ويژگيهاي منحصر به فرد رسانههاي آمريكايي ازجمله وسعت فعاليت و مخاطبان جهاني، تنوع و تيراژ و آزادي و قدرت عمل، آنها را از همتايانشان در ديگر نقاط جهان مجزا ميكند. اما اتفاقات عجيب و كمسابقهاي كه اين روزها در آمريكا در جريان است، شايد ماهيت و فعاليت رسانههاي آمريكايي را مانند بسياري ديگر از پديدههاي سياسي - اجتماعي در اين كشور، براي هميشه تغيير دهد.
سال گذشته وقتي دونالد ترامپ، رئيسجمهور منتخب كنوني آمريكا وارد رقابت انتخاباتي شد، عناوين زيادي براي توصيف او بهكار ميرفت كه ازجمله آنها ستاره عامهپسند برنامههاي تلويزيوني بود. اين عنوان در كنار پرداختن رسانههاي تصويري و تلويزيونهاي آمريكايي به چهره و زندگي شخصي و سخنان عجيب او طي چندينماه رقابت در مراحل اوليه انتخابات رياستجمهوري باعث شد دوقطبي ترامپ- رسانه يكي از مباحث مطرح در اين دور از انتخابات آمريكا باشد؛ دوقطبياي كه در روزهاي آخر رقابتها به تشويق مردم از سوي ترامپ به شعار دادن عليه خبرنگاران مقابل دوربينهاي خود آنها منجر شد.
ترامپ بعد از پيروزي در انتخابات در چند مصاحبه سعي كرد از رقيب دمكراتش، رئيسجمهور در قدرت و رهبران حزب جمهوريخواه كه در ماههاي گذشته تندترين دشنامها را نثارشان كرده بود، دلجويي كند، آنها را افرادي خوب و توانمند خواند. اما اين آتشبس شامل جنگ ميان ترامپ با رسانهها نشد و جدال لفظي مستقيم ميان او با روزنامهها و ديگر رسانههاي آمريكايي از همان فرداي روز انتخابات از سر گرفته شد و همچنان ادامه دارد.
ترامپ در نخستين مصاحبه تلويزيونياش بعد از پيروزي در انتخابات، به جاي آنكه شكست رقيب انتخاباتياش را به رخ بكشد، شكست رسانهها در اين انتخابات را به رخ كشيد و گفت كه شبكههاي اجتماعي از عوامل پيروزياش بودهاند. او به اين حمله در لفافه اكتفا نكرد و در اقدام بعدي در توييترش مستقيما نيويوركتايمز را خطاب قرار داد و نوشت كه بهخاطر عملكرد بد اين روزنامه در ايام رقابتهاي انتخاباتي مشتركان و خوانندگان آن كم شدهاند. نيويوركتايمز در پاسخ به اين حمله مستقيم رئيسجمهور منتخب با ارائه آمار و ارقام خلاف صحبتهاي او را ثابت كرد.
اما دوئل جذاب ميان رئيسجمهور منتخب آمريكا با رسانههاي قدرتمند اين كشور به اين جدلهاي لفظي در شبكههاي اجتماعي محدود نميشود. ترامپ ميخواهد غرور جريحهدار شده رسانههاي آمريكايي را به رخ بكشد و آنها را تحقير كند و بينيازي خود را به آنها نشان دهد. روزي كه قرار بود ترامپ به همراه گروه مسئول انتقال قدرت در كاخ سفيد، براي نخستينبار بعد از انتخابات به ديدار باراك اوباما در كاخ بروند، دهها دوربين و خبرنگار ساعتها منتظر ماندند اما بهدليل دستور مستقيم ترامپ اجازه ورود به همراه او و پوشش اين رويداد را نيافتند.
رسانههاي داخلي و خارجي به جاي پوشش خبري اين رويداد تاريخي، در آن ساعت مشغول آماده كردن گزارشهايي با اين تيتر بودند: نقض پروتكل رفتار با رسانه توسط تيم رئيسجمهور منتخب آمريكا. در يكي، دو ماه پاياني رقابتهاي انتخاباتي هم تيم تبليغاتي ترامپ بارها تيم رسانهاي را عمدا جاميگذاشت و ساعات سفرها، سخنرانيها و برنامههاي او را به تيم رسانهاي اعلام نميكرد. يكي از جديدترين نمونههاي اين رويارويي چند شب پيش اتفاق افتاد، وقتي ترامپ بعد از چندين روز كه از برجش در منهتن نيويورك بيرون نيامده بود، به همراه خانوادهاش به رستوراني در همان محله رفت.
اين برنامه هم به رسانهها اطلاع داده نشده بود. خبرنگار شبكه بلومبرگ كه اتفاقي در آن رستوران حضور داشته متوجه حضور ترامپ و خانوادهاش ميشود و عكسي از آنها را در توييترش منتشر ميكند. هالي جكسون، خبرنگار انبيسي در واكنش به اين رويداد در گزارشي كه سيانان عليه اين اقدام رئيسجمهور منتخب تهيه كرده بود، گفت: «خبرنگاران و تصويربرداران پل ارتباطي براي مردم آمريكا هستند و از طريق ماست كه ملت متوجه ميشوند رئيسجمهور منتخب كجاست و چه ميكند.» نكته اصلي اينجاست كه ترامپ ميخواهد همين نقطهقوت را از رسانههاي آمريكايي بگيرد.
مقابله با ترامپ البته به رسانههاي آمريكايي محدود نشده و كاريكاتور و تصاوير عجيب و تيترهاي نااميدكننده و وحشتآفرين درباره او اين روزها اكثر رسانههاي جهان را پر كرده است. مجلات و روزنامههاي پرتيراژ و مرجع بينالمللي چون اكونوميست، فايننشيالتايمز و اشپيگل در سرمقالههاي خود به قلم سردبير يا هيأت تحريريه درباره انتخابات آمريكا موضعگيري كردهاند و ترامپ را براي فرهنگ و اقتصاد و سياست جهان خطرناك خواندهاند.
بعد از رجب طيباردوغان، اكنون ترامپ منفورترين چهره رسانههاي جهان است اما آنچه در ماههاي آينده خبرساز خواهد شد، رويارويي او در كاخ سفيد با رسانههاي آمريكايي است؛ رويارويياي كه به نوشته فايننشيالتايمز، قبلا در كشورهايي مانند مصر و اتيوپي ديده ميشد و اكنون در آمريكا بايد شاهد آن باشيم. سردبيران رسانههايي چون نيويوركتايمز و رويترز در روزهاي اخير در مصاحبههايي گفتهاند كه منتظر ميمانند ببينند آيا اين رويارويي به دادگاه و برخوردهاي حقوقي و قضايي هم كشيده خواهد شد يا نه. آنها ابراز اميدواري كردهاند با توجه به ميزان حمايتي كه در قوانين آمريكا براي رسانهها وجود دارد، دست رئيسجمهور منتخب براي برخورد قضايي و حقوقي چندان باز نباشد.