در چنين روزي آسمان تهران ميزبان 16هزار تن آلودگي هوا بود و اين وضع در 7كلانشهر ديگر نيز در جريان بود. روحاني هم در كرج يكي از دلايل آلودگي‌هوا را توليد خودروهاي داخلي پرمصرف دانست و از دستور خود به هيات دولت براي رفع اين معضل خبرداد. ساعتي بعد از سخنان رئيس جمهور، هيأت دولت دستور ويژه بررسي اقدامات در جهت كاهش آلودگي هوا و تصميم‌گيري درباره پيشنهادهاي ارائه شده از سوي كارگروه كاهش آلودگي هواي كلانشهرها را بررسي كرد.
سازمان حفاظت محيط‌زيست اعلام كرد كه در تهران، اصفهان، كرج، اهواز، اراك، شيراز و تبريز اقداماتي براي كاهش آلودگي هوا انجام شده و شاهد آن را كاهش آلودگي و افزايش روزهاي پاك دانست. گوشه‌اي از اين اقدامات را بخوانيد: «توزيع بنزين يورو4، توزيع گازوئيل با گوگرد كم، ارتقاي استاندارد خودرو، ممانعت از شماره‌گذاري خودروهاي ديزلي فاقد فيلتر، بازنگري و تصويب حدود مجاز معاينه فني خودروها و راه‌اندازي سيستم يكپارچه معاينه فني، تغيير سوخت مصرفي نيروگاه‌هاي برق از مازوت به گاز، نوسازي ناوگان عمومي و خروج خودروهاي فرسوده، اجراي طرح كاهش و عدم‌شماره‌گذاري موتورسيكلت‌هاي كاربراتوري». اينها فهرست اقدامات دولت بود در روزهاي دود؛ گام‌هايي كه در اجرايي شدن هر كدام از آنها ترديد فراوان وجود دارد و سابقه اجراي برخي از آنها به همين‌ماه جاري بازمي‌گردد.
جلسه هيأت دولت ديروز مصوباتي نيز براي كاهش آلودگي هوا داشت كه البته هيچ‌كدام درباره متروي شهرها نبود: «طرح نوسازي هزار ميني‌بوس فرسوده شهر تهران از طريق جايگزيني آنها با تاكسي نو، انعقاد قرارداد خريد هزار اتوبوس حمل‌ونقل عمومي براي تحويل تا پايان سال در كلانشهرها و پيشنهادهاي مربوط به بسته مديريت تقاضاي سفر.»
بخش جنجالي ديگر جلسه‌ديروز تخصيص كد جريمه براي تردد خودروهاي فرسوده در محدوده كلانشهرها بود. به موجب اين مصوبه، ميزان جريمه تعيين شده براي تردد وسايل نقليه در سن فرسودگي هر 24ساعت يك‌بار در محدوده كلانشهرها، مبلغ 500هزار ريال است. مصوبه‌تسهيل در استفاده از 22هزار ميليارد ريال تسهيلات كم بهره مصوب هيأت وزيران براي تسريع در نوسازي ناوگان حمل‌ونقل عمومي درون شهري نيز كه 19خرداد تصويب شده بود، ديگر بار تصويب شد. به موجب اين مصوبه دولت بانك مركزي را دوباره موظف به تأمين مبلغ 2200ميليارد تومان تسهيلات كرده است .
- اصلاح تقويم آموزشي
تصميم ديگر دولت، اصلاح تقويم آموزشي كشور بود. به همين منظور «لايحه لغو قانون بازگشايي مدارس در اول مهرماه هر سال» با درخواست قيد 2 فوريت براي طرح در مجلس شوراي اسلامي تصويب و همزمان مقرر شد وزارت آموزش و پرورش «طرح‌جديد تقويم آموزشي كشور» را تهيه و پس از تأييد كارگروه كاهش آلودگي هواي كلانشهرها براي تصويب نهايي به هيأت وزيران ارائه كند. از ديگر مصوبات مي‌توان به تعيين6ماه زمان تعميرات اساسي سالانه واحدهاي صنعتي، تدوين استاندارد ملي تجهيزات مراكز معاينه فني و اختصاص مبلغ هزار ميليارد ريال به سازمان حفاظت محيط‌زيست به‌منظور پيشگيري و مقابله با روند فزاينده پديده‌هايي نظير گردوغبار، آلودگي هوا و حفاظت از تالاب‌ها و درياچه‌هاي كشور و احيا و پايش آنها اشاره كرد.
