدان پناه گفت: ارتفاع سنگ‌ها در برخی از مناطق ارسباران به هفت متر می‌رسد و به همین دلیل اطفای حریق با استفاده از بالگرد در این مناطق بسیار ضروری است.
وی با تاکید بر نقش جوامع محلی در اطفای حریق در کوتاه‌ترین زمان ممکن اظهار کرد: این اداره کل با بومیان محلی و جنگل‌نشینان منطقه قرارداد همکاری به امضا رسانده تا آنها با مشاهده کردن نخستین جرقه آتش بلافاصله اقدامات لازم تا رسیدن نیروهای امدادی را انجام دهند.
معاون عملیات سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تبریز در این خصوص گفت: در خرداد ماه سال جاری 694 مورد عملیات توسط نیروهای امداد و نجات این مرکز انجام شد.
جلیل ستاری ادامه داد: از این تعداد 281 عملیات نجات و 413 عملیات اطفای حریق بوده که 258 مورد از عملیات‌های اطفای حریق مربوط به آتش‌سوزی علف‌های هرز بوده است.
وی خاطر نشان کرد: عوامل انسانی نقش اصلی در آتش‌سوزی‌ها داشته و دلیل عمده آنها بی‌احتیاطی بوده است.
ارسباران ناحیه کوهستانی وسیع در شمال استان آذربایجان شرقی از شمال کوه قوشا داغ در جنوب اهر تا رود ارس گسترده است. ارسباران در شرق با شهرستان مشگین‌شهر و مغان، در جنوب با شهرستان سراب و در غرب با شهرستان‌های تبریز و مرند همجوار است.
در سال ۱۹۷۶، یونسکو ۷۲،۴۶۰ هکتار از اراضی این منطقه را به عنوان ذخیره‌گاه زیست‌کره زمین ثبت کرد. در توصیف کلی یونسکو در این خصوص آمده است: این ذخیره‌گاه زیست‌کره در کوهستان‌های قفقازی ایران نزدیک مرز کشور با جمهوری آذربایجان و ارمنستان قرار دارد. این ناحیه، با قرار گرفتن در بین مناطق خزری، قفقازی و مدیترانه‌ای، کوه‌هایی تا ارتفاع ۲۲۰۰ متر، علفزارهای آلپی، دشت‌های نیمه‌خشک، مراتع و جنگل‌ها، رودها و چشمه‌ها را شامل شده است. ارسباران محل زیست حدود ۲۳،۵۰۰ کوچ‌نشین است که به طور عمده در مناطق حائل (buffer) و انتقالی(transition) ناحیه زندگی می‌کنند. فعالیت‌های اقتصادی در زیستگاه کشاورزی، دامداری، باغبانی، زنبورداری، صنایع دستی و گردشگری را شامل می‌شود، اما در بخش‌های شهری فعالیت‌های تجاری نیز در جریان است.