اين روزها بحث آلودگي هوا مطرح مي‌شود، هوايي كه تنفس در آن گاهي غيرممكن مي‌شود و گاهي همين تنفس عواقب بدي را براي هر شهروند به همراه دارد. بسياري از هنرمندان نيز در گفت‌وگويي راهكارهايي را در اين زمينه ارائه داده‌اند؛ راهكارهايي كه اگر به يك دغدغه عمومي تبديل نشود، به‌طور حتم جواب نخواهد داد.
- سهيم بودن در مشكل
«بهاره رهنما» بازيگر تئاتر و تلويزيون با بيان اين مطلب كه هنوز نسبت به آلودگي هوا و پيامدهاي آن بي‌تفاوت هستيم، به راهكارهايي براي آلودگي كمتر پايتخت اشاره كرده و مي‌گويد: «راهكارهاي مربوط به موضوع را قطعا متخصصين ترافيك، راهسازي و حمل‌ونقل بهتر و بيشتر از ما مي‌دانند اما ما هم به‌عنوان يك شهروند وظايفي داريم كه متأسفانه كمتر به آن توجه مي‌كنيم. متأسفانه مردم به برخي از مواردي كه خودشان در آن سهيم هستند، توجهي نمي‌كنند.
زماني پويشي به راه افتاد با‌عنوان خط سفيد، اتفاقي كه با حرف‌هاي هميشگي متفاوت بود و اين بار سخني از ماشين‌هاي تك سرنشين يا استفاده از وسايل نقليه عمومي و... نبود، تنها به رانندگان اين موضوع را يادآوري مي‌كرد كه «بين خطوط برانيد». كار نسبتا ساده‌اي كه آن هم به‌اندازه تبليغات و فرهنگسازي كه صورت گرفت.»
بازيگر سريال «پژمان» با بيان اين مطلب كه بايد از خودمان به‌عنوان يك شهروند اين مبارزه را شروع كنيم، ادامه مي‌دهد:« به‌عنوان يك شهروند بايد حال شهرمان را درك كرده و آن را دوست داشته باشيم، اگر اينطور شود، ماشين‌هاي اضافه وارد خيابان‌ها نمي‌شوند، ترافيك‌هاي چند ساعته به‌وجود نمي‌آيد و آسمان شهرمان، نه اينكه به همان آسمان آبي قصه‌ها تبديل شود اما به اندازه امروز آلوده نخواهد بود.»
- جدي گرفتن قوانين
«عليرضا رئيسيان» كارگردان سينما نيز راهكار مبارزه با آلودگي هوا را تصميم‌گيري در مديريت كلانشهري مي‌داند و با بيان اين مطلب كه مشكل بزرگ مديريت كشور و به‌ويژه شهر تهران اين است كه انگار خسارت جنگ سياسي بين سازمان‌ها و نهادهاي مختلف را مردم بايد بدهند، يادآور مي‌شود: «آلودگي در خيلي از شهرهاي دنيا هست، ولي با آن مبارزه مي‌شود.
توكيو، پاريس، تورنتو و خيلي از شهرهاي ديگر دچار آلودگي هستند، اما با آن مبارزه مي‌شود. اينجا انگار برنامه‌اي براي مبارزه نيست و هر روز هم ميزان مرگ‌ومير بيشتر مي‌شود.» كارگردان «دوران عاشقي» در ادامه به بيان ديدگاه‌هايش درباره مشكل آلودگي هوا پرداخت و به مشكلي كه با توجه به فرا رسيدن پاييز و رخ دادن پديده وارونگي هوا، محيط‌زيست شهرهاي بزرگ را تحت‌تأثير قرار مي‌دهد، اشاره كرد. وي معتقد است: «مسئله آلودگي هوا به تصميمات فردي بستگي ندارد، اينطور نيست كه مثلا تصميم بگيرم ماشين نياورم و مشكل حل شود. بايد تصميمات كلان گرفته شود و همه ملزم به رعايت آن باشند.»