- دولت مشكل فرسوده‌ها را حل كند
خودروهاي فرسوده عامل 80درصد آلودگي هواي پايتخت هستند و دولت بايد مشكل آنها و وسايل نقليه فرسوده را حل كند. مهرداد بائوج لاهوتي، رئيس فراكسيون شهري مجلس در گفت‌وگو با همشهري ضمن استقبال از نامه نمايندگان به رئيس‌جمهور گفت: متأسفانه ۲هزار اتوبوس فرسوده سرويس ادارات با عمر بالاي ۳۰سال در تهران تردد مي‌كنند. علاوه بر اين 8هزار پيكان فرسوده در پايتخت وجود دارد كه تاكنون راهكارهاي مناسبي براي از رده خارج كردن آنها انديشيده نشده است.
وي با تأكيد بر اينكه بايد عزم و اراده جدي در جهت خروج خودروهاي فرسوده پايتخت وجود داشته باشد، تصريح كرد: متأسفانه در اين ميان شاهد همكاري لازم ميان دستگاه‌ها نيستيم و هر كدام ديگري را مقصر دانسته و توپ را به زمين ديگري انداخته و به‌صورت انفرادي عمل مي‌كنند. لاهوتي ادامه داد: بهتر است دولت در يك فضاي متمركز نشستي را با متوليان خودروهاي فرسوده داشته باشد و متولي مشخصي را تعيين كند تا خروج خودروهاي فرسوده سرعت بيشتري به‌خود بگيرد.
وي با يادآوري اينكه خودروهاي يورو2، به ميزان، 2.7گرم گاز در هر كيلومتر توليد مي‌كنند، ادامه داد: اين در حالي است كه خودروي پيكان نزديك به 8گرم گاز توليد مي‌كند كه اين موضوع در تشديد آلايندگي هواي تهران بسيار مؤثر است. نماينده مردم لنگرود در مجلس دهم با بيان اينكه براساس قانون برنامه چهارم توسعه خودروسازان بايد استاندارد آلايندگي يورو4 را اخذ مي‌كردند، تصريح كرد: اما متأسفانه به اين موضوع توجه نشده و استانداردهاي آلايندگي در كشور هنوز يورو2 است كه اين موضوع در تشديد آلايندگي هواي تهران نقش مؤثري ايفا مي‌كند.
- سياست‌زدگي دولت‌ها عامل آلودگي هوا
عضو كميسيون بهداشت مجلس شوراي اسلامي با اعلام اينكه قوانين كاهنده آلودگي هواي كلانشهرها شفاف و مشخص است و معضل كنوني آلودگي هواي تهران و ساير شهرها ناشي از عمل نكردن دستگاه‌هاي اجرايي و دولتي به وظايف قانوني‌شان است، گفت: دولت‌ها به جاي آنكه معضلات آلودگي هوا را برطرف كنند، بيشتر گرفتار شعارهاي سياسي هستند.
حسينعلي شهرياري با اشاره به اينكه نص صريح قانون با دقت و شفافيت لازم وظايف همه سازمان‌ها را مشخص كرده اما مسئوليت‌ها شكل اجرايي به‌خود نمي‌گيرند، تصريح كرد: آلودگي هواي تهران تبديل به كلاف سردرگمي شده است كه خود مسئولان هم چاره و درمان آن را نمي‌دانند.
