به‌عبارتي ديدگاه‌هايي درباره ساختار اجتماعي، سياسي و نظامي تركيه مطرح شد كه هرقدر از كودتا فاصله مي‌گيريم بيشتر جلوه‌گر مي‌شود. اين مسائل مي‌تواند بيان يكسري واقعيت‌هاي درون نهاد حكومت و بطن اجتماعي تركيه باشد.
بعد از گذشت يك‌ماه از كودتا هنوز فضاي سياسي و اجتماعي تركيه همچنان تحت‌تأثير كودتا و برخورد اردوغان است. شيوه‌اي كه رجب طيب اردوغان در برخورد با كساني كه متهم به دست داشتن در كودتا شده‌اند در پيش گرفته، موجب انتقادهاي تندي چه از سوي منتقدان داخل و چه كشورهاي غربي شده است. ده‌ها هزار نفر دستگير يا از كار بركنار شده‌اند اما اين تنها اقدام عملي در اين ماجرا نيست.
به‌نظر مي‌رسد كه چارچوب و استراتژي ديگري براي تقويت قدرت خود اردوغان و حزب عدالت و توسعه در نظام سياسي و امنيتي تركيه در پيش گرفته شده است. در همين چارچوب بحث واگذاري فرماندهي ستاد مشترك ارتش و سازمان اطلاعات به رئيس‌جمهور مطرح شده. اين برخوردها نگراني‌ها را از چند جهت بيشتر كرده است. منتقدان براساس اصول مختلف خود اعتراض‌هاي جدي به اين روند دارند؛ اول اينكه خيلي‌ها معتقدند شيوه و رويكردي كه اردوغان در پيش گرفته منتهي به قبضه قدرت توسط يك نهاد يا يك شخص به‌عنوان رئيس‌جمهور مي‌شود.
مسئله دوم مقابله با ارتش است كه در سال‌هاي متمادي نقش بي‌بديلي در سياست تركيه داشته است چون روشي تحقيرآميز درباره نظاميان تركيه در پيش گرفته شده و رسانه‌اي شده است. اين روش تحقيرآميز مي‌تواند نارضايتي‌ها را در بدنه نظاميان گسترش دهد. در سال‌هاي حكومت اردوغان هم او مشي كنارگذاشتن نظاميان را اعمال و تلاش كرد آنها را به حاشيه براند. كودتا به هر حال نشان داده كه نارضايتي در بدنه ارتش وجود دارد. منتقدان عقيده دارند كه ادامه روش تحقير و سركوب نظاميان باعث گسترش و تقويت رگه‌هاي نارضايتي در ارتش خواهد شد.
مسئله ديگر اين است كه تركيه به‌عنوان كشوري كه دمكراسي پويايي دارد، شناخته مي‌شد اما منتقدان برخوردهاي صورت گرفته با رسانه‌ها، ارتش و نهادهاي ديگر را نشانه‌هايي از تضعيف دمكراسي در اين كشور مي‌دانند. اين نگراني در بطن جامعه تركيه وجود دارد كه ادامه اين روش به ثبات نسبي سياسي و اقتصادي كه از دستاوردهاي حزب عدالت و توسعه به‌حساب مي‌آيد، لطمه بزند. به‌نظر مي‌رسد جامعه تركيه و سياست و حكومت در اين كشور همچنان دستخوش تغيير است.
- كارشناس مسائل تركيه