هرچند آمارها از افزايش نسبي معاملات در بازار مسكن حكايت دارد اما همچنان حجم معاملات به مرحله‌اي نرسيده كه فعالان بازار از آن به‌عنوان خروج از ركود ياد كنند. آمار ساخت‌وسازها نيز نشان‌دهنده عمق ركود در بخش مسكن است. آخرين آمار اعلام شده از سوي مركز آمار ايران حاكي از كاهش ۲۵.۱درصدي تعداد پروانه‌هاي ساختماني در تهران و كاهش ۱۹.۹درصدي آن در كشور طي زمستان سال گذشته نسبت به زمستان سال93 است.
طي اين سال‌ها طرح‌ها و وعده‌هايي از سوي وزارت راه و شهرسازي براي سامان دادن به بخش مسكن بر سر زبان‌ها افتاده است. رونق‌بخشي به مسكن و همچنين تأمين مسكن براي كم‌درآمدها در صدر وعده‌ها قرار داشته اما در مسير اجرا نشانه‌هايي از اين طرح‌ها نمايان نشده است. افزايش مبلغ وام مسكن در اين سال‌ها به‌عنوان قابل‌لمس‌ترين اقدام در بخش مسكن شناخته مي‌شود اما اين رويكرد نيز به رونق بخش مسكن منجر نشده است.
تأمين مسكن براي اقشار كم‌درآمد كه در اين دولت با عنوان مسكن اجتماعي بر سر زبان‌ها افتاده نيز به‌عنوان مهم‌ترين رويكرد وزارت راه و شهرسازي در اين بخش مطرح شده است. مسكن كم درآمدها به‌عنوان يكي از اصلي‌ترين بخش‌هاي طرح جامع مسكن كه در تيرماه سال گذشته نسخه نهايي آن رونمايي شد، شناخته مي‌شود.
مسئولان وزارت راه و شهرسازي بارها در مصاحبه‌ها و سخنراني‌هاي خود به مسكن اجتماعي اشاره كرده‌اند اما اين طرح همچنان روي كاغذ باقي مانده است. وزير راه و شهرسازي پيش‌تر اعلام كرده بود كه اجراي مسكن اجتماعي در برنامه ششم دنبال خواهد شد. حامد مظاهريان معاون وزير راه و شهرسازي نيز اظهار داشته است كه مسكن اجتماعي بلافاصله پس از مسكن مهر اجرايي مي‌شود. اين مسئول دولتي در حالي چنين وعده داده كه پايان پروژه مسكن مهر نيز به تعويق افتاده است.
احمد اصغري‌مهرآبادي، قائم‌مقام وزير راه و شهرسازي در امور مسكن مهر در آخرين كنفرانس خبري خود در مورد اين طرح اعلام كرده است كه احتمالا تا پايان سال‌جاري واحدهايي كه مشكل حقوقي ندارند به سرانجام مي‌رسد. پيش از اين پايان سال94 به‌عنوان زمان اتمام طرح مسكن مهر اعلام شده بود. در همين رابطه يكي از متقاضيان مسكن مهر در شهر جديد هشتگرد به همشهري گفت: «از سال90 براي مسكن مهر ثبت نام كرده‌ام.
قرار بود تا يك سال واحد مورد نظر آماده شود اما هنوز واحد خود را تحويل نگرفته‌ام.» اين متقاضي مسكن مهر ادامه داد: «مدتي است كه دفترچه اقساط آن نيز صادر شده و ماهانه مبلغ قسط آن را نيز پرداخت مي‌كنم. پرداخت آن در كنار اجاره‌خانه فعلي‌ام دشوار است اما همچنان مي‌گويند كه بلوك ساختماني ما از نظر تأمين آب، برق و گاز مسئله دارد به همين دليل آن را تحويل نداده‌اند.» گلايه متقاضيان مسكن مهر از كندي تكميل واحدهاي مسكوني و امور زيربنايي و روبنايي آن همچنان ادامه دارد و هنوز پرونده آن بسته نشده است. با تمديد زمان اجراي مسكن مهر، آغاز عمليات اجرايي مسكن اجتماعي كه طرح دولت يازدهم براي خانه‌دار كردن اقشار كم‌درآمد به‌حساب مي‌آيد نيز، سرنوشت نامعلومي پيدا كرده است.
- متقاضيان كم‌درآمد
آنچه كه در طرح جامع مسكن به‌عنوان وضع موجود خانواده‌هاي فاقد مسكن مورد توجه قرار گرفته، نشان مي‌دهد كه 40درصد هزينه‌هاي خانوار در گروه‌هاي پايين درآمدي صرف مسكن مي‌شود درحالي‌كه اندازه متعارف آن در سطح جهاني حدود 25درصد است. طبق برآوردهاي انجام شده، حدود 48درصد از خانوارهاي فاقد مسكن در دهك‌هاي اول تا چهارم و 29درصد آنها در دهك‌هاي 5 تا 7 قرار دارند.
از ميان خانوارهاي مستأجر تنها 70درصد تحت پوشش نهادهاي بيمه‌اي قرار دارند به همين دليل شناسايي 30درصد ديگر با دشواري همراه است. با اين حساب دو ميليون و 522هزار خانوار شهري مستأجر در دهك اول تا چهارم درآمدي قرار دارند كه در تأمين مسكن با مشكل جدي مواجه هستند.از اين تعداد 892هزار خانوار زير پوشش هيچ‌گونه نهاد بيمه‌اي و حمايتي قرار ندارند. طبق اطلاعات و اهداف پيش‌بيني شده در طرح جامع مسكن طي دوره 13ساله با فرض نرخ رشد اقتصادي 5.2درصد در هر سال، سالانه 64هزار خانوار به خانوارهاي كم‌درآمد اضافه مي‌شوند.در اين شرايط با فرض ثبات قيمت مسكن تا سال 1405، شاخص دسترسي به مسكن به 5سال و نيم مي‌رسد.