80 درصد آلودگي هواي شهرها توسط خودروها توليد مي‌شود. از طرفي به روز نبودن استانداردهاي سوخت‌هاي مصرفي عامل ديگري در بالابردن سهم انتشار آلاينده‌هاي هوا از وسايط نقليه است. در اين مسير مؤثرترين كار براي كنترل و كاهش انتشار آلاينده‌هاي هوا در وسايل نقليه، معاينات فني دوره‌اي است كه از سال 81با شيوه مكانيزه در تهران و طي سال‌هاي اخير در ساير كلانشهرها انجام مي‌شوند.
- مصوبه‌اي براي دود بيشتر
7اسفند 1389طي مصوبه‌اي در صحن علني مجلس شوراي اسلامي، نمايندگان مجلس هشتم بي‌توجه به آلودگي هواي شهرها معافيت خودروهاي نو از معاينه فني را از 2سال به 5سال افزايش دادند. اين در حالي بود كه سوخت بي‌كيفيت و خودروهايي كه تنها يك سال از سوي خودروسازان گارانتي داشتند، زمينه ساز آلودگي هوايي بودند كه هنوز هم پس از 6سال گريبانگير مردم است. آخرين نتايج اعلامي از سوي سازمان حفاظت محيط‌زيست نشان مي‌دهد كه هر سال 35ميليون ايراني بايد تبعات آلودگي هوا را در كلانشهرها تحمل كنند و مقصر اصلي اين تهديد سلامت، خودروهايي هستند كه سال تا سال معاينه فني نمي‌شدند.
- ثمره تلخ معاينه پنج‌ساله
به گزارش همشهري، نتايج به‌دست آمده از چهارمين همايش ملي آلودگي هوا كه اسفند94 برگزار شد نشان مي‌دهد با افزايش معافيت معاينه فني خودروهاي نو از 2به 5سال، در 17.5 درصد از خودروهاي پژو 405و 10.8 درصد از خودروهاي پرايد ميزان انتشار آلاينده منواكسيد كربن به آلودگي بالاتر از حد استاندارد رسيده است. همچنين در رابطه با ميزان انتشار هيدروكربن‌ها، حدود 62درصد از خودروها ميزان انتشار هيدروكربن‌هاي آنها بالاتر از حد استاندارد بوده كه اين امر مي‌تواند باعث تشديد مسئله آلودگي هوا و افزايش سطح آلاينده‌ها و در نهايت آسيب جدي به سلامت افراد جامعه شود و اين آسيب طي 6سال اخير با افزايش مدت معاينه فني رخ داد. به گزارش همشهري، همچنين توليد آلاينده‌هاي هوا پس از 5سال در پژو 405، پرايد، پژو 206، پژو پارس، سمند و روآ به‌ترتيب 23.2، 26.1، 12.7، 8.1، 8و 62.4درصد بالاتر از حد مجاز بوده است. اين اعداد هركدام گواهي بر غيركارشناسي بودن قانون افزايش مدت معافيت معاينه فني هستند كه موجب شد آسمان كلانشهرهاي كشور هر روز آلوده و آلوده‌تر شود.
- اميدها به مجلس دهم
از ابتداي شكل‌گيري مجلس دهم اميدها به كاهش مدت معافيت معاينه فني افزايش يافت. نمايندگان كميسيون كشاورزي مجلس دهم طي اصلاح قانون كاهش آلودگي هوا كه با عنوان «لايحه هواي پاك» شناخته مي‌شود، بندي را براي كاهش مدت معاينه فني گنجاندند اما اين بند هنوز به قانون تبديل نشده است. طبق اين بند هر وسيله نقليه موتوري بايد داراي گواهينامه مخصوصي مبني بر رعايت حد مجاز خروجي آلوده‌كننده‌هاي هوا(معاينه فني) و صوت باشد و اخذ اين گواهينامه براي دارندگان خودروهاي سواري و موتورسيكلت با بيش از 3سال الزامي است. همچنين افرادي كه با وسايل نقليه موتوري آلاينده تردد مي‌كنند به 3برابر جريمه مرتبط در قانون رسيدگي به تخلفات رانندگي(150هزار تومان) جريمه خواهند شد و درصورت تكرار علاوه بر جريمه، گواهينامه آنان 6ماه ضبط مي‌شود. رسانه‌ها و دلسوزان محيط‌زيستي اميدوارند تصميم فوري مجلس بتواند از آلايندگي بيش از پيش خودروها بكاهد.
