شامگاه پنجشنبه، يك ساعت مانده به نيمه شب، درحالي‌كه رفته رفته برنامه آتش بازي به مناسبت جشن ملي فرانسه يا «روز باستيل» در منطقه ساحلي شهر «نيس» و خيابان معروف «پرومناد دز آنگه» در امتداد ساحل مديترانه به پايان مي‌رسيد، كاميون سفيد رنگي آنگونه كه شاهدان عيني به رسانه‌ها گفته‌اند «ديوانه‌وار و به شكل زيگزاگ» به سمت جمعيت حركت كرد «تا بتواند عده بيشتري از مردم را زير بگيرد». فرد مهاجم همزمان به سمت مردم و سپس نيروهاي پليس شروع به تيراندازي كرد. در تصاويري كه در شبكه‌هاي اجتماعي منتشر شد، لحظه برخورد اين كاميون با عابران ديده مي‌شود كه به گفته يكي از شاهدان «مثل توپ به اطراف پرتاب مي‌شدند».
در اين حمله كه بلافاصله از سوي فرانسوا اولاند، رئيس‌جمهور فرانسه، «حمله‌اي تروريستي» خوانده شد، 84نفر كشته و بيش از 70نفر زخمي شدند كه حال 50نفر از آنها وخيم گزارش شده است. راننده كاميون پس از طي 2كيلومتر در نوار ساحلي و برخورد با مردم، توسط نيروهاي پليس هدف قرار گرفت و كشته شد. نيروهاي امنيتي فرانسه، فرد مهاجم را محمد لحوايج بوهلال، 31ساله، فرانسوي تونسي تبار معرفي كرده‌اند.
طبق اعلام مقام‌هاي دولتي، اين فرد مشكوك به اقدامات تروريستي نبوده و به همين دليل در ليست نهادهاي اطلاعاتي قرار نداشته است. با اين حال، پليس اعلام كرده بوهلال فردي سابقه دار بوده كه بارها به جرم دزدي و كتك‌كاري بازداشت شده بود. طبق گزارش يكي از روزنامه‌هاي محلي شهر نيس، منابع بيمارستاني اعلام كرده‌اند بيش از 50كودك به مراكز درماني منتقل شده‌اند كه در ميان آنها 10جنازه هم ديده مي‌شود.
هنوز هيچ گروهي مسئوليت اين حمله را به‌عهده نگرفته اما مقام‌هاي امنيتي فرانسه انگشت اتهام را به سمت گروه داعش نشانه گرفته‌اند. چند‌ماه پيش، ابو محمد العدناني، سخنگوي اين گروه تروريستي از آنهايي كه ساكن اروپا هستند و با داعش اعلام بيعت كرده‌اند خواسته بود حتي اگر سلاح در اختيار ندارند با حملاتي از اين دست، مردم كشورهاي اروپايي را هدف قرار دهند.
العدناني خطاب به طرفداران داعش گفته بود: «اگر نمي‌توانيد بمب و فشنگ پيدا كنيد، با سنگ سر آنها را هدف قرار دهيد، با چاقو آنها را سلاخي كنيد، با ماشين آنها را زير بگيريد، يا آنها را خفه كنيد، مسموم كنيد...» شبكه تلويزيوني سي‌ان‌ان ارتباط ميان فرد مهاجم و گروه القاعده را نيز محتمل دانسته است. طبق گزارشي كه ديروز از اين شبكه تلويزيوني پخش شد، گروه القاعده يمن نيز در سال 2010با انتشار دستورالعملي، از نيروهايش خواسته بود با استفاده از چنين حمله‌هايي اروپايي‌ها را هدف قرار دهند.
- تمديد وضعيت فوق‌العاده
شهر نيس در جنوب فرانسه، يكي از مهم‌ترين مقاصد گردشگري در امتداد سواحل مديترانه است. خيابان و منطقه‌اي كه حمله اخيردر آن اتفاق افتاد نيز يكي از معروف‌ترين تفرجگاه‌ها و پياده‌راه‌هاي ساحلي فرانسه به‌شمار مي‌رود. براساس آخرين گزارش‌ها، اتباع كشورهاي آمريكا، انگليس، سوئيس، ارمنستان، روسيه و اوكراين نيز در ميان قربانيان ديده مي‌شوند. همچنين گفته مي‌شود تعدادي از قربانيان اين حمله از مسلمانان فرانسه هستند.
نيس ازجمله شهرهاي فرانسه است كه تحت‌تأثير تفكر سلفي است. طبق گزارش منابع اطلاعاتي فرانسه، بيش از 100نفر از شهروندان نيس طي سال‌هاي اخير به نيروهاي داعش در سوريه و عراق پيوسته‌اند. فرانسوا اولاند كه بلافاصله پس از حمله با خبرنگاران سخن مي‌گفت، براي نخستين بار از عبارت «تروريسم اسلامي» استفاده كرد. او گفت: «تمام فرانسه اكنون زير تهديد تروريسم اسلامي است.»