نماينده مردم زاهدان در مجلس دهم با تأكيد بر اينكه تا دولت عزمش را در توزيع سوخت‌هاي فسيلي همچون بنزين و گازوئيل استاندارد جزم نكند، آلودگي هواي تهران و ساير كلانشهرها به قوت خود باقي است، افزود: بنزين‌ها بايد با رعايت شاخص‌هاي استاندارد روز دنيا و به‌معناي واقعي استاندارد توزيع شوند؛ نه اعداد و ارقامي كه دولتي‌ها براي شاخص‌هاي استاندارد عنوان مي‌كنند تا شاهد حذف آلودگي‌ها از آسمان تهران و ساير شهرها باشيم.
وي با انتقاد از اينكه شعارهاي سياسي مانع از آن مي‌شود كه دستگاه‌هاي اجرايي به درستي و مطابق با قوانين به وظايف‌شان عمل كنند، خاطرنشان كرد: دولت بايد در كنار استانداردسازي بنزين و گازوئيل، تمهيداتي نيز در زمينه سروسامان دادن به حمل‌ونقل شهري درنظر بگيرد. شهرياري ادامه داد: تداوم حضور خودروهاي فرسوده و جمع‌نشدن اين وسايل نقليه آلاينده از خيابان‌ها از مهم‌ترين دلايل آلودگي هواي تهران است كه دولتي‌ها بايد پاسخگوي آن باشند.
- نقش پيشگيري براي رفع آلودگي هوا
رئيس شوراي شهر تهران گفت: اگر دولت‌هاي گذشته و كنوني بودجه 2ميليارد دلاري توسعه خطوط مترو را كه مصوب مجلس هشتم است به‌موقع پرداخت كرده بودند، امروز شاهد حجم بالاي تردد خودروها و در نتيجه تداوم آلودگي در آسمان تهران نبوديم. مهدي چمران با تأكيد بر اينكه مجلس هشتم در 2نوبت تخصيص بودجه 2ميليارد دلاري به مترو را تصويب كرد اما هرگز اين تخصيص بودجه شكل اجرايي به‌خود نگرفت، تصريح كرد:
نخست در اسفندماه سال88 و در قالب بررسي لايحه بودجه 89بود كه مجلس هشتم دولت وقت را ملزم به تخصيص چنين بودجهاي كرد، اما شوراي نگهبان آن مصوبه را رد كرد، درحالي‌كه مجمع تشخيص مصلحت نظام آن بودجه را تصويب كرد. ماحصل اين رفت و برگشت‌هاي قانون نيز اجرا نشدن اين مصوبه از سوي دولت بود. چمران با بيان اينكه دولت سال گذشته 250ميليون تومان به متروي تهران بودجه داد درحالي‌كه همگي مي‌دانيم اين هزينه تنها كفاف احداث 10 متر مترو را مي‌دهد، تصريح كرد: همگي مي‌دانيم دستگاه‌هاي تي‌بي‌ام شهرداري شبانه‌روز در حال احداث تونل مترو با هزينه‌هاي ميليوني هستند، از آن طرف شهرداري ريل‌گذاري و ساخت ايستگاه‌ها را نيز انجام مي‌دهد اما چه فايده وقتي خطوط جديد واگن ندارند.
رئيس شوراي شهر تهران متذكر شد: آلودگي هواي تهران يك عامل دست‌ساز انساني است كه مي‌تواند با راهكارهاي علمي رفع شود اما مي‌بينيم ضعف برنامه‌هاي دولت و مجلس در سال‌هاي اخير ناشي از ضعف افق ديد و پيش‌بيني‌ها بوده است. وي خاطرنشان كرد: تا زماني كه فعل پيشگيري از اجرا سبقت نگيرد، آسمان تهران بارها و بارها آلودگي را به‌خود خواهد ديد.
- رفع آلودگي هوا شوخي نيست
عضو كميسيون عمران و حمل‌ونقل شوراي اسلامي شهر تهران با بيان اينكه رفع آلودگي هوا عزم ملي مي‌خواهد، اعلام كرد: ديگر وقت آن رسيده تا از تجربيات كشورهايي كه در بحث كاهش و رفع آلودگي هوا موفق عمل كرده‌اند، استفاده كنيم.