- آلودگي هوا، موضوعي ملي است
غلامرضا شرفي، عضو كميسيون انرژي مجلس: هر طرحي كه در شرايط كنوني بتواند به بهبود محيط‌زيست و كاهش آلايندگي هواي اين كلانشهر كمك كند، قطعا بايد اجرا شود. موضوع آلايندگي هواي تهران، موضوعي بسيار مهم در سطح ملّي است و تمامي مجموعه‌هاي دست اندركار بايد در اين راستا مصوبات قانوني را اجرا كنند و اقدامات لازم را انجام دهند. عذر هيچ دستگاهي بابت كوتاهي در اجراي طرح‌هاي كاهش آلودگي هواي تهران پذيرفته نيست. نمايندگان مجلس از هرگونه طرحي در جهت كاهش آلايندگي هواي اين كلانشهر و حفظ سلامت شهروندان آن حمايت خواهند كرد.
- پيش‌شرط توليد در صنعت خودرو
محسن كــوهكن، عضو كميسيون صنايع و معادن مجلس: پيش‌شرط توليد در صنعت خودروي ايران بايد توليد خودروهايي با حداقل آلايندگي باشد. اگر خودروسازان براي مشتريان خود اهميت قائل هستند، ارتقاي كيفيت خودروهاي توليدي و توليد خودروهايي با حداقل آلايندگي، جدي‌ترين مصداق مشتري‌مداري است كه بايد در صنعت خودرو مورد اهتمام جدي و توجه ويژه قرار گيرد. بايد قوانين و مقررات موجود در زمينه آلودگي هوا اصلاح شده و در بخش‌هايي كه ابهاماتي در قانون وجود دارد، شفاف‌سازي شود، ضمن اينكه دولت در جهت كنترل آلودگي هوا نيز بايد سرمايه‌گذاري كند.
- مصالح جمعي يا منافع فردي؟
رضا انصاري، عضو كميسيون صنايع و معادن مجلس شوراي اسلامي : در خودروهاي توليدي، بايد پيوست تكنولوژي كه ميزان آلاينده‌هاي هوا مهم‌ترين بخش آن است، لحاظ شود. با انتقال تكنولوژي روز دنيا، بايد توان صنعت خودروي ايران را براي توليد محصولاتي با حداقل آلايندگي بالا ببريم. متأسفانه سال‌هاست كه مردم به واسطه آلودگي هوا كه مهم‌ترين عامل آن تردد خودروهاي آلاينده است، متضرر مي‌شوند و «مصالح جمعي» در موضوع آلودگي هوا، قرباني «منافع فردي» مي‌شود. هدايت كشور به سمت و سوي توسعه و پيمودن سير صعودي در مسير پيشرفت، در گِرو وجود جامعه‌اي سالم است.
- حمايت دولتي و آلودگي هوا
سيد حميدرضا كاظمي،عضو كميسيون صنايع و معادن مجلس: دولت بايد به موضوع آلودگي هوا ورود كند تا اتفاقات مؤثري در زمينه كاهش آلايندگي هوا رقم بخورد. درصورت عدم‌حمايت دولت، اتفاق مؤثري در اين زمينه رخ نخواهد داد. اگر دولت همانگونه كه با تعيين حقوق و عوارض گمركي و ايجاد بازار انحصاري، خودروسازان داخلي كه خودروهاي آلاينده توليد مي‌كنند را مورد حمايت قرار مي‌دهد، مردمي كه مجبور به تنفس هواي آلوده ناشي از توليدات اين خودروسازان هستند را نيز مورد حمايت قرار مي‌داد، امروز وضعيت آلودگي هواي تهران و ساير كلانشهرهاي كشور اينگونه نبود.
- ارتباط خودروها و ميزان آلايندگي
ســيد جـــواد حسيني‌كـيا،عـضو كمـيسيون صنايع و معادن مجلس: اجراي دقيق قانون معاينه فني خودروها در راستاي نيل به هواي پاك يك ضرورت است. سنوات كاركرد هر خودرو، نسبت مستقيم با ميزان توليد آلودگي آن خودرو دارد. كليه اقدامات دستگاه‌هاي مربوطه در تهران، بايد در راستاي حل مسائل و مشكلات زيست‌محيطي به‌ويژه مشكل آلودگي هوا طراحي و اجرا شود و چنانچه قوانين و مقررات مصوب در اين زمينه نيازمند اصلاحاتي باشند، بايد هرچه سريع‌تر نسبت به اصلاح آنها اقدام شود. طرح‌هاي كاهش آلودگي هوا، طرح‌هايي سلامت‌محور هستند كه با سلامت جامعه سر و كار دارند .