هرچند خبري رسمي از اين نشست مخابره نشده، اما ظاهرا مسئولان سازمان بورس پس از شنيدن درددلهاي مديران بانكها تأكيد كردهاند بهدليل پابرجا بودن ابهام در فضاي سهام بانكها و نامشخص بودن صورتهاي مالي آنها، معاملات سهام بانكها تا زمان روشن شدن موارد ابهام و ارائه صورتهاي مالي قطعي، همچنان متوقف باقي خواهد ماند.
مسئولان سازمان بورس به صراحت اعلام كردهاند بازگشايي نماد بانكها در شرايط فعلي و با وجود ابهامات مهم درصورتهاي مالي، خطرات و تبعات منفي سنگيني براي بازار سرمايه و سهامداران به همراه خواهد داشت.
- 4ماه اختلاف و تعليق
معاملات سهام و مجامع عمومي 14بانك پذيرفته شده در بورس و فرابورس از تابستان امسال با اخلال و توقف مواجه شده، بهنظر ميرسد دليل اين موضوع بروز اختلاف بين بانك مركزي، سازمان حسابرسي، بانكها و سازمان بورس بوده است. توقف نماد بانكها امكان خريد و فروش را از مالكان سهام آن سلب كرده و موجب بلوكه شدن سرمايه سهامداران شده و سرگرداني و اعتراض سرمايهگذاران را به همراه داشته است.
در پي شدت گرفتن دامنه اختلافها بين نهادهاي رسمي در بازارهاي مالي، بانكهاي فعال در بازارسرمايه از برگزاري مجامع عمومي سالانه خود بازماندهاند در نتيجه محاسبه و پرداخت سود نقدي به سهامداران هم غيرممكن شده است. از سوي ديگر با ادامه توقف نماد معاملاتي اغلب بانكها، ارزش سهام بانكهاي در حال معامله در بورس و فرابورس هم بهشدت كاهش يافته است.
بانك مركزي بر رعايت الزامات و استانداردهاي جديد بانكداري اصرار دارد؛ با وجود اين، سازمان حسابرسي بهعنوان مرجع تعيين استانداردهاي حسابداري و حسابرسي، زير بار اقدام يكجانبه بانك مركزي براي تعيين استانداردهاي جديد حسابداري بانكها نرفته و همين اختلاف نظر مجامع عمومي سالانه صاحبان سهام دستكم 14بانك فعال در بورس و فرابورس را به تعطيلي و تعويق كشانده است.
پيشبيني ميشود با اعمال استانداردهاي جديد مدنظر بانك مركزي، بيشتر بانكها با تعديلات منفي قابل توجه در سود عملكردشان مواجه شوند. كارشناسان بازار سرمايه هشدار ميدهند سهامداران خرد بهعنوان بزرگترين قربانيان توقف طولانيمدت نماد بانكها در بورس، با بلوكه شدن پول و سرمايهشان، سرگردان و دلسرد شده و در نهايت از بازار سرمايه فراري خواهند شد.
- نام تعدادي از بانكهاي متوقف در بورس و فرابورس
طبق اطلاعات موجود نماد بانك صادرات از 24تير، نماد بانك ملت از 28تير، نماد بانك تجارت از 29تير و نماد پست بانك از 2شهريور بسته شده است اين چهار بانك با ارزش بازاري معادل 206هزار ميليارد ريال، 6درصد از كل ارزش بورس را تشكيل ميدهند. در فرابورس نيز نماد بانك دي از 29تير، نماد بانك گردشگري از 24مرداد و نماد بانك ايرانزمين از 27ارديبهشتماه متوقف شده است. ارزش سهام بانكهاي متوقف شده در فرابورس هم 20هزار ميليارد ريال معادل5درصد از كل ارزش اين بازار است. در اين ميان اخيرا هم نماد بانكهاي پاسارگاد، اقتصادنوين و حكمت نيز متوقف شدهاند.
