مهندس ابوالفضلی مدیر روابط عمومی شرکت ارتباطات سیار، در گفت‌وگو با همشهری با اعلام این خبر می‌گوید: سرویس GPRS که امکان دسترسی به اینترنت و ارسال صوت و تصویر را برای مشترکان تلفن همراه فراهم می‌کند، با اعلام شرکت صاایران به‌عنوان برنده مناقصه شرکت ارتباطات سیار، تا 3 ماه آینده در تهران و طبق زمان‌بندی طی 5 ماه در کل کشور راه‌اندازی می‌شود.
به گفته ابوالفضلی، این سرویس در فاز اول برای 2 میلیون مشترک راه‌اندازی می‌شود و پس از تست شبکه و رفع مشکلات احتمالی آن، تمامی مشترکان همراه اول امکان استفاده از این سرویس را خواهند داشت. البته اگر مسائل حاشیه‌ای مثل فیلترینگ، مشکل ایجاد نکند.
در انتظار نسل 5/2
شبکه فعلی ارتباطات سیار اپراتور اول GSM است و امکان ارسال پیام‌های کوتاه متنی (SMS) تنها سرویسی است که علاوه بر مکالمه صوتی از این شبکه می‌گیریم.
مهندس ترگل انوری‌نژاد، کارشناس سامانه پیام با بیان این مطلب، به همشهری می‌گوید: این سامانه به‌عنوان نسل 2 شبکه‌های ارتباطات سیار شناسایی می‌شوند.
اما فراگیر شدن استفاده از اینترنت، سطح توقع کاربران همراه را بالا برده و مشترکانی که تا چندی پیش دسترسی به تلفن در هر زمان و مکان باعث جلب رضایتشان می‌شد، حال از گوشی‌های همراهشان انتظارات جدیدی دارند.
امکان اتصال به اینترنت و ارسال فایل‌های صوتی و تصویری از جمله این انتظارات است. انتظاری که نسل جدید شبکه‌های همراه قادر به برآورده کردن آن است: وGeneral Packet Radio Serviceو (GPRS) که به‌عنوان شبکه GSM نسل ٥/٢ هم شناخته می‌شود، با تبدیل پروتکل‌های شبکه اینترنت و شبکه تلفن همراه، امکان همسویی این شبکه‌ها را فراهم می‌آورد.
مهندس انوری‌نژاد با این مقدمه، ادامه می‌دهد: امکان مرور صفحات وب و ارسال پیام‌های چند‌رسانه‌ای ساده‌ترین امکاناتی است که GPRS در اختیار مشترکان قرار می‌دهد.
اما برای تبدیل نسل 2 به 5/2 که امکانات ویژه‌ای را در اختیار مشترکان قرار می‌دهد، باید تجهیزاتی در سایت‌های مخابرات نصب شود و با تغییرات نرم‌افزاری این ارتقای نسل صورت گیرد. بخشی از مهلت 3 ماهه صاایران نیز مربوط به همین تغییرات و تهیه زیر‌ساخت‌های لازم برای ارائه سرویس‌های مبتنی بر GPRS است.
اما اینکه چرا شرکت ارتباطات سیار تا به حال نسبت به ارتقای سامانه‌های خود اقدامی نکرده است و تاکنون از سامانه ا ی بهره برده که در دنیا تقریبا منسوخ شده، سؤال دیگری است که ابوالفضلی آن را این‌گونه پاسخ می‌دهد: در تمام این سال‌ها بیشترین توان ما صرف توسعه شبکه شده است و توسعه شبکه بر مسائل دیگر ارجحیت داشته است.
وی ادامه می‌دهد: معمولا در دیگر کشور‌ها هنگامی که قصد بهینه‌سازی شبکه را دارند، توسعه را متوقف می‌کنند اما ما حتی هنگامی که شبکه را بهینه‌سازی کردیم هم از توسعه غافل نبودیم.
مدیر روابط عمومی شرکت ارتباطات سیار، چنین رویکردی را برای کشوری مانند ایران منطقی ارزیابی می‌کند و در اثبات این ادعا می‌گوید: هنگامی که فاصله ضریب نفوذ تلفن همراه در کشور ما با کشور‌های پیشرفته، تفاوتی معنادار است، طبیعی است که توسعه شبکه مقدم بر ارائه سرویس‌های جانبی باشد.
