در اين دوره اما تا پيش از شروع اعلام نتايج اوليه انتخابات، بسياري از نظرسنجيها مانند ماههاي گذشته پيشتازي كلينتون و عقب ماندن ترامپ را نشان ميدادند. شايد به همينخاطر رسيدن دونالد ترامپ به رياستجمهوري با اينكه هميشه درنظرسنجيها عقب بود خيليها را در جهان شگفت زده كرد. تا شب انتخابات نيويوركتايمز شانس پيروزي هيلاري كلينتون را 85درصد تخمين زده بود و هافينگتونپست همين شانس را 98.3درصد اعلام كرد. ميتوان گفت تقريبا اكثر نظرسنجيها پيشبيني مشابهي داشتند.
تنها 10نظرسنجي در ميان 93نظرسنجي از 8سپتامبر تا 8نوامبر وجود داشت كه پيشتازي ترامپ را پيشبيني كرده بود و 9مورد آنها توسط لسآنجلس تايمز انجام شده بود. در واقع لسآنجلس تايمز و IBD/TIPP در ميان تمام نظرسنجيهاي سراسري تنها مؤسساتي بودند كه پيشتازي ترامپ را پيشبيني كرده بودند. مايك مورفي، استراتژيست حزب جمهوريخواه در اين رابطه ميگويد:
من 30سال به اطلاعات جمعآوري شده در نظرسنجيها اعتقاد داشتم اما هيچ وقت اين قدر درباره يك انتخابات گمراه نشده بودم. اما چرا در اين دوره غولهاي نظرسنجي اشتباه كردند؟ هنوز براي تحليل درست ماجرا شايد زود باشد اما مسئله مهم اين است كه بخش مهمي از اين شگفتي به توانايي ترامپ به حركت دادن رأي دهندگان خاموش مربوط ميشود؛ كساني كه تا شب انتخابات نميدانستند قرار است به چهكسي رأي دهند و ترامپ توانست آنها را از خانهها بيرون بكشد و به پاي صندوق رأي برساند.
اين مسئله به خوبي درباره ايالتهاي چرخشي مشخص است. در واقع همين ايالتهاي چرخشي هم يكي ديگر از عوامل شكست نظرسنجيها بودند؛ ايالتهايي كه پيشبيني در آنها اشتباه از كار درآمد و مؤسسات نظرسنجي با درنظرنگرفتن يك بخش بالقوه بازي را به ترامپ باختند. در اين ميان يك مسئله مهم كساني هستند كه بايد آنها را «رأي دهندگان شرمنده» بناميم؛
كساني كه اگر براي نظرسنجي به خانهشان تلفن ميشد يا در مصاحبه حضوري براي نظرسنجي خجالت ميكشيدند اعلام كنند ميخواهند به نامزدي رأي دهند كه نامش با فساد اخلاقي و نژادپرستي گره خورده است. كلينتون بدون شك براي مردم آمريكا غيرقابل اعتماد بوده است و اين اعتقاد وجود دارد كه آمريكاييها هنوز براي داشتن يك رئيسجمهور زن آماده نبودند.
اما شايد خيلي از كساني كه به ترامپ رأي دادند تا زمان ثبت رأيشان هم مردد بودند اما در نهايت او را در مقابل كلينتون ترجيح دادند. علاوه بر اين مشخص شده كه مؤسسات نظرسنجي درباره حضور گسترده سفيدهاي آمريكايي كه در مناطق روستايي ساكن هستند حسابي باز نكرده بودند.
در واقع در اين دوره برخلاف زمان اوباما اين سفيدپوستها بودند كه با صف كشيدن در حوزههاي رأيگيري در مقابل سياهپوستهايي كه تعدادشان كمتر شده بود ترامپ را انتخاب كردند. بسياري از نظرسنجيها رأيدهندگان سفيدپوست در مناطق روستايي را دستكم گرفته و حساب غيرواقعبينانهاي روي حمايت سياهپوستها و مهاجرها باز كرده بودند. دلايل به بيراهه رفتن اكثر نظرسنجيها را هر چه بدانيم در نهايت اين دونالد ترامپ بوده كه همه را شوكه كرده است. كسي كه تا همين چند روز پيش مؤسسات معتبر نظرسنجي برايش شانس كمتر از 30درصد پيروزي قائل بودند حالا راهي كاخ سفيد شده است.
اين انتخابات بار ديگر نشان داد كه با همه سرمايهگذاريهايي كه در تعريف مدلهاي اجتماعي براي پيشبيني صورت گرفته باز هم انسانها غيرقابل پيشبيني هستند. كلينتون ناكام مانده است اما بدون شك مؤسسات نظرسنجي بزرگترين شكست خورده انتخابات رياستجمهوري سال2016 آمريكا هستند.