مناسبت این هفته، همچنین بابی دوباره برای اندیشیدن به فلسفه‌ی وجودی و کارکرد پلیس به عنوان اصلی‌ترین نهاد مسئول در حفظ نظم و امنیت اجتماعی است. به ویژه این واقعیت را نباید از ذهن دور داشت که پلیس مقتدر از ارکان یک جامعه‌ی سالم و از پیش نیازهای توسعه است و دقیقا همین موضوعات موجب شده است تا پس از حدود دو سال و نیم دوری از فرماندهی پلیس کشور، کماکان اقتدار و کارآمدی پلیس دغدغه ذهنی‌ام باشد.
اندیشمندان اجتماعی، «نظم» را اساس تداوم حیات جمعی و «امنیت» را از حقوق اساسی مردم می‌دانند و این هر دو محقق نمی‌شوند مگر با همیاری و تعامل میان مردم، نیروی انتظامی و سایر نهادهای اجتماعی. شاید به همین دلیل باشد که امروزه از رویکرد «جامعه‌محور» در تولید و حفظ نظم و امنیت اجتماعی، به عنوان یک رویکرد پیشرو و کارآمد یاد می‌شود. در واقع اگر اینک در حین بازبینی تاریخ تحولات پلیس در جامعه، مقاطع زمانی را به دوران «قبل از جامعه‌محوری» و «بعد از جامعه‌محوری» دسته‌بندی می‌کنند، ناشی از نقطه‌ی عطف بودن و سرنوشت ساز بودن این تحول است.
یک وجه اساسی جامعه‌محوری، دگرگونی و تغییر بنیادی در ماهیت، مفهوم و شکل رابطه میان پلیس (به عنوان نهاد حافظ نظم و امنیت) با مردم است. جامعه‌محوری که از حدود یک دهه پیش، به عنوان رویکرد غالب در رابطه متقابل پلیس، مردم و نهادهای اجتماعی در جمهوری اسلامی ایران مورد پذیرش و استقبال قرار گرفت و در عمل و رفتار پلیس خود را نشان داد، حاصل بازاندیشی در فلسفه‌ی وجود پلیس در جامعه‌ی اسلامی، مبتنی بر ارزش‌های متعالی دینی و انقلابی بوده است.
یک وجه دیگر از رویکرد جامعه‌محور، تغییر در مفهوم امنیت است. در شرایطی که ایجاد و حفظ امنیت در رویکرد «تهدید‌محور» مبنایی صرفا سلبی دارد و به موازات قدرت بی حد و مرز دولتیان از راه توسل به خشونت و رفتار قهرآمیز به دست می‌آید، و در آن مردم و افکار و خواسته‌هایشان ارزشی ندارند، برعکس در رویکرد جامعه‌محور، مردم در تولید و حفظ امنیت و نظم اجتماعی نقش و ارزش ویژه دارند و لذا جامعه‌محوری مترادف است با تعامل، مفاهمه و درک متقابل مردم، پلیس و نهادهای اجتماعی از یکدیگر.
اینک که با افتخار از تداوم رویکرد جامعه‌محور در ساختار و مناسبات پلیس خدمتگزار صحبت می‌شود باید یادآور اهتمام، تلاش و زحمات ارکان مختلف درون و برون سازمانی پلیس اعم از زیر مجموعه‌های نیروی انتظامی، رسانه‌ها، دستگاه‌های دولتی و غیردولتی، تشکل‌های مردم‌نهاد و ... باشیم. همانانی که در این سال‌ها همگام با مدیران و فرماندهان ناجا برای تحقق این ایده‌ی بزرگ همگام و هم جهت حرکت کردند.
خرسندیم که حاصل این تشریک مساعی در پلیس مقتدر و محبوب نمود یافته است. این توفیق به دست نیامد مگر بر پایه شناسایی حق واقعی آحاد جامعه در برخورداری از احساس امنیت و احترام به شأن و کرامت شهروندان شریف ایران اسلامی. در امتداد این شناسایی و احترام، باید یادآور تلاش پلیس در جهت اشراف بر تعاملات خود با جامعه، تخصصی کردن حوزه‌های عمل و ساختارهای پلیس، حضور اجتماعی پلیس در متن جامعه، رفتار مددکارانه و پیشگیرانه‌ی پلیس برای حل مشکلات، ارتباط هدفمند، مشارکت جویانه و مفاهمه‌ای با نهادهای بنیادین جامعه به ویژه خانواده و مدرسه، باشیم.
با آرزوی تحقق کامل امنیت مردمی و پایدار در سایه ارزش‌ها، هفته‌ی نیروی انتظامی را به همه‌ی سبز پوشان خدمتگزار، دلسوز، پرتلاش، بی منت و جان برکف نیروی انتظامی، به ویژه سردار احمدی مقدم فرماندهی تلاشگر این نیرو تبریک می‌گویم و برای آنان توفیق نیل به آرمان‌های مقدس را از خداوند منان مسئلت دارم.
تاریخ انتشار: ۲۷ مهر ۱۳۸۶ - ۱۷:۰۵
محمدباقر قالیباف: فرا رسیدن هفته‌ی نیروی انتظامی، فرصتی مغتنم برای بازاندیشی در باب دو مقوله‌ی مهم «نظم» و «امنیت» پیش رویمان گذارده است.