ميزگرد «نقش مطبوعات در صيانت از محيط‌زيست» عصر ديروز در نمايشگاه مطبوعات برگزار شد. دراين ميزگرد قرار بود معصومه ابتكار، رئيس سازمان حفاظت محيط‌زيست و محمدرضا تابش، رئيس فراكسيون محيط‌زيست مجلس هم شركت كنند اما محمد درويش، مديركل دفتر مشاركت‌هاي مردمي سازمان محيط‌زيست به نيابت از ابتكار در اين نشست حاضر شد. اين نشست يك غايب بزرگ ديگر هم داشت؛ محمدرضا تابش، رئيس فراكسيون محيط‌زيست مجلس شوراي اسلامي كه همزمان در نمايشگاه حضور داشت اما در ميزگرد حاضر نشد.
به گزارش خبرگزاري كشاورزي ايران، اسدالله افلاكي، روزنامه‌نگار حوزه محيط‌زيست و مجري نشست در آغاز نشست با اشاره به عدم‌حضور محمدرضا تابش، رئيس فراكسيون محيط‌زيست مجلس شوراي اسلامي گفت: عدم‌حضور رئيس فراكسيون محيط‌زيست مجلس در اين نشست، نشان مي‌دهد كه محيط‌زيست و منابع طبيعي كشور چقدر مظلوم است.
محمد درويش در اين ميزگرد اما درباره دليل غيبت رئيس سازمان حفاظت محيط‌زيست گفت: به‌دليل عدم‌هماهنگي قبلي برگزاركنندگان نشست با دفتر رئيس سازمان حفاظت محيط‌زيست، همزمان نشست مشتركي براي رئيس سازمان با مديران كل استاني طراحي شده و به همين دليل خانم ابتكار نتوانستند در نشست حاضر شوند.
- رسانه‌ها دستگاه‌هاي اجرايي را هدايت كنند
نخستين پرسش ميزگرد درباره نقش مطبوعات در حوزه محيط‌زيست بود. ناصر مقدسي، قائم‌مقام سازمان جنگل‌ها و مراتع كشور در اين رابطه گفت: با توجه به مدنيت بالا در كشور و آموزه‌هاي ديني، انتظارات از جامعه در زمينه حفظ محيط‌زيست تأمين نمي‌شود.
به اعتقاد وي، رسانه‌ها مي‌توانند نقش مهمي در اصلاح روند فعلي داشته باشند. قائم‌مقام سازمان جنگل‌ها تصريح كرد: براساس ابلاغيه رهبري، فقط ۱۰ سال وقت داريم كه به شاخص‌هاي مورد نظر در حوزه محيط‌زيست دست يابيم و رسانه در اين رابطه مي‌تواند كمك مؤثري باشد.
هادي كيادليري، رئيس انجمن جنگلباني نيز با اشاره به اجتماعي شدن مسائل در حوزه محيط‌زيست نقش مطبوعات در حفظ محيط‌زيست و منابع طبيعي را بسيار مؤثر توصيف كرد.
وي افزود: طي 5 تا ۶ سال گذشته كه در انجمن جنگلباني فعال و درگير مسائل سختي بودم، مطبوعات همواره از ساير بخش‌ها جلوتر بودند. با كمك مطبوعات جلوي تخريب‌ها در سطوح مختلف گرفته شد و در بسياري از موارد رسانه‌ها از بدنه كارشناسي جلوتر بودند. به گفته رئيس انجمن جنگلباني، بدون مطبوعات استفاده از مشاركت‌هاي مردمي امكان‌پذير نيست.
ميرمهرداد ميرسنجري، استاديار محيط‌زيست دانشگاه نيز نقش رسانه‌ها در هماهنگي بين مسئولان، مردم و سازمان‌هاي مردم‌نهاد در حوزه محيط‌زيست را مؤثر توصيف كرد.
«وقتي سازمان متولي عزمي براي حفاظت ندارد، رسانه‌ها چه اقدامي مي‌توانند انجام دهند؟» اين دومين پرسش مطرح شده در نشست بود كه مقدسي درپاسخ به آن گفت: دستگاه‌هاي اجرايي مبرا از خطا نيستند. اگر دستگاهي در انجام ماموريت‌هاي قانوني و ذاتي خود دچار اشكال شد، رسانه بايد آن دستگاه را به راه راست هدايت كند.
كيادليري اما كوتاه آمدن سازمان‌هاي حافظ محيط‌زيست و منابع طبيعي در برابر فشارها را ناشي از ضعف حلقه نظارت در مسائل فني توصيف كرد.
به گفته وي در چنين شرايطي رسانه‌ها فقط توزيع آگاهي را به‌عهده نخواهند داشت و بايد وظيفه نظارت بر عملكردها را نيز عهده‌دار شوند. انحرافات را گوشزد كنند و در رويكردها تغيير پديد آورند.
