طرح كاهش(كاهش آلودگي هواي شهر) نتيجه 3سال مطالعه شهرداري تهران است كه قرار بود از ابتداي سال 94اجرايي شود اما پليس سال گذشته اعلام كرد هنوز زيرساخت‌هاي اجرايي طرح آماده نيست و اجراي طرح يك‌سال عقب افتاد. طرح كاهش سرانجام از اول شهريور در فاز ارشادي اجرايي شد و فاز جريمه‌اي آن از اول مهر از سوي دوربين‌ها اعمال شد اما ديروز پليس در اقدامي مشابه سال 94طرح كاهش را به‌دليل ازدحام خودروهايي متوقف كرد كه بيشترشان سال تا سال معاينه فني نمي‌گيرند و تنها به‌واسطه جريمه در برابر مراكز معاينه فني صف بستند. 77روز پيش نيز پليس راهور در اقدامي مشابه طرح تغيير جهت برخي خيابان‌هاي منطقه 12را پس از 6روز اجرا متوقف كرده بود.
- مماشاتي با متخلفان نداريم
سردار تيمور حسيني، رئيس پليس راهور تهران بزرگ در گفت‌وگو با همشهري مي‌گويد: «به‌واسطه شرايط ازدحامي كه مقابل مراكز معاينه فني ايجاد شده و نگراني مردم، اجراي طرح كاهش را چند روزي به تعويق انداختيم تا افرادي كه به هر دليلي افراد پشت گوش‌اندازي بوده‌اند، گرفتار بوده‌اند، تهران نبوده‌اند و به هر دليل نتوانسته‌اند معاينه فني بگيرند، فرصت داشته باشند معاينه فني خود را سريع‌تر دريافت كنند.»
توقف طرح كاهش توسط پليس ممكن است از نظر افكار عمومي مماشات با افرادي تلقي شود كه سال‌هاست از گرفتن معاينه فني طفره مي‌روند و در گرفتن معاينه فني تخلف مي‌كنند. سردار حسيني در اين‌باره با رد هرگونه مماشات معتقد است: يك موقع مي‌گوييم مي‌خواهيم از اول مهر جريمه كنيم و كسي گوش نمي‌كند اما درمورد طرح كاهش، 3ماه است پليس در خيابان متخلفان را حضوري جريمه مي‌كند و مراكز معاينه فني شلوغ هستند. مردم به هشدارهاي ما كاملا گوش داده‌اند. حالا ما هم چند روزي دوربين‌ها را فعال نمي‌كنيم. سردار حسيني تصريح مي‌كند: ما هميشه نيمه خالي ليوان را نگاه مي‌كنيم، مي‌گوييم آي! پليس طرح را تعطيل كرد. اگر مراكز مراجعه‌كننده نداشتند آن وقت مي‌گفتند طرح‌تان توخالي است و دوباره داريد مهلت را تمديد مي‌كنيد. اينكه ما طرح را موقتا تعطيل كرديم ذره‌اي از اقتدار پليس كم نمي‌كند.
- دليل تعطيلي كدام است؟
شبهه ديگر در تصميم پليس براي توقف طرح كاهش، 2ايرادي است كه ديروز از سوي 2سردار گرفته شد. پيش از اين در تابستان94، سرهنگ مرادي رئيس مركز اطلاع‌رساني راهور تهران طي نشست خبري 9ايراد به اجراي طرح كاهش وارد كرد اما ديروز 2ايراد اجرايي از سوي 2سردار به طرح كاهش وارد شد. سردار منتظرالمهدي سخنگوي ناجا در اين‌باره اعلام كرد: «تا احراز اطمينان از حصول تمام داده‌هاي مراكز معاينه فني(سيمفا) به سامانه پليس از طريق دوربين‌هاي پليس، خودروهاي فاقد معاينه فني جريمه نمي‌شوند.» در عين حال سردار حسيني رئيس راهور تهران بزرگ اعلام كرد: «ازدحام عامل تعطيلي موقت بوده است.»
در 5روز نخست مهر كه طرح كاهش در تهران به اجرا درآمده، 30هزار خودروي فاقد معاينه فني به مراكز مجاز شهر مراجعه كردند. سيدنواب حسيني‌منش، مديرعامل ستاد مركزي معاينه فني تهران به همشهري مي‌گويد: شهرداري براساس دستور شوراي‌عالي ترافيك عمل مي‌كند و مراكز معاينه فني همچنان دوشيفته فعال هستند تا براي مردم كاهش آلودگي هوا بر اثر معاينه فني را به ارمغان بياوريم. البته درصورت فعاليت سيمفا(سامانه ملي معاينه فني) به‌صورت 24ساعته مراكز مي‌توانند به شهروندان خدمات ارائه كنند.