- پرسشهاي فعالان بورس از بانك مركزي
در اين ميان فعالان بازارسرمايه معتقدند ماجراي توقف معاملات سهام بانكها وجه ديگري هم دارد و آن بيتوجهي بانك مركزي به يكسري موضوعات اساسي است. آنها ميگويند چگونه است كه بانك مركزي حواسش به سپردهگذاران هست اما به منافع سهامداران توجهي نميكند؟ چرا بانكها به سپردهگذاران سود بالا ميدهند و حتي دراين زمينه باهم رقابت هم ميكنند اما به وقت برگزاري مجامع عمومي زيان اعلام ميكنند؟ پس در شرايطي كه بانكها با زيان سنگين مواجه هستند، سودهاي پرداختي به سپردهگذاران از كجا ميآيد؟ مسئولان بانك مركزي تاكنون در برابر اين پرسشها و پرسشهاي مشابه سكوت پيشه كردهاند.
- ريشه انتقادها به بانك مركزي
فعالان بازارسرمايه معتقدند مسئولان بانك مركزي بدترين زمان و شيوه را براي اجراي خواستههاي خود انتخاب كردهاند. آنها معتقدند بانك مركزي ميتوانست ماهها قبل از برگزاري مجمع سالانه بانكها و هنگام انتشار گزارش عملكرد مياندورهاي آنها در بورس، خواستههاي خود را مطرح كند. از سوي ديگر با توجه به بروز اختلاف نظر آشكار بانك مركزي با وزارت اقتصاد و سازمان حسابرسي در نحوه گزارشدهي بانكها، نهاد ناظر بازار پول ميتوانست، از ابزارهاي ديگري براي اعمال نظارت بهرهگيرد و موجب حبس طولاني مدت پول سرمايهگذاران در سهام بانكها نشود.
- توپ در زمين بازارسرمايه
هفته گذشته، پس از آنكه بانك مركزي تحت فشار سهامداران بانكها بهعنوان نهاد ناظر بازارپول اعلام كرد هيچ مانعي بر سر راه بازگشايي نماد بانكها در بورس و فرابورس ايجاد نخواهد كرد، عملا توپ به زمين سازمان بورس بهعنوان نهاد ناظر بازارسرمايه افتاد، تا گام نهايي را براي گشايش نماد بانكها در بازارسهام بردارد. حال در ميانه چنين جوي، اخبار دريافتي حاكي است روز يكشنبه مديران و معاونان بانكهاي ملت، تجارت و صادرات و پستبانك به خيابان ملاصدرا محل استقرار سازمان بورس رفتند تا در جلسهاي با حضور رئيس و معاونان اين سازمان راهي براي باز شدن گره سهام بانكها پيدا كنند.
- درنشست ويژه چه گذشت
گزارشهاي دريافتي نشان ميدهد در جلسه مشترك سازمان بورس و بانكها، هر يك از مديران بانكها در مورد تكاليف بانك مركزي توضيحاتي دادند و در اين ميان برخي مديران بانكها با درخواستهاي بانك مركزي موافق و برخي ديگر تكاليف بانك مركزي را قبول نداشتند.در اين نشست برخي مديران بانكها اعلام كردند طبق مصوبه مجمع بانكهاي ملت، تجارت و پست بانك بايد موضوع ذخاير اعلام شده در گزارش بانك مركزي از طريق تعامل، حل و فصل شود. ضمن اينكه اعلام شد در مجمع عمومي بانك صادرات هم كه پنجشنبه هفته آينده برگزار خواهد شد همين موضوعات مورد تأكيد قرار خواهد گرفت.
مديران بانكها در گفتوگو با مسئولان سازمان بورس تأكيد كردند يكي از درخواستهاي مهم بانك مركزي، روشن كردن ميزان مطالبات بانكها از دولت است درحاليكه بهنظر ميرسد دولت در كوتاهمدت از امكان تسويه بدهيهايش به بانكها برخوردار نيست.
پس از طرح اين مباحث، مسئولان سازمان بورس ضمن تأكيد دوباره بر تداوم توقف معاملات سهام بانكها در شرايط فعلي، از مديران بانكهاي ملت، تجارت، صادرات و پست بانك خواستند در روزهاي آينده توضيحات مكتوب خود را درباره اين ماجرا به سازمان بورس ارائه كنند. در پايان مقرر شد بانكها در گزارش خود به سازمان بورس درباره تكاليف مدنظر بانك مركزي و تأييد يا رد ارقام اعلام شده توضيح دهند تا سهامداران از آخرين وضعيت آنها مطلع شوند.