اين علماي سني، در اين بيانيه، وهابي‌گري را كه در عربستان سعودي جريان دارد «تغيير شكل خطرناكي از اسلام سني» خوانده‌اند. از ميان علمايي كه اين نامه را امضا كرده‌اند مي‌توان به احمد الطيب امام جماعت مسجد الازهر مصر، مهم‌ترين مركز مطالعات اعتقادي در دنياي اسلام اشاره كرد.
اين جلسه بسيار مهم در گروزني پايتخت چچن برگزار و به صورت عجيبي از سوي رسانه‌هاي دنيا ناديده گرفته شد؛ به جز گزارشي كه شرمينه نارواني استاد سابق كالج آنتوني از آن داشت و همينطور گزارش ديگري كه بنجامين بارت از لوموند در اين‌باره نوشت. با وجود اين، چيزي از اهميت بسيار زياد آن كم نمي‌شود. اين بيانيه، كه به تأييد ولاديمير پوتين رئيس‌جمهور روسيه هم رسيده است، در نوع خود گونه‌اي از تكفيركردن سعودي‌ها به شمار مي‌رود.
موضع سعودي‌ها، آنطور كه مدام تكرار مي‌كنند، اين است كه مخالف سرسخت تروريسم هستند. واكنش آنها به بيانيه گروزني شگفت‌آور بوده است. عادل الخلباني در اين‌باره گفته است: «دنيا آماده است كه ما را بسوزاند.» و اين البته چيزي است كه او به‌عنوان امام مسجد ملك خالدبن عبدالعزيز در رياض پايتخت عربستان احتمالا به خوبي مي‌داند.
آنطور كه نرواني اشاره كرده است، خبرهاي بد بيشتري هم در راه بودند. در شروع مراسم حج، روزنامه لبناني الاخبار داده‌هايي را به‌صورت آنلاين به نقل از وزارت بهداشت عربستان منتشر كرد كه براساس آن 90هزار حاجي از سراسر دنيا در مراسم‌هاي حج در 14سال گذشته در عربستان جان خود را از دست داده‌اند. هرچند اين آمار رسما تكذيب شده است اما در ايران كه صدها زائر خود را در مراسم حج از دست داده، اعتقاد زيادي به آن وجود دارد.
ايراني‌ها در مراسح امسال، اعلام كردند كه عربستان به آنها ضمانت‌نامه براي تأمين امنيت زائران را نداده است و به همين‌خاطر مراسم حج را تحريم كردند. مقامات بلندپايه ايران مي‌گويند كه حاكمان سعودي دنياي اسلام را به جنگ داخلي سوق داده‌اند.
چيزي كه واضح و آشكار است اين است؛ براي نخستين بار، سعودي‌ها از سوي شيعه‌ها و سني‌ها و تقريبا به‌صورت همزمان مورد حمله قرار گرفته‌اند.
سعودي‌ها از زماني كه ژنرال السيسي در يك كودتا قدرت را در مصر به‌دست گرفته، ميليون‌ها دلار براي كمك به اقتصاد اين كشور هزينه كرده‌اند و همين عصبانيت آنها را از حضور الطيب در گروزني بيشتر كرده است.آنها حالا بايد اين سؤال را از خودشان بپرسند كه چه اتفاقي افتاده است كه اين رهبران سابقا طرفدار سلطنت سعودي‌ها، اينچنين تغيير موضع داده‌اند؟
نرواني مي‌نويسد: «در سال 2010عربستان سعودي با كشورهايي مانند ايران، سوريه، تركيه، قطر و ديگران به‌صورتي صلح‌آميز همكاري مي‌كرد تا مشكلات منطقه را حل كند. تا سال 2016اما اين كشور 2پادشاه را به خاك سپرده است، اصول سياست خارجي خود را تغيير داده است، جنوني به نام تكفيري‌ها را به آغوش كشيده است و البته خزانه كشور هم در همين مدت خالي شده است.»
در گروزني، نمايندگان كشورهاي كويت، ليبي، اردن و سودان حضور داشتند و البته همانطور كه به خوبي مي‌شد حدس زد احمد معصوم، مفتي اعظم سوريه و يكي از افراد وفادار به اسد. نكته جذاب اين است كه ابوظبي هيچ نماينده‌اي در اين مراسم نداشت.
البته همه مي‌دانند كه بين رمضان قديروف رئيس‌جمهور چچن و ميزبان رسمي اين مراسم و شيخ بن زايد آل نهيان وليعهد امارات روابط نزديكي وجود دارد. اين كنفرانس توسط پوتين افتتاح شد كه نشان مي‌دهد او درباره سعودي‌ها چطور فكر مي‌كند.
برگزاري اين كنفرانس در چچن، جايي كه شورشيان وهابي زيادي را صادر كرده است، كمي كنايه‌آميز به‌نظر مي‌رسد و هيأت‌هاي شركت‌كننده هم چندان به اين موضوع توجه نشان ندادند. اما سؤال اصلي چيزي فراتر از چرايي ميزباني چچن است: اگر قرار است سعودي‌ها كنار گذاشته شوند، چه‌كسي نماينده اصلي اسلام سني خواهد بود؟ آينده عربستان سعودي چطور خواهد شد؟
معمولا انقلاب‌ها، از دل همين سؤال‌ها سرچشمه مي‌گيرند.
- ستون نويس اينديپندنت