- خلاف دستور شوراي‌عالي ترافيك
اقبال شاكري، رئيس كميته عمران شوراي شهر تهران در جلسه ديروز شوراي شهر درباره توقف اجراي طرح كاهش از سوي پليس گفت: 6ماه طول كشيد تا اين طرح به شوراي‌عالي ترافيك رفت و سپس به اعمال قانون در مورد معاينه فني خودروها منجر شد. وي متذكر شد: كنار گذاشتن طرح نشان‌دهنده ناتواني نهادهاي مربوطه در زمينه هماهنگي‌هاي لازمه است. به گفته شاكري، توقف اين طرح برخلاف دستور شوراي‌عالي ترافيك است.
هر طرح ترافيكي كه در تهران اجرا، لغو يا متوقف مي‌شود بايد منوط به دستور شوراي‌عالي ترافيك باشد. شهرداري و پليس راهور تنها 2عضو شوراي‌عالي ترافيك هستند و وزارت كشور بايد نسبت به لغو طرح كاهش يا تأخير در اجرا دستور دهد. همچنين اجراي طرح كاهش در 19خرداد سال‌جاري توسط هيأت وزيران مصوب شد و تنها مقامات دولتي مي‌توانند براي تغيير در نحوه اجراي طرح نظر دهند. بدين‌ترتيب بايد منتظر ماند و ديد وزير كشور و هيأت دولت به لغو موقت طرح كاهش از سوي پليس واكنشي نشان مي‌دهند يا نه؟
- تقدير وزارت كشور از تعهد در طرح كاهش
ديروز پيش از توقف طرح كاهش از سوي پليس، وزارت كشور اجراي متعهدانه معاينه فني و «طرح كاهش» از سوي مديريت شهري تهران را قابل تمجيد دانست و از عملكرد شهرداري تهران در حوزه حمل‌ونقل شهري تقدير كرد. وزارت كشور با ارسال نامه‌اي از معاون حمل‌ونقل و ترافيك شهرداري تهران به واسطه ايجاد اقدامات طرح كاهش و سامانه‌هاي نوين و هوشمند حمل‌ونقل شهري تقدير كرد.
- تعيين تكليف لايحه هواي‌پاك
علي‌محمد شاعري
رئيس كميسيون كشاورزي
لايحه هواي پاك در كميسيون به تصويب رسيده و به هيأت رئيسه تقديم شده و در دستور كار بررسي اين هفته صحن علني مجلس قرار دارد. با اين اقدام گام بسيار مهمي در راستاي كاهش آلودگي هواي كشور برداشته خواهد شد. منابع آلاينده هوا و نحوه مقابله با اين منابع نيز در لايحه هواي پاك تعيين شده است، ضمن اينكه جرم‌انگاري و مقابله با منابع انسان‌ساخت و طبيعي كاملا تصريح شده است. منابع متحرك بيشترين آلايندگي را توليد مي‌كنند. همچنين صنايع آلاينده، مصرف بي‌رويه انرژي در منازل و ريزگردها از ديگر منابع آلاينده هستند كه در لايحه هواي پاك مشخص شده كه چگونه بر آلايندگي مي‌افزايند.
- جايگزيني خودروهاي فرسوده
احمدعلي كيخا
عضو كميسيون كشاورزي
معضل آلودگي هواي كلانشهرها به‌ويژه پايتخت در تردد خودروهاي فرسوده و موتورسيكلت‌هاي آلاينده است. جايگزيني خودروهاي جديد با خودروهاي فرسوده اساسي‌ترين اقدام در جهت كاهش آلودگي هواست. زمان آن رسيده كه سياست‌هاي كنوني كاهش آلودگي هوا مورد بازنگري قرار گيرد. ضمن آنكه بايد تأكيد كنم كه توليد خودروهاي بي‌كيفيت عمده عامل آلودگي هواست. با وجود آنكه عمده‌ترين منبع آلودگي هواي پايتخت مربوط به تردد خودروها و موتورسيكلت‌هاي غيراستاندارد است، اما هيچ‌گونه نظارتي بر اين وسايط نقليه از سمت دستگاه‌هاي متولي انجام نمي‌شود. اگر دولت اقداماتي اساسي انجام ندهد، وضعيت آلودگي هواي شهرها در وضع كنوني باقي مانده و حتي بدتر نيز مي‌شود.
