اين تازه‌ترين خبر در مورد اجراي طرح «كد شناسه و كد رهگيري» كالا است كه براساس تكاليف مندرج در ماده13 قانون مبارزه با قاچاق كالا و ارز و با درنظر گرفتن مهلت سه ماهه‌اي براي تدوين و ابلاغ آيين‌نامه اجرايي آن به دولت ابلاغ شد، اما وزير صنعت با استناد به ضرورت‌هاي تسهيل فرايند كسب و كار و حذف قوانين و مقررات زايد در مسير تجارت، اعتقاد چنداني به اجراي طرح شبنم يا ايران‌كد نداشت و همين امر موجب معطلي بيش از 2ساله و اجراي طرح كدرهگيري شده است.
ايران‌كد و شبنم 2 طرحي بود كه اجراي آن در دولت‌هاي نهم و دهم با صرف هزينه بسيار در دستور كار قرار گرفت اما مشكلات اين طرح‌ها در مرحله اجرا و سوءاستفاده قاچاقچيان با جعل برچسب شبنم موجب شد تا دولت يازدهم اعتقاد چنداني به اجراي اين طرح‌ها نداشته باشند. با عبور حجم كالاهاي قاچاق از مرز 25هزار ميليارد تومان و تأكيد مقام معظم رهبري بر برخورد با كالاهاي قاچاق، براي نخستين‌بار در ارديبهشت‌ماه امسال بود كه عليرضا گلستاني‌زاده، معاون برنامه‌ريزي، نظارت و هماهنگي ستاد مبارزه با قاچاق كالا و ارز، از آغاز اجراي طرح كدرهگيري به‌عنوان جايگزين شبنم و ايران‌كد در سال۹۵ خبر داد.
- رونمايي از كد رهگيري
مديركل مبارزه با قاچاق كالا و ارز سازمان تعزيرات حكومتي با بيان اينكه اجراي طرح جديد كدرهگيري و شناسه كالا در مرحله كار كارشناسي و آزمايشي(پايلوت) است اعلام كرد: وزارت صنعت بايد آيين‌نامه اجرايي ماده13 قانون مبارزه با قاچاق كالا و ارز را به‌دست دولت رسانده و درصورت تصويب و ابلاغ آن از سوي دولت تا شهريور‌ماه امسال، طرح كدرهگيري تا پايان سال95 در سراسر كشور به‌عنوان طرح جايگزين برچسب شبنم اجرايي مي‌شود.
عبدالمجيد اجتهادي با بيان اينكه طرح شبنم طرح خوبي بود و اگر به‌درستي اجرا و اشكالات آن رفع مي‌شد، مي‌توانست در مبارزه با قاچاق كالا مفيد باشد، به ايرنا گفت: متأسفانه به‌علت نبود كار كارشناسي درست و دقيقي روي طرح شبنم، قاچاقچيان زود توانستند برچسب تقلبي آن را تهيه و روي كالاهاي قاچاق نصب كنند.
وي تأكيد كرد كه شروع و اجراي ماده13 قانون مبارزه با كالاي قاچاق (كدشناسه و كدرهگيري) كه جايگزين طرح شبنم است با تأخير بوده و الان درواقع تنها آيين‌نامه‌اي كه به تصويب نرسيده است، همين آيين‌نامه ماده13 مبارزه با قاچاق كالاست. اين طرح اگر به‌طور كامل اجرايي شود، مبارزه با قاچاق كالا وارد مرحله جديدي شده و قدرت مانور كالاي قاچاق در سطح كشور به‌شدت پايين مي‌آيد.
- قانون چه مي‌گويد؟
ماده13 قانون مبارزه با قاچاق كالا و ارز كه 12دي‌ماه92 با تأييد شوراي نگهبان به دولت ابلاغ شد، مقرر كرده است، به‌منظور شناسايي و رهگيري كالاهاي خارجي كه با انجام تشريفات قانوني وارد كشور مي‌شود و تشخيص آنها از كالاهاي قاچاق يا فاقد مجوزهاي لازم از قبيل كالاي جعلي، تقلبي، غيربهداشتي و غيراستاندارد، ترخيص كالاي تجاري منوط به ارائه گواهي‌هاي دريافت شناسه كالا، شناسه رهگيري، ثبت گواهي‌ها و شماره شناسه‌هاي فوق توسط گمرك است.
درهرحال توزيع و فروش كالاهاي وارداتي در سطح بازار خرده‌فروشي منوط به نصب اين دو شناسه است و در غيراين صورت كالاهاي مذكور قاچاق محسوب مي‌شوند. در تبصره3 اين ماده نيز اعلام شده است: آيين‌نامه اجرايي اين ماده توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت و با همكاري ستاد و دستگاه‌هاي اجرايي عضو آن با لحاظ زمان‌بندي، اولويت كالايي و روش نصب شناسه كالا و شناسه رهگيري روي كالا و نحوه تخصيص نيازهاي فني هر دستگاه، بايد ظرف مدت 3ماه تهيه شود و به تصويب هيأت وزيران برسد.
- كد رهگيري چيست؟
كدشناسه و كدرهگيري در واقع كدهاي شناسه يك كالا از مبدأ واردات تا سطح عرضه است كه امكان رهگيري اين كالا را فراهم مي‌كند. بر اين اساس يك كدشناسه به هرنوع يا مدل كالا داده مي‌شود و كدرهگيري براي هر عدد و تعداد آن كالا اختصاص مي‌يابد. همچنين براي اجراي طرح مذكور اولويت كالايي وجود داشته و برخي كالاها مانند اقلام سلامت‌محور در اولويت است اما زمان خاصي براي اجراي اين طرح در كالاهاي مختلف، مشخص نشده است. بر اين اساس برچسب كدشناسه و كدرهگيري در مبادي ورودي كشور و برخي از كارخانه‌ها روي كالاها درج خواهد شد و تا زماني كه اين برچسب‌ها روي كالا نصب نشود، كالاي مذكور حق ورود و عرضه در سطح كشور نداشته و قاچاق محسوب مي‌شود.