اولاند صبح پنجشنبه اعلام كرده بود وضعيت فوق‌العاده امنيتي را كه طي 9ماه گذشته در سراسر فرانسه اعمال شده بود، ديگر تمديد نخواهد كرد. حمله شامگاه پنجشنبه اما بار ديگر باعث شد وضعيت فوق العاده براي 3ماه ديگر در اين كشور تمديد شود. دولت فرانسه همچنين اعلام كرده است10هزار نيروي رزرو ارتش را براي كمك به نيروهاي پليس و ژاندارمري به شهرهاي مختلف فرانسه اعزام خواهد كرد. همچنين از ديروز تدابير شديد امنيتي در گذرگاه‌هاي مرزي و فرودگاه‌هاي اين كشور برقرار شده است.
اواسط پاييز سال گذشته، 7نفر از نيروهاي وابسته به داعش در عملياتي از قبل برنامه‌ريزي شده، چند نقطه از پاريس را هدف قرار دادند كه 130كشته به جا گذاشت. دولت فرانسه از آن زمان، وضعيت فوق العاده امنيتي اعلام كرد. نيروهاي امنيتي در چنين شرايطي بدون نياز به دستور قضايي، امكان بازداشت افراد مظنون و حمله به منازل آنها را دارند و مي‌توانند اين افراد را تا هر زمان كه نياز باشد در بازداشت نگه دارند. حفاظت از امنيت مسابقات فوتبال جام ملت‌هاي اروپا كه هفته گذشته در پاريس به پايان رسيد، يكي از دلايل اصلي ادامه وضعيت فوق‌العاده بود.
اولاند ديروز پس از تشكيل جلسه اضطراري دولت در پايتخت، به شهر نيس رفت تا به مانوئل والس، نخست‌وزير كه از نخستين ساعات پس از حمله به اين شهر رفته بود، بپيوندد. والس در سخناني تلاش كرد شرايط ملتهب جامعه فرانسه را آرام كند. او از مردم فرانسه خواست تسليم تروريسم نشوند. والس گفت: «فرانسه هرگز تسليم نخواهد شد اما زمان تغيير كرده و مردم بايد بياموزند چگونه در كنار تهديدهاي تروريستي به زندگي عادي خود ادامه دهند.» نخست‌وزير فرانسه همچنين 3روز عزاي عمومي اعلام كرد.
همزمان با افزايش تدابير امنيتي در فرانسه، ايتاليا و آلمان هم اعلام كردند مرزهاي خود با فرانسه را كنترل خواهند كرد. پليس فدرال آلمان اعلام كرد كه تمهيدات امنيتي در مبادي ورودي اين كشور ازجمله فرودگاه‌ها، راه‌هاي زميني و قطار تقويت خواهد شد. رهبران كشورهاي جهان و دبيركل سازمان ملل ديروز با صدور بيانيه‌هايي حمله شهر نيس را محكوم كردند. همزمان، شهردار لندن اعلام كرد اين شهر در تدابير امنيتي خود تجديدنظر خواهد كرد. دولت انگليس نيز براي بررسي اوضاع امنيتي اين كشور تشكيل جلسه داد. دفتر دادستاني پاريس ديروز اعلام كرد تحقيقات درباره اين حمله با فرض اينكه «توسط يك گروه سازمان يافته وابسته به سازمان‌هاي تروريستي انجام شده»، آغاز شده است.
- ناتواني سرويس‌هاي اطلاعاتي فرانسه در كنترل امنيت اين كشور
فرانسه طي 18ماه گذشته هدف 7حمله تروريستي قرار گرفته است. در برخي از اين حمله‌ها، افراد مهاجم در ليست تبهكاران پليس يا ليست نهادهاي اطلاعاتي قرار داشته‌اند.گزارش كميسيون تحقيق پارلمان فرانسه در مورد حوادث تروريستي اخير اين كشور، بر «شكست اطلاعاتي» سازمان‌هاي اطلاعاتي فرانسه تأكيد مي‌كند و خواستار اعمال تغييرات اساسي در ساختار نهادهاي امنيتي و اطلاعاتي فرانسه شده است. در اين گزارش آمده كه نهادهاي اطلاعاتي فرانسه «در هيچ‌يك از حملات تروريستي اين كشور آمادگي لازم را نداشته‌اند».
در فرانسه، 6سازمان اطلاعاتي به‌صورت موازي فعاليت مي‌كنند كه هر كدام به وزارتخانه‌هاي مختلفي از وزارت كشور گرفته تا وزارت دفاع و وزارت اقتصاد گزارش مي‌دهند. طي‌ماه‌هاي اخير، بحث بر سر تغيير اين ساختار و تشكيل يك سازمان واحد اطلاعاتي شدت گرفته است.