- دولت وارد ميدان شود
احمداميرآبادي
نماينده مردم قم
براي رفع آلودگي هوا در شهرها بايد برنامه‌هاي بلندمدت تدوين كرد. در زمينه برنامه‌ريزي‌هاي بلند مدت نيز بايد سراغ ارتقاي استاندارد ساخت خودروهاي داخلي، قطعات مورد نياز خودروها، اصلاح نحوه فعاليت پالايشگاه‌ها، ارتقاي كيفيت سوخت و مواردي از اين دست رفت. هم‌اكنون برخي واحدهاي توليدي و صنعتي همچنان در داخل شهرها فعال هستند كه آلايندگي بالايي را به شهرها تحميل مي‌كنند. اين در حالي است كه شهرداري‌ها به اندازه توان خود و حتي در برخي موارد بيشتر از توان خود براي كاهش آلودگي هواي شهرها فعاليت كرده‌اند و حالا بايد دولت وارد ميدان شود.
- اشتباه در افزايش معافيت خودروها
مهرداد لاهوتي
رئيس فراكسيون مديريت شهري
آلودگي هوا در شهرهاي مختلف با يكديگر تفاوت دارد. در تهران و برخي كلانشهرها 80درصد آلودگي هوا ناشي از تردد خودروهاي آلاينده است. ضعف در زمينه حمل و نقل عمومي نيز مشهود است و بايد براي رفع آن اراده ملي داشت. سهم حمل و نقل عمومي در جابه‌جايي‌هاي شهرها بايد به 75درصد برسد. البته در دوره اخير مديريت شهري در پايتخت شاهد تحولات بزرگي در زمينه حمل و نقل عمومي و به خصوص مترو بوده‌ايم كه قابل تحسين است. نكته ديگر استانداردهاي مربوط به توليد خودروهاست كه بايد ارتقا يابند. ارتقاي كيفيت سوخت مورد مصرف نيز بايد با جديت مورد نظر باشد. يكي از اشتباهاتي هم كه ما در مجلس انجام داديم اين است كه معافيت خودروهاي نو از معاينه فني را از 2به5سال افزايش داديم كه در هفته‌هاي آينده در لايحه هواي پاك اصلاح مي‌شوند.
- تدوين برنامه پايدار براي كاهش آلودگي
جبار كوچكي‌نژاد
نايب‌رئيس فراكسيون محيط‌زيست
در همه كشورهاي دنيا از روش‌هاي مختلف براي كاهش آلايندگي در مواقع اضطرار استفاده مي‌شود كه يكي از اين موارد تعطيلي ادارات، مدارس يا كاهش ساعت كاري آنهاست. از اين روش‌ها در كشور ما نيز براي كاهش آلودگي هوا استفاده مي‌شود اما اينكه پيش از شروع آلودگي براي تعطيلي مدارس تصميم‌گيري شود، درست نيست. براي كاهش آلودگي هوا بايد كيفيت سوخت مصرفي خودروها ارتقا يابد و از تردد خودروها و موتورسيكلت‌هاي دودزا و آلاينده نيز جلوگيري شود اما با توجه به شرايط اقتصادي كشور امكان انجام همزمان تمامي اقدامات بنيادي و اساسي وجود ندارد و نيازمند تدوين برنامه‌اي پايدار هستيم.
- لايحه هواي پاك سريع‌تر تصويب شود
محمدرضا نجفي
نماينده مردم تهران
براي بهبود وضعيت هوا بايد لايحه هواي پاك هرچه سريع‌تر به تصويب برسد چرا كه به‌صورت مبنايي و پايدار نسبت به كنترل آلودگي هوا و محيط‌زيست اقدامات صورت مي‌گيرد. دولت و تمامي دستگاه‌هاي مسئول بايد تلاش كنند تا به‌صورت مبنايي به كاهش آلودگي هوا پرداخته شود.
پرداختن مبنايي به‌معناي مديريت تمام مولدهاي آلايندگي است تا به سطحي برسند كه منشأ توليد آلودگي مديريت و كنترل شده و به حد استاندارد برسد، از اين‌رو مجموعه‌اي از اقدامات نياز است كه در لايحه هواي پاك وجود دارد. توسعه حمل‌ونقل ريلي، كاهش سن معاينه فني خودرو و تجهيز مراكز معاينه فني به سيستم‌هاي لازم، توسعه حمل‌ونقل عمومي و جايگزيني خودروهاي فرسوده در حمل‌ونقل عمومي مانند اتوبوس‌ها و تاكسي‌ها و با اولويت جايگزيني خودروهاي هيبريدي بايد انجام شود.