به گزارش همشهري، نقدينگي در ايران عموما بين چند بازار تقسيم مي‌شود. مهم‌ترين بازار‌هايي كه مردم پس‌اندازهايشان را آنجا سرمايه‌گذاري مي‌كنند، بانك‌ها، مسكن و طلاست. پس از آن، گروه ديگري از سرمايه‌گذاران كه حرفه‌اي‌تر هستند، درآمد‌هايشان را در بازار ارز، سهام و يا اوراق بدهي سرمايه‌گذاري مي‌كنند. بازار تازه‌اي هم كه به تازگي از 4سال پيش معاملاتش آغاز شده و منابع مالي طبقه متوسط را جذب مي‌كند، صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري است.
آمار‌هاي موجود از وضع بازارها نشان مي‌دهد ازميان 5بازار عمده سرمايه‌گذاري در 5ماه امسال بخش عمده معاملات برخلاف آنچه دولت از 2سال پيش وعده مي‌دهد به سمت خريد سكه و طلا سرازير شده است و سرمايه‌گذاران ترجيح مي‌دهند به‌دليل تغيير مولفه‌هاي كلان داخلي و خارجي پول‌هايشان را در اين بازار سرمايه‌گذاري كنند، به‌طوري‌كه حجم معاملات در اين بازار فقط در معاملات آتي با 216درصد رشد به 13هزارو500ميليارد تومان رسيده است. اين نشان مي‌دهد دولت در ايجاد جذابيت براي جذب منابع مالي به سمت بازار مسكن در رقابت با ساير بازارها ناكام مانده است.
دولت از2سال پيش سياست‌هاي گسترده‌اي را براي رونق بخش مسكن به‌كار گرفت زيرا اعتقاد داشت براي خروج از ركود بايد موتور اقتصاد ايران يعني بخش مسكن را روشن كند تا اين بخش به‌عنوان يك پيشران عمل كند اما گويا ابزارهاي به‌كار گرفته شده كارا نبوده است.
اقتصاددانان منتقد، معتقدند مشكل اصلي بخش مسكن توسعه ساخت‌وساز و يا وام مسكن نيست بلكه استفاده از تكنولوژي بسيار قديمي و شفاف‌‌نبودن اطلاعات در اين حوزه است. آنها براي حل مشكل مسكن، استفاده از تكنولوژي نسل چهارم و تاسيس زيرساخت‌هاي توسعه اطلاعات را در بخش مسكن پيشنهاد مي‌دهند.
با اعمال سياست‌هاي جديد از سوي دولت و همچنين كاهش نرخ سود تسهيلات بانكي به 15درصد، نقدينگي از بانك‌ها خارج شد و همچنان در حال خارج شدن است، اما پرسش اين است كه اين نقدينگي به كدام سو مي‌رود؟
پرسش ديگر اين است كه آيا دولت با كاهش سود بانكي قصد داشت اين پول‌ها را به سمت بازار مسكن يا بورس كوچ بدهد يا اينكه فقط عوامل اقتصادي و تناسب نرخ سود با تورم و برخي ديگر از عوامل اقتصادي مدنظر دولت بوده است؟
- در بازارهاي سنتي چه خبر است؟
آمارها نشان مي‌دهد در ميان بازارهاي سنتي سرمايه‌گذاري يعني طلا، مسكن و بانك‌ها فقط بازار طلا در حال رشد است. از يك طرف بانك‌ها به‌شدت براي جذب سپرده‌هاي جديد‌تر در رقابت هستند به‌ويژه آنكه با كاهش نرخ سپرده‌هاي بانكي به 15درصد تمايل سرمايه‌گذاران براي سپرده‌گذاري كمتر شده است.