كارگردان «40سالگي» با اشاره به اينكه آلودگي هوا يكي از معضلات بزرگ جامعه ماست، بيان كرد: «مطلبي مي‌خواندم كه ۹۰درصد شهرهاي بزرگ دنيا دچار آلودگي هوا هستند، منتهي با آن مبارزه مي‌كنند. نكته مهم براي ما اين است كه براي مبارزه با آلودگي هواي شهرهاي بزرگ به‌ويژه تهران هيچ راه‌حلي نداريم. شهر لس‌آنجلس در سال۱۹۹۰ يكي از 10شهر آلوده جهان بود، اما طي اجراي يك برنامه 10ساله الان يكي از پاك‌ترين شهرهاي جهان است. يعني توانستند با افزايش فضاي سبز، جلوگيري از تردد ماشين‌هاي آلاينده، مصرف بنزين با اكتان بسيار بالا كه در دنيا كم‌نظير است و... اين مسئله را كنترل كنند. در شهرهاي خارجي ديده‌ام ماشين‌هاي تك سرنشين هم تردد مي‌كنند و تعداد ماشين‌هاي شهر لس‌آنجلس 5 برابر شهر تهران است، ولي قانون را به‌طور جدي اجرا مي‌كنند. بايد قوانين درست داشته باشيم.»
- استفاده از وسايل نقليه عمومي
«پوران درخشنده» از ديگر هنرمنداني است كه راه كاهش آلودگي هوا را استفاده از وسايل نقليه عمومي مي‌داند. اين فيلمساز به افزايش وسايل عمومي در سطح پايتخت اشاره كرده و عنوان مي‌كند: «هم مردم و هم مسئولان در اين مبارزه نقش جدي دارند. هم‌اكنون تعداد زيادي اتومبيل فرسوده در سطح شهر تردد مي‌كنند، ساختمان‌هاي بلندي ساخته شده‌اند كه جلوي هواي پاك را گرفته‌اند و آدم نمي‌تواند نفس بكشد.
پنجره را كه باز مي‌كنيد، جلوي شما فقط ساختمان است. بايد ياد بگيريم كه براي تنفس آرام و درستمان تلاش كنيم تا اتفاقات خوبي بيفتد. وقتي به بالاترين نقطه شهر مي‌رويد و به شهر نگاه مي‌كنيد، واقعا وحشتناك است و به‌خودتان مي‌گوييد واقعا دارم در اين هوا نفس مي‌كشم؟» كارگردان «خواب‌هاي دنباله‌دار» ادامه مي‌دهد:«معاينه فني خيلي مي‌تواند مؤثر باشد، اما خودروها بايد يك تاريخ مصرفي داشته باشند. هر خودرويي كه معاينه فني را بگيرد، ممكن است دوباره بعد از يك‌ماه خراب شود.اين كارها خوب است اما چاره نهايي نيست.»
نسرين نصرتي، بازيگر سريال پايتخت هم مهم‌ترين معضل را در ماشين‌هاي غيراستاندارد و دودزا عنوان كرده و مي‌گويد:«گاهي ميني‌بوس‌هايي مي‌بينم كه نمي‌دانم از دهه چند مشغول كار هستند؟! در مسير اوين تا تجريش زياد پيش آمده ميني‌بوس‌هايي ديده‌ام كه دود عجيب و غريبي توليد مي‌كنند. فكر مي‌كنم مي‌شود يك كارهايي كرد، ولي انگار خودمان هم نمي‌خواهيم. با ديدن اين ماشين‌هاي غيراستاندارد و دودزا واقعا آزرده مي‌شوم. خوشحالم كه براي معاينه فني سخت مي‌گيرند. به‌نظرم يكي از راه‌هاي مبارزه با آلودگي هوا معاينه فني است.»
اين بازيگر به كمكي كه اهالي هنر مي‌توانند به اين موضوع كنند اشاره كرده و تأكيد مي‌كند: «هنر بستر خيلي چيزها را مي‌سازد. شايد خيلي از مشاغل ديگر همينطور باشد، ولي شما يك تيزر تلويزيوني كوتاه مثل «ديرين ديرين» را درنظر بگيريد كه چقدر مي‌تواند اثرگذار باشد.»
- بهره‌گيري از متخصصان
«رضا يزداني» نيز مانند ديگر هنرمندان به مشكلات موجود از ماشين تك سرنشين تا ناوگان حمل ونقل عمومي اشاره كرده و مي‌گويد:« اگر دولت و مسئولاني كه در اين زمينه، مسئوليت اجرايي دارند به اين مسائل جدي‌تر رسيدگي كنند مردم هم بيش از پيش با اين حركت همراه مي‌شوند كه نتيجه آن پاك ماندن هوا و ارتقاي سلامت شهروندان به‌خصوص افراد سالمند و فرزندانمان است كه ما در برابر آينده آنها و شهري كه در آن زندگي مي‌كنند مسئوليم.»
«ابوالفضل جليلي» از ديگر فيلمسازان نيز معتقد است كه بايد در تهران ديگر ساخت‌وساز و اضافه شدن خودرو صورت نگيرد، ممكن است مدتي مشكلاتي به‌وجود آيد اما بعد مي‌توان به راحتي مديريت كرد. مي‌توان به جاي اضافه كردن خودرو، ريل‌هاي قطار را بيشتر كرد.»
