در انتخاباتي كه براي نخستين بار حواشي عجيب و غريبش بر اصل رقابت سياسياش ميچربد، نخستين مناظره بزرگ نامزدها هم بينصيب نماند. در يك سوي ميدان، ترامپ ميلياردر و برج ساز معروف نيويوركي از حزب جمهوريخواه قرار داشت و در سوي ديگر، كلينتون وزير امور خارجه پيشين آمريكا و يكي از سياستمداران كهنهكار اين كشور. هر دو نامزد انتخاباتي از لحظه آغاز مناظره كه با نيم ساعت تأخير آغاز شد، حالتي تهاجمي داشتند و برسر مسائل متعدد داخلي و خارجي با هم جدل كردند. اشتغال، ماليات، نژادپرستي، امنيت ملي، داعش و ايران مهمترين نكاتي بودند كه كلينتون و ترامپ اختلاف نظر عميق خود راجع به آنها را بار ديگر به رأي دهندگان آمريكايي گوشزد كردند.
هيلاري كلينتون نخستين حمله ترامپ را اينگونه پاسخ داد: «بهنظر ميرسد در پايان اين مناظره، من مسئول همه اتفاقاتي باشم كه در اين كشور افتاده است.» ترامپ سخنان كلينتون را قطع كرد و گفت: «چرا كه نه؟» كلينتون پاسخ داد: «بله، چرا كه نه؛ تو به اينجا آمدهاي كه فقط ديوانهوار حرف بزني.» در سراسر مناظره 90دقيقهاي ديروز، دو نامزد يكديگر را به دروغگويي و فرار از حقيقت متهم كردند. كلينتون حتي همان ابتدا اعلام كرد كه يك تيم «حقيقتياب» در وب سايت خود مستقر كرده است تا بلافاصله سخنان ترامپ را راستيآزمايي كرده و نتيجه را روي وب سايتش درج كنند.
نامزد دمكراتها در طول مناظره مسلطتر بهنظر ميرسيد و سعي كرد در ميان تقابل با ترامپ، برنامههايش براي اداره آمريكا را هم مطرح كند. اما دونالد ترامپ مثل هميشه ترجيح داد بيشتر به هيلاري كلينتون، همسرش بيل كلينتون، دولت اوباما و بهطور كلي دمكراتها اتهام بزند تا از برنامههايش دفاع كند.
رفتار تهاجمي ترامپ اما در جايي به برخورد تدافعي تبديل شد؛ زماني كه لستر هالت، مجري مناظره، از او پرسيد چرا اسناد مالياتياش را منتشر نميكند. او توضيح داد كه حسابرسان در حال بررسي اين اسناد هستند و پس از اينكه كارشان تمام شود، او اسناد را منتشر خواهد كرد. حالت دفاعي ترامپ تنها چند لحظه طول كشيد؛ او بلافاصله گفت كه تنها درصورتي اسناد مالياتياش را منتشر ميكند كه كلينتون هم بيش از 33هزار ايميلي كه حذف كرده تا بهدست بازرسان نيفتند را منتشر كند. اشاره ترامپ به جنجال بر سر استفاده كلينتون از ايميل شخصي براي ارسال مكاتبات محرمانه در دوره تصدياش بر وزارت خارجه آمريكا بود. كلينتون در مقابل، به اين پاسخ كوتاه بسنده كرد: «من دربارۀ اين كار هيچ بهانهاي نميتراشم؛ اين اقدام اشتباه بود و من مسئوليتش را ميپذيرم.»
ترامپ همچنين كلينتون و باراك اوباما را مسئول بهوجود آمدن گروه تروريستي داعش دانست و با اشاره به خروج نيروهاي آمريكايي از عراق گفت: «اين اقدام باعث ايجاد خلأ قدرت» در اين كشور شد و در نتيجه داعش قدرت گرفت. او با اين حال، از برنامه خود براي مبارزه با داعش چيزي نگفت.
- تأثير مناظره بر بازار
بازارهاي مالي جهان براي صدور حكم درباره نخستين مناظره انتخاباتي آمريكا وقت را از دست ندادند: «دونالد ترامپ ضعيف عمل كرد.» بلافاصله با پايان مناظرهاي كه بخش اعظم مباحث اقتصادياش با حمله ترامپ به مكزيك گذشت، ارزش «پزو» واحد پول مكزيك در برابر دلار 2درصد افزايش داشت. اين، عكسالعملي طبيعي به عملكرد ترامپ در مناظره بود.