و از سوي ديگر بازار مسكن همچنان در ركود است. اگر چه به‌دليل ساختار قديمي و كهنه بازار مسكن هيچ اطلاعاتي از ارزش كل معاملات اين بازار در دست نيست اما اطلاعات در دسترس نشان مي‌دهد تعداد معاملات شهر تهران در تيرماه رشد ۲۷ درصدي را نسبت به تيرماه سال قبل تجربه كرد اما در كل كشور با كاهش ۵۷ درصدي معاملات مواجه بوديم.
متوسط قيمت مسكن شهر تهران در تيرماه ۴.۲ ميليون تومان بود كه نسبت به‌مدت مشابه سال گذشته ۴.۴ درصد افزايش داشته است. با اين حساب و با لحاظ تورم ۹ درصد تيرماه، مسكن هنوز نزول قيمت را ادامه داده و اختلاف رشد آن ۴.۶ درصد از تورم كمتر است. با توجه به نرخ پايين تورم نهاده‌هاي ساختماني، نبود تقاضاي انبوه مؤثر و وجود ۱.۷ ميليون مسكن خالي، افزايش شديد قيمت بعيد به‌نظر مي‌رسد.
در عين حال، گزارش‌هاي ميداني از وضع بنگاه‌هاي مشاوره املاك شهر تهران نشان مي‌دهد در روزهايي كه مسكن شهر تهران در اوج رونق قرار داشت دفاتر مشاور املاك به‌طور ميانگين ۱۰ قرارداد خريد و فروش در ماه امضا مي‌كردند كه اين رقم هم‌اكنون به يك قرارداد در ماه رسيده است.
اما با وجود ركود در بازار مسكن بازار طلا همچنان در حال رشد است اگرچه بازار نقدي طلا و سكه هم مانند بازار مسكن گرفتار ساختار كهنه‌اي است كه اطلاعات شفاف ندارد اما آن بخش از معاملات سكه طلا كه در بازار سرمايه تحت عنوان معاملات آتي انجام مي‌شود نشان‌دهنده رشد 216درصدي اين معاملات است. ضمن اينكه اطلاعات از بازار نقد اين محصول نشان مي‌دهد قيمت هر سكه بهار آزادي از ابتداي سال تاكنون 11.2درصد رشد كرده است و از يك ميليون تومان به يك ميليون‌و 117هزار تومان رسيده است.
- وضعيت بازارهاي مدرن
آمار‌هاي سرمايه‌گذاري در مورد سرمايه‌گذاراني كه به‌صورت حرفه‌اي‌تر در بازارهاي ارز، سهام و اوراق بدهي سرمايه‌گذاري مي‌كنند نشان مي‌دهد كه اين سرمايه‌گذاران عموما به‌دليل تمايل بانك مركزي به تثبيت نرخ ارز به سمت خريد اوراق بدهي و يونيت‌هاي صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري حركت كرده‌اند اما اين استراتژي نيز به ميزاني نبوده كه با بازار سكه طلا رقابت كند. براساس اطلاعات موجود، ارزش كل معاملات ماهانه بورس تهران 40درصد كاهش يافته است و از 5869ميليارد تومان در فروردين‌ماه به 3800ميليارد تومان در مردادماه رسيده است. در فرابورس نيز وضع به همين گونه است به‌طوري كه ارزش معاملات فرابورس در مردادماه نسبت به فروردين‌ماه 10درصد كاهش يافته است.
- جهت سرمايه‌گذاري
مقايسه بازده 5ماهه سرمايه‌گذاري در بازارها نشان مي‌دهد سرمايه‌گذاران در اين مدت در بورس 3درصد زيان كرده‌اند اما در مقابل در بازار طلا 11.2درصد سود كرده‌اند و بازده سرمايه‌گذاري در بازار ارز(دلار)هم 2.8درصد بوده است. به اين ترتيب بدون درنظر گرفتن ساختار سنتي يا مدرن بازارها مي‌توان گفت از ميان همه بازارهاي سرمايه‌گذاري، بازار طلا از همه سكه‌تر بوده است.