دستمال کاغذی را مي‌توان کاغذی با ویژگی‌های ساختاری و بهداشتی متفاوت دانست كه از الیاف چوبِ حاصل از درختان تولید می‌شود.
تنه‌ی درختان قطع شده پس از ارسال به کارخانه‌های صنعتی به قطعات کوچکی به نام چیپس تبدیل مي‌شوند و فرآیند تولید چندمرحله‌ای و پیچیده‌ای را طی می‌کنند تا به شکل دستمال کاغذی‌هاي بسته‌بندی شده راهی فروشگاه‌ها شوند.
ما به دلایل مختلف از این دستمال کاغذی‌ها استفاده می‌کنیم، ولی آیا تابه‌حال با خود فکر کرده‌ایم که با چنين فرآیند تولید پیچیده و آلوده‌کننده‌ی محیط زیست، آیا واقعاً به مصرف دستمال کاغذی در منزل و یا بیرون از آن نیاز واقعی داریم یا نه؟
پیشنهاد می‌کنم از اين به بعد، هربار که خواستیم از دستمال کاغذی استفاده کنیم، به تخریب جنگل‌ها و فرآیند پیچیده و آلوده‌کننده‌ی تولید و دفع آن هم فکر کنیم، شاید واقعاً در آن لحظه، به مصرف دستمال کاغذی نیازی نباشد.
از سوی دیگر برای تولید یک بسته دستمال کاغذی، به سال‌ها رشد درخت و هفته‌ها فرآیندهای صنعتی نیاز است، اما فرآيند تبدیل یک دستمال کاغذی به پسماند، بیش از چند ثانیه به‌طول نخواهد انجامید.
به یاد داشته باشید بازيافت پسماندهای دستمال کاغذی به دلایل بهداشتی و جلوگیری از انتشار بیماری‌ها در بسیاری از کشورها ممنوع است و بنابراین لازم است برای تولید مجدد آن از مواد اولیه‌ي چوبی و یا پسماندهای کاغذی استفاده کرد، ولی در برخی موارد تولید پسماند دستمال‌کاغذی امری اجتناب‌ناپذیر است.
در این زمان بايد پسماند دستمال کاغذی خود را در صورتی که به مواد و ترشحات آلوده به بیماری‌های واگیردار خطرناک آلوده نیست، همراه با پسماندهای تر دفع کنید.
حضور دستمال کاغذی در پسماندهای تر باعث خواهد شدكه این مواد همراه با پسماند تر وارد چرخه‌ي تولید کمپوست شود. در اين‌جا به دلیل بالا بودن درجه‌ي حرارت پشته‌های کمپوست در سایت‌های فرآوری، بسیاری از عوامل بیماری‌زای این نوع از پسماندها نیز از میان می‌رود.
به شما توصیه می‌کنم همانند بسیاری از پدربزرگ‌ها و مادر بزرگ‌ها به جای دستمال کاغذی از دستمال‌های پارچه‌ای نخی و طبیعی تمیز استفاده کنید.
با این کار شما قادر خواهید بود از مصرف دستمال کاغذی کاسته و از تولید مقدار زیادی پسماند آن و آلودگی محیط‌زیست و هدر رفت منابع طبیعی و از جمله جنگل‌ها جلوگیری کنید.
و البته در این میان لازم است تلاش كنيد نكات بهداشتی و نظافت مربوط به دستمال‌های پارچه‌ای را هم فراموش نکنید و در نظافت و شست‌وشوی منظم آن دستمال‌ها کوشا باشید.
در اين‌جا بد نیست با چند نكته درباره‌ي دستمال كاغذي آشنا شويد:
- درختاني كه زير خاك مي‌روند
روزانه در جهان، پسماند انواع محصولات تولید شده از چوب 270 هزار درخت، در مراکز دفن پسماندها به زير خاك مي‌رود که 10 درصد از این مقدار به پسماند دستمال‌های کاغذی سرویس‌های بهداشتی اختصاص دارد.
یعنی روزی 27 هزار درخت قطع می‌شود تا نیاز جهان به دستمال‌کاغذی سرویس‌های بهداشتی تأمین شود.
از سوی دیگر دستمال‌کاغذی در رستوران‌ها، اداره‌ها، خانه‌ها، ماشین‌ها و .... هر جایی که انسان حضور دارد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اين مصرف چنان است كه مي‌توان گفت به‌طور متوسط در جهان هر فرد سالانه بیش از چهار کیلوگرم دستمال کاغذی مصرف می‌کند و این مقدار با توجه به توسعه‌ي شهرنشینی و افزایش سطح رفاه و بهداشت کشورها در حال افزایش است. بنابراین روزانه در جهان برای تامین نیاز انسان‌ها به انواع دستمال کاغذی، هزاران درخت بايد قطع شوند.
- مصرف را مديريت كنيم
معمولاً دو سوم دستمال کاغذی‌ها در منازل و یک سوم آن در بیرون از منازل مصرف و به پسماند تبدیل می‌شود. لذا با توجه به این مهم می‌توانیم در درون منازل مدیریت مناسب‌تری را برای کاهش مصرف این محصول ارزشمند و یک‌بار مصرف به کار ببندیم.
- دستمال‌كاغذي‌هاي بازيافتي
معمولاً بسیاری از دستمال کاغذی‌های معروف که در جوامع تبلیغ می‌شوند، تماماً از چوب حاصل از درختان به دست می‌آیند، اما دستمال کاغذی‌های ارزان قیمت‌تر از فرآیند بازیافت پسماندهای کاغذی توليد مي‌شوند.
- هزاران ليتر آبي كه هدر مي‌رود
برای تولید کاغذ و دستمال کاغذی مقادیر زیادی آب، انرژی و مواد شیمیایی خطرناک (از جمله دیوکسین) مصرف می‌شود. اهميت و تأثير مصرف اين مواد، به‌ويژه مواد خطرناك را بر محيط‌زيست تصور كنيد، آن‌هم فقط براي توليد دستمال کاغذی كه خود محصولي یک‌بار مصرف است.
- تولید گازهای گل‌خانه‌ای
براساس بررسی‌های انجام شده، صنایع تولید کاغذ و دستمال کاغذی، در میان صنایع جهان، رتبه‌ي سوم تولید گازهای گل‌خانه‌ای را به خود اختصاص داده‌اند و نقش زیادی در گرمایش کره‌ي زمین دارند.
هم‌چنین تخریب جنگل‌ها که به‌عنوان ریه‌های کره‌ي زمین شناخته مي‌شوند با ایجاد تغییراتی منفی در اکولوژی و حیات وحش همراه خواهد بود که در بلند مدت تأثیر منفی آن بر سلامت ما انسان‌ها نمایان می‌شود.
- اصلاح الگوی مصرف
مناسب‌ترین روش برای اصلاح الگوی مصرف دستمال کاغذی، کاهش حداکثری استفاده از این محصولات، استفاده از دستمال کاغذی‌های حاصل از بازیافت پسماندهای کاغذی و در نهایت استفاده از دستمال‌های پارچه‌ای به جای دستمال کاغذی، البته با رعایت نکات بهداشتی لازم است.