اين در حالي است كه طي ماههاي اخير هر بار كه ترامپ درنظرسنجيها اندكي پيشرفت ميكرد، ارزش پزو پسرفت داشت. ترامپ در مناظره ديروز بسياري از توافقهاي تجاري ميان آمريكا و ديگر مناطق جهان و همچنين رابطه اقتصادي اين كشور با چين و اروپا را زير سؤال برد. كارشناسان هشدار داده بودند كه اگر ترامپ در مناظره عالي ظاهر شود، بازارهاي مالي و سهام دچار هرج و مرج ميشوند. ساعاتي پس از مناظره، بازارهاي سهام در آسيا، اروپا و آمريكا شاهد رشد بودند.مناظره بعدي ترامپ و كلينتون 19مهر در واشنگتن برگزار ميشود. انتخابات نيز 18آبان برگزار خواهد شد.
- اعتراض هواداران ترامپ به مجري
مجري مناظره ديروز آمريكا «لستر هالت» مجري شناختهشده شبكه تلويزيوني انبيسي بود. از ميان 5ميليون توئيتي كه در طول 90دقيقه مناظره پست شد، حدود 444هزار توئيت راجع به هالت بود. هواداران ترامپ عملكرد او در مديريت مناظره را «جانبدارانه» ميدانستند. او خود يكي از اعضاي حزب محافظه كار است اما رسانههاي طرفدار اين حزب، همچون شبكه فاكس نيوز، عملكرد او را بهشدت مورد انتقاد قرار دادند. ترامپ هم در توئيتي نوشت كه توقع داشته هالت سؤالهاي چالشي در مورد «بنغازي و بنياد خانوادگي كلينتون» از هيلاري كلينتون ميپرسيده اما او اين كار را نكرده است.
- ايران و توافق هستهاي در كانون توجه
زماني كه نامزدها در مورد سياست خارجي صحبت ميكردند، موضوع برنامه هستهاي ايران نيز مطرح شد. ترامپ جمهوريخواه «برجام» را به نفع ايران و «خطرناك» براي آمريكا دانست. كلينتون دمكرات اما توافق هستهاي قدرتهاي بزرگ با ايران را موفقيت آميز دانست و نقش خود در دستيابي به اين توافق را يادآور شد. ترامپ در اين رابطه گفت:
«اين هم يك شاهكار ديگر؛ كشوري كه داشت سقوط ميكرد، اقتصادش آنقدر خراب بود و نزديك بود زير فشار تحريمها خفه شود، حالا احتمالا در آينده نزديك به يك قدرت بزرگ تبديل خواهد شد.» او همچنين اقدام دولت اوباما در بازگرداندن داراييهاي ايران را مورد انتقاد قرار داد و بار ديگر آن را «باجدهي» به ايران خواند. كلينتون در مقابل گفت: «بسيار مهم است كه ما به شرايط جهاني توجه داشته باشيم. من نسبت به توافقي كه بر سر برنامه هستهاي ايران حاصل شده راضي هستم. اگر دونالد ترامپ اين توافق را مورد انتقاد قرار ميدهد، بايد بگويد گزينه جايگزين چيست. ما بايد در مورد چنين مسائلي با دقت بيشتري صحبت كنيم.»
- كلينتون، پيروز نظرسنجي ها
ساعتي قبل از آغاز مناظره كه در دانشگاه «هافسترا» در 10كليومتري نيويورك برگزار شد، شبكه تلويزيوني سيانان نتايج يك نظرسنجي ملي را منتشر كرد كه نشان ميداد هر دو نامزد دوشادوش يكديگر حركت ميكنند. به اعتقاد بسياري از تحليلگران، اين اقدام خود تأثير زيادي در دامنزدن به تنش طي مناظره داشت. پس از مناظره، سيانان اعلام كرد 62درصد از بينندگان تلويزيوني كلينتون را پيروز ميدان دانستهاند و 27درصد هم به ترامپ رأي دادهاند. نتايج جديدترين نظرسنجيهاي سراسري در آمريكا پس از مناظره هم نشان ميدهد كلينتون همچنان 3پله بالاتر از ترامپ قرار دارد و با 45درصد، از نامزد جمهوريخواهان جلو است.