آنطور كه شركت كنترل كيفيت هواي تهران گزارش داده شاخص آلودگي هوا از عدد 112هم بالاتر رفت كه بيشتر از حد استاندارد است. اين شركت همچنين اعلام كرد ميزان ذرات معلق كوچك‌تر از 2.5ميكرون در تهران طي امروز و فردا افزايش مي‌يابد. بنابراين شرايط كيفيت هواي پايتخت در روزهاي پاياني هفته جاري ناسالم بوده و بدين‌ترتيب بيماران قلبي تنفسي، كودكان، سالمندان و زنان باردار بايد تا بهتر شدن هوا از ماندن طولاني‌مدت در هواي آلوده خودداري كنند.
در گزارش شركت كنترل كيفيت هواي شهر تهران نكته‌اي وجود دارد كه توجه به آن مي‌تواند خيلي از مسائل را در رابطه با كانون‌هاي توليد گردوغبار روشن سازد. در اين گزارش آمده ايستگاه‌هاي شريف منطقه 2با شاخص 155و پارك رز منطقه 22با شاخص 141بيشترين انباشت ذرات معلق كوچك‌تر از 2.5ميكرون را به‌خود اختصاص دادند.
در واقع اين نشان مي‌دهد افزايش آلودگي هواي تهران به‌خاطر ورود حجم زياد گردوغبار از سمت غرب شهر است. حال اين سؤال پيش مي‌آيد كه در غرب تهران چه منابع آلاينده‌اي وجود دارند كه در بازه‌هاي زماني مختلف اينگونه به هواي شهر رنگ تيره مي‌زنند؟ پاسخ در حدود 20تا 30كيلومتري شهر قرار دارد؛ آنجا كه معادن شن و ماسه، كارخانه‌هاي توليد آسفالت و چندين واحد صنعتي ديگر قرار دارند.
- غفلت از برخي و فشار به برخي ديگر
بسياري از معادن شن و ماسه واقع در شهرقدس را مي‌توان يكي از مهم‌ترين عوامل جدي در افزايش گردوغبار تهران دانست. اگرچه در بين آنها تعدادي واحد توليدي شن و ماسه هم وجود دارند كه براساس چارچوب‌هاي قانوني زيست‌محيطي مشغول فعاليت هستند اما بسياري از آنها نيز در غفلت نظارتي دستگاه‌هاي مسئول، آنچنان بستر و حريم رودخانه را گود كرده‌اند كه اكنون حفره‌هاي عميق خشك به‌وجود آمده است. نمونه اين گودال‌ها را مي‌توان در محدوده بين شهرقدس و شهريار واقع در بخش رضي‌آباد مشاهده كرد.
نمونه‌هاي ديگر هم در جاده دهكده بهار شمالي واقع در مسير بين چيتگر- انديشه قرار دارد. كافي است از ابتداي اين جاده دقيقا 3700متر پيش برويد تا به واحد توليدي شن و ماسه با حفره‌هاي عجيب و غريب برسيد. اين در حالي است كه حدود يك‌كيلومتر پايين‌تر از همين واحد، چند كارخانه توليدي شن و ماسه‌اي اخيرا در پي ابلاغ سازمان صنعت، معدن و تجارت و اداره‌كل سازمان محيط‌زيست استان تهران، فيلتر‌هاي دستگاه‌ها را دوبل كرده‌اند. از سوي ديگر آنها به جاي گود كردن بستر رودخانه كرج، از مخلوط‌هاي حاصل از گودبرداري‌هاي عمراني استفاده مي‌كنند.
امير رعيتي، رئيس انجمن كارخانه‌هاي بازيافت نخاله و توليد شن و ماسه استان تهران به همين دليل در گفت‌وگو با خبرنگار همشهري سؤالي را مطرح كرد كه جاي تامل دارد؛ «چرا نهادهاي نظارتي، به جاي اينكه جلوي متخلفان را بگيرند، روزبه‌روز به واحدهايي كه قانوني و اصولي فعال هستند، فشار وارد مي‌كنند؟» به گفته وي چندين واحد توليدي شن و ماسه واقع در شهر قدس كه رعايت مسائل زيست‌محيطي را سرلوحه كارشان قرار داده‌اند، دستگاه‌هايي را كه فيلتر مناسب نداشته‌اند. طي چند روز گذشته خاموش كرده‌اند. وي اضافه كرد اين در حالي است كه واحدهاي ديگر كه منابع طبيعي را از بين برده‌اند بدون هيچ مشكلي شبانه‌روز مشغول فعاليت خود هستند و گردوغبار را به سمت شهر تهران مي‌فرستند.
- جاده‌هايي كه خاكي مانده‌اند
رعيتي يكي ديگر از عوامل افزايش گردوغبار معادن شن و ماسه را جاده‌هاي خاكي آنها عنوان كرد. به گفته وي، سال‌هاست سازمان حفاظت محيط‌زيست، بازرسي كل كشور و وزارت صنعت، معدن و تجارت وعده داده‌اند با معادني كه جاده دسترسي خاكي دارند، برخورد جدي خواهند كرد اما همچنان جاده اطراف بسياري از معادن آسفالت نشده و خاكي مانده است. تأييد حرف اين فعال معدني را مي‌توان پس از طي كردن 500متر از جاده دهكده بهار شمالي ديد. جاده يكباره خاكي مي‌شود و كاميون‌هايي كه خود به‌خاطر مصرف گازوئيل 500پي‌پي‌ام آلاينده هستند، حسابي گرد و خاك به پا مي‌كنند.
اين اتفاق در حالي رخ مي‌دهد كه محمدحسين بازگير، رئيس اداره محيط‌زيست شهر تهران 20روز پيش در گفت‌وگو با خبرنگار همشهري اعلام كرده برخورد جدي با معادن داراي مسير دسترسي خاكي را در دستور كار قرار داده‌اند. البته اين وعده طي ساليان گذشته بارها داده شده اما همچنان جاده بسياري از صنايع و معادن خاكي است!
- آلودگي هوا امسال بدتر از سال قبل
رئيس كميسيون سلامت، محيط‌زيست و خدمات شهري شوراي شهر تهران معتقد است كه آلودگي هوا در تابستان وجود دارد كه مشاهده نمي‌شود اما در زمستان ديدني‌تر است. اينطور كه رحمت‌الله حافظي به فارس گفته با وجود شعارهايي كه داده شده هنوز به آلودگي هوا مبتلا هستيم و امسال آلودگي هوا بدتر از سال‌هاي قبل است. وي با بيان اينكه سازمان محيط‌زيست و يا شهرداري تهران تنها متوليان حفظ كيفيت هوا نيستند، افزود:
همه دستگاه‌هاي تهران بايد به‌طور جد موضوع كاهش آلودگي هوا را در برنامه خود قرار دهند و شخص رئيس‌جمهور نيز بايد در اين خصوص مداخله كند و از همه دستگاه‌ها نيز مطالبه داشته باشد. به گفته وي، روساي قواي قضاييه و مقننه نيز بايد درخصوص كاهش آلودگي هواي شهر اقدام كنند. در واقع قوه قضاييه بايد در صدور احكام براي كارخانجات آلاينده شهر سريع‌تر اقدام كند و قوه مقننه نيز بايد با قانونگذاري بموقع نسبت به كاهش آلودگي هوا اقدام كند.