اسماعيل دوستي با اشاره به اينكه رفع آلودگي هوا شوخي نيست و زمانبر است، اظهار داشت: همه پايتخت‌هاي دنيا در گذشته با معضل آلودگي هوا روبه‌رو بودند اما امروز آلودگي هوا برايشان مشكل محسوب نمي‌شود؛
چرا كه با اقدامات خود آن را رفع كرده‌اند بنابراين ما بايد روي اقداماتي كه آنها در اين راستا انجام داده‌اند تحقيق و از تجربيات‌شان در اين زمينه استفاده كنيم. وي ادامه داد: بايد در راستاي كاهش و رفع آلودگي هوا با تكميل خطوط مترو، توليد خودروهايي با استانداردهاي يورو4، گسترش حمل‌ونقل عمومي، استفاده از زيرسطح‌ها، توسعه فضاي سبز و همچنين جلوگيري از گرد و خاك‌ها در حاشيه‌هاي مرزي اقدامات خود را آغاز كنيم. عضو كميسيون عمران و حمل‌ونقل شوراي اسلامي شهر تهران با تأكيد بر اينكه همه مسئولان بايد در زمينه رفع آلودگي هوا متحد شوند، خاطرنشان كرد:
مجلس شوراي اسلامي، دولت، قوه قضاييه، شهرداري و شوراي اسلامي شهر بايد دست به‌دست هم بدهند و يك تصميم واحد بگيرند چرا كه رفع آلودگي هوا شوخي نيست و زمانبر است و طول مي‌كشد اما بايد اقدامات لازم را در اين راستا آغاز كنيم. دوستي به وضعيت خودروهاي تك‌سرنشين اشاره كرد و گفت: بايد ضوابطي بگذاريم تا خودروهاي تك‌سرنشين نيز نتوانند هر روز در خيابان‌هاي شهر تردد كنند بلكه بايد به‌گونه‌اي باشد كه در هفته يك يا چند روز اجازه تردد در شهر را داشته باشند.
- 6گام دولت يازدهم براي كاهش آلودگي هوا از زبان رئيس‌جمهور
1: نخستين اقدامي كه انجام شد اين بود كه سوخت مايع بسياري از مراكز صنعتي و نيروگاه‌ها تبديل به گاز شد. به غير از يكي، دو ماه فصل سرما، همه نيروگاه‌هاي كشور با گاز كار مي‌كنند.
2: ارتقاي كيفيت بنزين و توزيع بنزين يورو4در جايگاه‌ها و به‌خصوص كلانشهرها انجام شده و ادامه خواهد يافت. در سال آينده با افتتاح پالايشگاه خليج‌فارس وضعيت بنزين بهتر هم خواهد شد.
3: دولت تصميم جدي براي خروج خودروهاي فرسوده را عملي كرده است. بسياري از اين آلودگي توسط اتومبيل‌هاي فرسوده و به‌خصوص وسايل حمل‌ونقل عمومي ايجاد شده است. به‌طور كلي در 3سال گذشته 809هزار و 6خودروي فرسوده از رده خارج شده است.
4: توجه به معاينه فني خودروها اقدام بعدي دولت است. هم مردم، هم پليس و هم مسئولان همه بايد دست به‌دست هم دهيم چون مسئله آلودگي هوا تنها به‌دست دولت حل و فصل نخواهد شد.
5: تحول در ساخت خودروي داخلي اقدام بعدي دولت است. خودروهاي داخلي با موتورهايي كه امروز دارند، مصرف بالاي سوخت داشته و آلودگي توليد مي‌كنند. براي ساخت اتومبيل‌هايي با كيفيت يورو 5و 6 اقدامات آغاز شده است.
6: دولت به‌دنبال توليد خودرو و موتورسيكلت‌هاي برقي است. البته در اين زمينه مشكل قيمت بالا وجود دارد كه هزينه زيادي به مردم تحميل مي‌كند. در اين زمينه در حال فكر كردن هستيم.