بسياري در آمريكا ميگويند اگر رايدهندگان حزب دمكرات سندرز را به جاي هيلاري كلينتون بهعنوان نامزد نهايي انتخاب ميكردند اكنون ترامپ رئيسجمهور آمريكا نبود. بسياري از هواداران سندرز، حذف او را در مرحله رقابتهاي درون حزبي ناعادلانه و ناشي از طرفداري كميته حزب دمكرات از هيلاري كلينتون مي دانستند و اعلام كردند در اعتراض به اقدام كميته حزب، به كلينتون راي نخواهند داد؛ چنانچه تعداد زيادي از آنها يا در انتخابات شركت نكردند يا راي خود را به نفع نامزدهاي مستقل به صندوقها انداختند.
روزنامه يواساي تودي با او درباره انتخابات رياستجمهوري، پيروزي دونالد ترامپ، آينده حزب دمكرات و وضعيت كنوني آمريكا گفتوگو كردهاست.
- اگر نامزد نهايي حزب ميشديد انتخابات را ميبرديد؟
حدس و گمانهزني فرداي روز حادثه، هميشه آسان است. اما پاسخ من به اين سؤال شما اين است كه واقعا نميدانم. هيچكس نميداند. دلم ميخواست اين فرصت را داشتم. برخي نظرسنجيها نشان ميداد كه اين اتفاق ممكن بود بيفتد.
- از نظر پايگاه خواستههاي مردمي چه تفاوتها و شباهتهايي بين شما و دونالد ترامپ وجود دارد؟
خب همپوشانيهايي وجود دارد. ترامپ خيلي خوب متوجه شد كه تعداد زيادي از مردم خشمگين هستند. آنها فكر ميكنند كه اقتصاد اين كشور برايشان فايدهاي ندارد. اما نكته مهم اينجاست كه ترامپ درباره هيچچيز با جزئيات حرف نميزد درباره هيچ كدام از پيشنهادها و طرحهايش. هيلاري كلينتون 87 طرح داشت با جزئيات كامل. ترامپ اما مدام ميگفت ما همهچيز را درست ميكنيم همهچيز عالي ميشود واقعا عالي برنامههاي عالي بدون جزئيات بدون هيچچيز.
برنامههاي تلويزيوني با شايعات پر ميشد با اخبار درباره ايميلهاي هيلاري و نگاه ترامپ به زنان. چرا طبقه متوسط رو به افول است؟ چرا ما تنها كشور مهم دنيا هستيم كه مرخصي زايمان با حقوق براي زنان نداريم؟ چرا فرزندان ما توانايي مالي كالج رفتن ندارند؟ بايد درباره اين موضوعات حرف ميزديم. بنگاههاي رسانهاي درباره اين موضوعات حرف زدند؟ نه....
ديگر همه ميدانند كه در آمريكا چهكسي صاحب رسانه است. امپراطوريهاي رسانهاي بزرگ و چندمليتي. هدف آنها چيست؟ پول درآوردن. آيا بحث جدي درباره مشكلات جامعه و كشور مانع پول درآوردن اين رسانهها ميشود؟ بله. موضوع اين است.
- شاهد اعتراضهاي ضدترامپ در سراسر كشور هستيم. اين نشانه خوبي است؟
ما متمم اول قانون اساسي داريم. مردم خشمگين هستند ناراحت هستند ميخواهند نظرشان را بگويند و اعلام كنند چقدر ترسيدهاند. ميخواهند بگويند كه چقدر با ترامپ اختلاف نظر دارند با كسي كه در جريان تبليغات انتخاباتياش آنقدر افراطي و متعصبانه حرف زد. حرف مردم خطاب به ترامپ اين است كه اين كشور راه طولاني را در مبارزه با تبعيض نژادي طي كرده و نميخواهد به عقب برگردد و اگر شما ميخواهيد اين كار را بكنيد با مقاومت ما روبهرو هستيد.
بايد به اين ماجراي الكترال كالج نگاه دوباره بكنيم كه مردي را به رياستجمهوري رسانده كه اكثريت آراي مردم را ندارد. بايد بهطور جدي درباره اين موضوع بحث كنيم.
- يعني بايد قانون الكترال كالج را تغيير دهيم؟
بايد دربارهاش فكر كنيم... و درمورد آن تجديد نظر كنيم.
- كتاب شما با عنوان «انقلاب ما: آيندهاي كه بايد باور كنيم» فردا منتشر ميشود. اين كتاب را با فرض پيروزي انتخاباتي كلينتون نوشتهبوديد؟
من 50درصد احتمال برد كلينتون را ميدادم و ازجمله كساني نبودم كه از برد ترامپ شوكه شده باشم.
- يعني شما جزو آن دسته اقليتي بوديد كه درصدي براي احتمال برد ترامپ قائل بودند؟
ببينيد، من در 46 ايالت مبارزه تبليغاتي كردم در اين مدت. طبقه سياستمداران حاكم واقعا برداشت و درك كاملي از آنچه در طبقه كارگر ميگذرد ندارند. اين خجالتآور است. يك كارگر يا كارمند حتي نميتواند زندگي فرزندانش را تأمين كند و بعد از بزرگشدنشان آنها را به كالج بفرستد. كارگراني هستند كه در يك كارخانه مشغول بهكار بودهاند و بعد ناگهان اين كارخانه بهطور كلي به چين منتقل ميشود. چرا؟ چرا بايد شاهد اين باشند كه همه درآمد و ثروت به يك درصد جمعيت جامعه ميرسد؟ مردم خشمگين و نااميد هستند.
- در سال2018 براي انتخابات سنا دوباره نامزد ميشويد؟
شايد. اما هنوز تصميم نگرفتهام.
- براي رياستجمهوري چطور؟ دوباره نامزد ميشويد؟
خب هر چيزي محتمل است مثلا حتي محتمل است كه من بهماه بروم.
- با احترام به حرف شما اما محتمل نيست كه بهماه برويد.
خب چرا محتمل است اگر با من تماس بگيرند شايد به مريخ بروم و مثلا پرچم كشور را در آنجا مستقر كنم. مردم به اندازه كافي بزرگ فكر نميكنند.