بيش از 41 ميليون نفر هم طي روزهاي قبل در انتخابات زودهنگام شركت كردند. براي نخستينبار هم آمريكاييهاي لاتين تبار حضور پررنگي در انتخابات داشتند. جوانان هم كه اغلب به فضاي سياسي آمريكا بيتوجه هستند و در انتخابات حضور ضعيفي دارند، اين بار در رايگيري ها شركت كردند. رقابت نزديك 2 نامزد اين انتخابات و هراس اقليتها و مهاجران از پيروزي دونالد ترامپ از دلايل اصلي افزايش مشاركت در اين انتخابات بهنظر ميرسد.
نامزدهاي چهل و پنجمين دوره انتخابات رياستجمهوري آمريكا ابتدا در سطح حزب و سپس در سطح ملي با هم رقابت كردند. طي اين مدت هيلاري كلينتون از حزب دمكرات و دونالد ترامپ از حزب جمهوريخواه، بارها سلامت جسمي، فكري و مالي يكديگر را زير سؤال بردند و تندترين توهينها را به هم روا داشتند تا به گفته خود آمريكاييها «پرحاشيهترين، زشتترين و كثيفترين» انتخابات تاريخ آمريكا رقم بخورد. رويارويي اين دو بيش از 2ميليارد و 100ميليون دلار هزينه در بر داشت تا رقابت آنها يكي از پرهزينه ترين رويدادهاي سياسي تاريخ آمريكا هم لقب بگيرد.
- آخرين تلاشهاي 2نامزد
كلينتون و ترامپ در حالي در واپسين ساعات شب قبل از انتخابات در ميان هواداران خود حاضر شدند كه همه نظرسنجيها از فاصله 3 تا 4درصدي كلينتون با رقيبش حكايت داشتند. كلينتون به رأيدهندگان در ايالت پنسيلوانيا گفت كه آنها بايد بين يك رهبري باثبات و يك شخصيت دمدميمزاج يكي را انتخاب كنند. او چند ساعت بعد در آخرين سخنرانياش در كاروليناي شمالي، با اشاره به سخنان ترامپ كه گفته بود سراسر مرز آمريكا و مكزيك را ديوار ميكشد، گفت:
«ما پل ميسازيم نه ديوار.» او گفت كه رئيسجمهور همه آمريكا خواهد بود نه بخشي از اين كشور. در مقابل، ترامپ طي سخناني در ايالت فلوريدا، انتخابات را «فرصتي طلايي» براي شكست نظام فاسد آمريكا دانست. او گفت كه اين نظام، آمريكا را با هزينه مردم تا به امروز سرپا نگه داشته و اكنون وقت مبارزه با آن است. ترامپ در نيمهشب در ايالت پنسيلوانيا طي آخرين سخنانش بار ديگر به رسانهها حمله كرد و آنها را طرفدار كلينتون خواند. او سابقه سياسي كلينتون را هم زير سؤال برد و او را «چهره واقعي شكست» ناميد.
- سخنراني خداحافظي اوباما
باراك اوباما كه از حدود 10روز مانده به انتخابات سعي كرد خود وارد ميدان شود و در ايالتهاي حساسي چون كاروليناي شمالي رأي بيشتري براي همحزبياش، هيلاري كلينتون، جذب كند، شب انتخابات هم با كلينتون همراه شد. وي در يك سخنراني متفاوت كه رنگ و بوي خداحافظي از سياست هم ميداد، از رأيدهندگان آمريكايي خواست براي حفظ ميراث هشتسالهاش به كلينتون اعتماد كنند و به او رأي دهند. او گفت كاري كه طي اين سالها آغاز كرده تمام نشده و كلينتون ميتواند تمامكننده برنامههايش باشد.
او به كنايه، توييتهاي جنجالي ترامپ در توهين به ديگران را هم زير سؤال برد و گفت: «كلينتون كارها را به سرانجام ميرساند؛ او كار ميكند، فقط توييت نميكند.» باراك اوباما دونالد ترامپ را لايق رياستجمهوري آمريكا ندانست و گفت كه در انتخابات زودهنگام شركت كرده و رأيش را به نفع كلينتون به صندوق انداخته است. او گفت: «در اين 8سالي كه رئيسجمهور بودهام، هرچه اعتبار كسب كردهام را وسط ميگذارم و از شما ميخواهم به من اعتماد كنيد و به كلينتون رأي بدهيد.»
- اولينهاي رأيگيري
ساكنان روستاي كوچك «ديكسويل ناچ» در ايالت نيوهمشاير در نزديكي مرز كانادا طبق رسمي ديرينه در نخستين ساعات بامداد و پيش از بازشدن حوزههاي رأيگيري در شهرهاي بزرگ، پاي صندوقهاي رأي حاضر شدند. در اين روستا كه 8نفر واجد شرايط رأيدادن بودند، 4نفر به كلينتون رأي دادند، 2نفر به دونالد ترامپ، يك نفر به گري جانسون و يك نفر هم به ميت رامني. جانسون از حزب ليبرترين نامزد شده اما رامني در انتخابات حضور ندارد.
اين ايالت 3روستا با جمعيت كمتر از 100نفر دارد كه نيمهشب رأيگيري را برگزار ميكنند. در نقطهاي ديگر، در روستاي ميلسفيلد، ترامپ با 16رأي در برابر كلينتون با 4رأي به پيروزي رسيد. در هارتلوكيشين اما كلينتون با 17رأي در مقابل ترامپ با 14رأي به پيروزي رسيد. اين تعداد رأي و شمارش بلافاصله آنها صرفا جنبه سمبليك دارد و در ميان حدود 120تا 130ميليون رأي اهميتي ندارد. امسال بيش از 220ميليون نفر واجد شرايط رأي دادن بودند. براي نخستينبار، در برخي شهرهاي آمريكا پيش از آغاز رأيگيري در ساعت 6صبح، صفهاي رأي بيرون حوزههاي رأيگيري تشكيل شدند.
- محرومان از انتخابات
با وجود صرف ميلياردها دلار در مبارزات انتخابات رياستجمهوري در آمريكا، ميليونها نفر در اين كشور از حق رأي دادن محروم بودند. بهطور متوسط از هر 40نفر در آمريكا، يك نفر بهدليل محكومشدن به ارتكاب جرم و گذراندن بيش از يك سال در زندان، حق ندارد در انتخابات رياستجمهوري شركت كند. اين مورد حدود 6ميليون نفر را شامل ميشود. بسياري از اين افراد سياهپوستان هستند.
تنها در ايالت فلوريدا كه بسياري از ساكنان آن سياهپوست هستند، 1.5ميليون نفر باوجود اينكه براساس قانون موظف به پرداخت ماليات هستند، فاقد حق رأي هستند. همچنين افراد بيخانمان كه براساس تخمينها حدود نيم ميليوننفر از جمعيت آمريكا را تشكيل ميدهند، نميتوانند در انتخابات شركت كنند. همزمان، كساني كه فاقد كارت شناسايي هستند هم از حق رأي محرومند. براساس برآوردها، دستكم يك نفر از هر 10فرد بزرگسال در اين كشور، فاقد چنين كارتي است. همچنين حدود 4ميليوننفر از ساكنان قلمروهاي تحت تسلط آمريكا يعني پورتوريكو، گوام، جزاير مارياناي شمالي، جزاير ويرجين و ساموآ نيز نميتوانند در انتخاب رئيسجمهور اين كشور نقشي داشته باشند.