كارگردان «حافظ» در ادامه بهره‌گيري از متخصصان كار درست را در كاهش آلودگي هوا دخيل خوانده و مي‌گويد:«اگر از مسئولان و متخصصان جهاني بخواهيم به مشكل آلودگي هواي تهران بپردازند و راه‌حلي براي آن ارائه بدهند، قطعا اين مشكل برطرف خواهد شد اما در اين بحران كساني اظهارنظر مي‌كنند كه صاحب‌نظر و مسئول نيستند، مثل من كه كارگردان هستم اما درباره آلودگي هوا صحبت مي‌كنم.
اين باعث مي‌شود همه مردم از موضوع اصلي دور شوند و سرگرم اظهارنظر افرادي شوند كه در عمل نظرشان تأثيري درماجرا ندارد. اگر من مسئول باشم از پنج‌شش نفر متخصص درجه‌يك ايراني و خارجي در حوزه شهرسازي و محيط‌زيست دعوت مي‌كنم و يك‌ماه فرصت مي‌دهم تا يك طرح ارائه دهند و بعد آن طرح را به شوراي شهر مي‌دادم كه آنها هم مي‌گفتند: نه. من هم جواب مي‌دادم باشد».
- فرهنگسازي از كودكي
مجيد قناد كه در زمينه كودك سال‌هاست فعاليت مي‌كند، فرهنگسازي از دوران كودكي را در اين زمينه مهم خوانده و مي‌گويد: «اين موضوع بايد از ريشه حل شود. مردم و مسئولان هردو در اين موضوع دخيل هستند و هر دو طرف بايد براي رفع اين مشكلات تلاش كنند. يكي از راه‌هاي مقابله با آلودگي هوا انجام دادن كارهاي ريشه‌اي و توليد برنامه‌هاي تلويزيوني با اين موضوع است.
وقتي بچه‌ها نسبت به اين موضوع آگاه شوند، مي‌توانند بسيار مؤثر عمل كنند. همانند اجراي برنامه هميار پليس كه توانست نقش چشمگيري ايفا كند.» وي تصريح مي‌كند: «البته بسياري از مسئولان در اين‌باره تلاش مي‌كنند و زحمت مي‌كشند و نبايد نيمه خالي را هميشه ديد، اما اين تلاش نسبت به وضعيت اين كلانشهر كافي نيست.
نبايد فقط خودمان و مردم تهران را ببينيم. بايد اين موضوع را در سطح كلان بررسي كرد. مردم خوزستان چه گناهي دارند؟! شايد بشود براي برطرف كردن بخشي از آلودگي از ورود خودروهاي تك سرنشين به سطح شهر جلوگيري كرد اما چه‌كسي بايد جلوي اين همه خاك در خوزستان را بگيرد؟! فردا روز بچه‌هاي آنجا با اين آلودگي عظيم رشد مي‌كنند و بسياري از مردم با مشكلات ريزگردها دست به گريبانند.» اين مجري باسابقه تلويزيون استفاده از دوچرخه را يكي از راهكارها خوانده و اضافه مي‌كند:
«استفاده از دوچرخه در سطح شهر نيازمند به‌وجود آوردن بسترهاي لازم و فراهم كردن فرصت‌هاي مناسب است. اگر نيروهاي محركي براي تشويق شهروندان به استفاده از دوچرخه به‌وجود بيايد، بسياري از اين وسيله كه براي سلامتي خودشان هم مفيد است، استفاده مي‌كنند». «كورش سليماني» بازيگر تلويزيون نيز مانند مجيد قناد به فرهنگسازي از زمان كودكي اشاره كرده و بيان داشت مي‌توانيم با نگهداري گلدان‌هاي طبيعي و كاشت درخت فرهنگ آشتي با طبيعت را به كودكان بياموزيم و به نوعي با آلودگي هوا مبارزه كنيم.
بازيگر «اتوبوس شب» مي‌گويد: «شهر در آينده در دست كودكان خواهد بود و آنها گناهي ندارند كه اين ميراث از ما به آنها مي‌رسد. خوشبختانه شهرداري تهران تاكنون در گسترش فضاي سبز فعاليت‌هاي مؤثري انجام داده است اما اين اتفاق بايد در دل خانواده‌هاي ايراني هم رخ دهد. متأسفانه همه به‌دنبال اين هستيم كه وظيفه خود را به گردن ديگران بيندازيم.»