نفیسه مجیدی‌زاده: تا به‌حال شده به خون دقت کنید؟ مثلاً وقتی دستتان می‌برد یا از بینی شما خون می‌آید به آن نگاه کرده‌اید؟ خون یک بافت است و از پلاسما، گلبول قرمز،‌ گلبول سفید و پلاکت تشکیل شده و داخل هرکدام از این بخش‌ها باز مواد دیگری جریان دارند.

مثلاً پلاسما حاوی مقادیر زیادی آب، پروتئین، املاح معدنی، ویتامین، مواد قندی و مواد لیپیدی، هورمون و اسیدهای آمینه است.

نه، قرار نیست به کلاس علوم و زیست‌شناسی برویم، اما این مایعی که بیش از شش‌درصد وزن بدن انسان را تشکیل می‌دهد و بدون آن ادامه‌ي زندگی ممکن نیست. قابل بخشیدن است و اتفاقاً زندگی بسیاری از بیماران به این بخشش‌های خونی بسته است؛ بیماران تالاسمی و هموفیلی از این دسته‌اند.

پویش اهدای خون که از 25 خرداد 95 و هم‌زمان با روز جهانی اهدای خون آغاز شده بود دو روز دیگر و هم‌زمان با روز ملی اهدای خون به پایان می‌رسد.

با توجه به تأکید ویژه‌ي سازمان جهانی بهداشت بر مشارکت جوانان در اهدای خون و با توجه به این‌که بسیاری از جوامع به‌سوی سالمندی می‌روند مصرف خون افزایش پیدا می‌کند و در این بین نقش ویژه‌ي جوانان برجسته‌تر می‌شود.

به‌همین مناسبت به دنیای رنگی خون وارد می‌شویم.

 

 

  • اهدای خون

خون انسان هيچ جانشينى ندارد و نمى‌توان آن را به‌طور مصنوعى تهيه كرد و انسان تنها منبع خون براى هم‌نوعان خود است. همین دلیل براي نشان‌دادن اهميت اهدای خون کافی است.

در اهدای خون یک فرد سالم، داوطلبانه مقدار مشخصی از خون خود را در یک مرکز وابسته به سازمان انتقال خون اهدا می‌کند. خون او تحت آزمایش‌های غربالگری قرار می‌گیرد و بعد از تأیید سلامت، از آن استفاده مي‌كنند. به این فرآیند اهدا، تزریق و دریافت خون، انتقال خون می‌گویند.

افرادی که حداقل دارای سن 17 سال و حداکثر 65 سال هستند و حداقل 50 کیلوگرم وزن دارند و از سلامت کامل برخوردارند می‌توانند با همراه داشتن کارت‌شناسایی عکس‌دار معتبر (دارای کد ملی) برای اهدای خون به مراکز خونگیری مراجعه كنند تا درصورت دارا بودن معیارهای پزشکی لازم، خون اهدا کنند.

مردان حداکثر چهاربار و زنان حداکثر سه بار در سال می‌توانند خون اهدا کنند و نه بیش‌تر. چون هدف نهایی سازمان انتقال خون، حفظ سلامتی هر دو فرد اهداکننده و گیرنده‌ي خون است.

 

 

  • آن‌ها که نمی‌توانند

اما در این بین افرادی هستند که هیچ‌گاه نمی‌توانند خون اهدا کنند، به‌طور مثال افراد مبتلا به بیماری قلبی عروقی، پرکاری تیروئید، بیماری ریوی شدید، سکته‌ي مغزی، دیابت وابسته به انسولین، سرطان‌ و مبتلايان به بیماری‌های عفونی مانند مالاریا، هپاتیت‌سي، هپاتیت‌بي، ایدز و... از اين دسته‌اند.

به گزارش روابط‌عمومی سازمان انتقال خون، افرادی که با نظر پزشک سازمان انتقال خون در گروه معاف‌شدگان دائم قرار می‌گیرند، برای حفظ سلامت خود یا فردگیرنده‌ي خون نباید هرگز خون اهدا کنند. آن‌ها می‌توانند با تشویق سایر افراد خانواده، دوستان و آشنایان به اهدای خون، در این كار انسان‌دوستانه مشارکت كنند.