آذربایجانی‌ها پیشرو نسل جدید
تا کنون اصطلاح GSM روستایی را شنیده‌اید؟ معمولا در روستاهایی که به دلایلی چون پایین بودن تعداد سکنه، موقعیت جغرافیایی روستا ارائه تلفن‌های ثابت کابلی مقرون به صرفه نیست، مخابرات از این شیوه استفاده می‌کند.
ساکنان چنین روستاهایی تلفن‌هایی دارند که مانند موبایل است، اما محدوده پوشش آن، محدوده جغرافیایی همان روستاست.
به این ترتیب، کاربر قادر خواهد بود، گوشی تلفنش را با خود به دشت و مزرعه‌اش ببرد اما هزینه و تعرفه تلفن ثابت را بپردازد. این شیوه به مخابرات هم کمک می‌کند تا با کاهش هزینه و افزایش سرعت عمل نسبت به واگذاری شماره به متقاضیان اقدام کند.
استفاده از GSM روستایی که چند سالی است در ایران باب شده است، در استان آذربایجان غربی هم از 3 سال قبل رواج دارد. به گفته مهندس مطهری مدیر عامل شرکت مخابرات این استان، تا کنون نزدیک به 200 هزار شماره به این صورت به مشترکان واگذار شده و حدود هزار روستای این استان تحت پوشش GSM روستایی هستند.
اما در این میان نکته جالب این است که آذربایجان غربی تنها منطقه در ایران است که در حال حاضر امکان استفاده از سرویس‌های مبتنی بر GPRS را دارد. مطهری در این زمینه به همشهری می‌گوید: GSM روستایی ما از نسل 5/2 است و ما توانایی بالقوه استفاده از GPRS را داریم.
هرچند به گفته مطهری این سرویس تاکنون به مشترکان ارائه نشده است، اما این قابلیت باعث شده تا تست MMS شرکت ارتباطات سیار در چند هفته گذشته با استفاده از امکانات GSM روستایی این استان انجام شود. تستی که به گفته مهندس مطهری نتایج آن مثبت بوده است.
کیلویی چند؟
هزینه ارسال MMS شاید یکی از مهم‌ترین سؤالاتی است که برای یک کاربر نسل 5/2 تلفن همراه مطرح است. هزینه استفاده از GPRS به شکل‌های متفاوت انجام می‌گیرد. محاسبه هزینه بر پایه حجم اطلاعات ارسال شده و دریافت شده یا قیمت ثابت برای حداقل میزان مشخص ماهانه نمونه‌هایی از نحوه محاسبه هزینه این خدمات است.
اما با توجه به اینکه معمولا تخمین درستی از این که یک کیلو بایت داده شامل چه مقدار اطلاعات است یا در هر نوبت انتقال اطلاعات چند کیلو بایت منتقل می‌شود، وجود ندارد، محاسبه هزینه خدمات GPRS بسیار پیچیده است.
این مسئله منجر به آن شده که در بسیاری از کشور‌ها هزینه ارسال یک MMS معادل هزینه سه SMS در نظر گرفته شود.
هرچند که بعضی اپراتور‌ها همچنان به محاسبه هزینه بر اساس حجم پیام اصرار دارند.
مچنان که چندی پیش سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، از تعرفه 15 ریالی به ازای ارسال و دریافت هر کیلو بایت داده برای خدمات GPRS ایرانسل خبر داد.
البته به گفته صدوقی مدیر عامل شرکت ارتباطات سیار، تدوین مقررات برای ارائه سرویس MMSهمراه اول هنوز از سوی سازمان تنظیم مقررات انجام نشده است و امید می‌رود تا زمان ارائه این سرویس از سوی اپراتور اول، آیین‌نامه‌های مربوط تدوین شود.
در هر حال اگر این بار نیز چون دفعات پیش وعده مسئولان شرکت ارتباطات سیار با تأخیر مواجه نشود، انتظار می‌رود که ظرف 3 ماه آینده 2 میلیون مشترک همراه اول امکان استفاده از امکانات GPRS را داشته باشند و تا پایان سال این امکان برای تمام مشترکان فراهم شود.