كيادليري در تكميل سخنان خود گفت: رسانه‌ها در زمان‌هايي توانسته‌اند تغيير بنيادين در نگاه‌ها ايجاد كنند. مثلا در طرح تنفس جنگل و ابلاغيه اخير وزير جهادكشاورزي- كه بايد به ملت اين موفقيت را تبريك گفت- اين رسانه‌ها بودند كه زمينه تغيير تفكرات را فراهم كردند.
ميرسنجري نيز رسانه‌ها را حلقه واسط بين نهادهاي تخصصي و فني، مردم و مسئولان معرفي كرد وافزود: رسانه‌ها مي‌توانند مباحث علمي را براي عامه مردم بازگو كنند و كوتاهي‌هاي مسئولان و دست‌اندركاران در زمينه محيط‌زيست را پيگيري و اطلاع‌رساني كنند.
- بخش نگري، عامل تدوين قوانين مخرب
در بخشي از اين نشست، كيادليري دليل رويكردهاي مجلس در مواجهه با مسائل زيست‌محيطي را قانونگذاري با هدف حفظ منافع منطقه‌اي و بدون توجه به مسائل ملي توصيف كرد.
وي افزود: در جريان تصويب قانون حفظ كاربري اراضي كشاورزي يا لايحه جامع منابع طبيعي نگاه‌هاي منطقه‌اي سبب شده بود نمايندگان قوانيني را پيشنهاد دهند كه درصورت تصويب، تاراج منابع طبيعي رقم مي‌خورد كه خوشبختانه با كمك رسانه‌ها توانستيم جلوي اين فاجعه را بگيريم.
ميرسنجري نيز با اشاره به شعارهاي تبليغاتي نمايندگان مجلس در جريان كسب رأي از مردم كه عمدتا وعده ساخت كارخانه فولاد و صنايع مخرب محيط‌زيست را به مردم مي‌دهند، تحقق اين شعارها را عاملي براي رفتارهاي غيرمحيط‌زيستي نمايندگان معرفي كرد.
به گفته وي بايد با ايجاد امنيت و بستر مناسب براي فعاليت خبرنگاران، اعمال هرگونه فشار سياسي به روي رسانه را كاهش داد تا اين قشر بتوانند به رسالت خود بهتر عمل كنند.
- تأكيد بر پرهيز رسانه‌ها از نگاه‌هاي جناحي در حوزه محيط‌زيست
طرح ديدگاه‌هاي غيركارشناسي در رسانه‌ها در حوزه محيط‌زيست موضوع ديگري بود كه هادي كيادليري درباره آن گفت: رسانه‌ها بايد بين افراد متخصص و فعالان محيط‌زيست تفاوت قائل شوند. متخصصان توليدكننده علم هستند ولي فعالان محيط‌زيست با مراجعه به اطلاعات سايرين، آن را اشاعه مي‌دهند. وي تأكيد كرد: خبرنگار بايد بداند كه از كدام متخصص در كدام حوزه سؤال بپرسد.
كيادليري در پاسخ به خبرنگار ايانا در اين رابطه كه چرا كارشناسان هنر نه گفتن را بلد نيستند و به پرسش‌هايي در خارج از محدوده تخصصشان پاسخ مي‌گويند، به اين نكته اشاره كرد: شايد يك كارشناس جوياي نام باشد. رسانه بايد بداند كه از چه‌كسي سؤال كند.
ميرسنجري نيز توجيه شدن مديران رسانه‌اي و راه‌اندازي صفحات مستقل محيط‌زيست را عاملي براي حل اين مشكل معرفي كرد.
نگاه سياسي و جناحي به مسائل و تغيير موضع دادن فعالان محيط‌زيست با تغيير دولت‌ها از ديگر پرسش‌هايي بود كه در ميزگرد ديروز مطرح شد. به گفته مقدسي مشكلات محيط‌زيست و منابع طبيعي در دراز مدت شكل مي‌گيرند و منتسب كردن مسائل تغيير اقليم، آلودگي هوا و... به يك دولت، به سخره گرفتن مسائل محيط‌زيست است.
كيادليري نيز رسانه‌ها را در برابر مردم مسئول دانست و تصريح كرد: اگر رسانه‌اي با اهداف سياسي به مردم خبر دروغ منعكس كند، جامعه از آنجايي كه صداي طبيعت را بهتر از مسئولان شنيده، مي‌تواند خبرهاي غرض‌ورزانه و درست را از هم تفكيك كند.
ميرسنجري هم گفت: دولت‌هايي كه 4تا 8 سال فعاليت مي‌كنند، نمي‌توانند درشكل‌گيري مشكلات محيط‌زيستي نقش پررنگي داشته باشند. در نتيجه بايد با اعمال قانون، مديريت شايسته و فرهنگسازي در بين ارباب مطبوعات و مديران مسئول، اين مسئله را تفهيم كرد.