برخی از افراد هم به‌طور موقت نمی‌توانند خون اهدا کنند؛ مثلاً افرادی که اخیراً به بیماری‌های عفونی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا، عفونت ریه، عفونت ادراری، تب مالت، سل، حصبه و... مبتلا شده‌اند و یا اخیراً عمل جراحی و یا دندان‌پزشکی داشته‌اند.

به‌گزارش روابط‌عمومی سازمان انتقال خون اخیراً مصرف بعضی از داروها مانند آنتی بیوتیک‌ها، آسپرین و ایندرال، دریافت واکسن، دریافت خون و... مسافرت به مناطق مالاریا خیز، خالکوبی، حجامت، الکترولیز، طب سوزنی، سوراخ‌کردن گوش یا قسمتی از بدن، بالابودن یا پائین‌بودن فشارخون و كم‌خوني هم در شمار موانع اهداي خون قرار گرفته‌اند.

در این موارد باگذشت زمان یا برطرف‌شدن بيماري، فرد می‌تواند با نظر پزشک مجدداً برای اهدای خون مراجعه كند.

 

 

  • سفیران خون

بسياري از هنرمندان، ورزشکاران و افراد سرشناس سیاسی و... هم خون اهدا می‌کنند، اما شاخص‌ترین آن‌ها که به‌عنوان یک چهره‌ی جهانی مطرح است كریستیانو رونالدو، كاپيتان تیم ملی پرتغال است. او حتی روش بسیاری از ورزشکاران را در پیش نگرفت و خالکوبی نکرد تا بتواند خون اهدا کند.

سال‌ها پیش كریستیانو رونالدو و هم‌تیمی‌‎هایش بعد از بازی تیم ملی پرتغال با تیم ملی بوسنی در رختکن ورزشگاه متوجه شدند که پسر سه‌ساله‌ي هم‌تیمی آن‌ها یعنی کارلوس مارتینز مبتلا به سرطان خون است.

به‌همین دلیل هر یک از بازیکنان پرتغال او را دلداری دادند؛ اما كریستیانو رونالدو در یک اقدام ستودنی بعد از بازی به یک مرکز اهدای خون می‌رود تا خونش را به پسر مارتینز اهدا كند. او در آن زمان نیاز به عمل پیوند مغز استخوان داشت.

رونالدو عضو فعال انجمن حمایت و مبارزه با بیماری سرطان خون پرتغال است. او تقریبا هر سه‌ماه یک‌بار در مراکز اهدای خون حاضر می‌شود و خونش را به مردم نیازمند اهدا می‌کند.

سال گذشته رونالدو درباره‌ي اهداي خون گفت: «من اولين‌بار زماني كه پسر كارلوس کی‌روش با مشكلي روبه‌رو شد با ديگر هم‌تيمي‌هايم براي اهداي خون به بيمارستان رفتيم و در بيمارستان ليسبون با انسان‌هاي ضعيف بسياري روبه‌رو شديم كه به خون نياز داشتند.

شرايط پسرکی‌روش يكي از بزرگ‌ترين دلايل پيوستن من به كمپين اهداي خون بود و از آن پس تاكنون همواره براي اهداي خون پيش‌قدم بوده‌ام.

آرزو مي‌كنم همواره همه‌ي كودكان سالم باشند، ولي ما هرگز نمي‌دانيم قرار است در آينده چه اتفاقي براي بچه‌هاي خودمان بيفتد. ما از فردا خبر نداريم.

من حالا مي‌دانم كه هر‌بار اهداي خون در مواقع اضطراري مي‌تواند جان سه نفر را نجات دهد و به همين دليل با مراكز اهداي خون براي آگاه‌كردن مردم به اهميت اهداي خون و تشويق مردم سراسر جهان به اين عمل و تبديل‌شدن به اهداكنندگان مادام‌العمر همكاري مي‌كنم.»