اما جایزه اصلی بوکر تنها به نویسندگان انگلستان و مستعمرات گذشته این کشور، نظیر ایرلند، استرالیا، هند و... اهدا میشود.
درواقع رقم اصلی جایزهای که با نام بوکر میشناسیم تا سال 2002، 21 هزار پوند بود، اما از این سال تا کنون با پشتیبانی گروه «من» به 50 هزار پوند افزایش یافت و به این ترتیب کلمه «من» نیز به ابتدای آن اضافه شد. بوکر هر 2 سال یک بار برگزار میشود و رقم آن 60 هزار پوند است.
- وبسایت: جایزه من بوکر
علاوه بر این در سال ۲۰۰۵، جایزه دیگری که هر نویسنده زندهای از هر جای دنیا واجد شرایط گرفتن آن است، با نام جایزه بینالمللی بوکر معرفی شد و نسخه روسیاش نیز با نام جایزه بوکر روسی در سال ۱۹۹۲ آغاز به کار کرد.
اما بوکر که بهنظر میرسد قصد دارد تمام دنیا را پوشش دهد، به همین جا قناعت نکرد و جایزه بوکر آسیایی را نیز راه انداخت و پس از نوبت به جالبترین نوع آن یعنی بوکر عربی رسید. راهاندازی بوکر عربی، همان طور که انتظار میرود، زیر سر امارات است. امارات که در سالهای اخیر هر چه در توان دارد برای مطرح کردن خود در عالم فرهنگ و هنر به کار گرفته است این بار نیز با همکاری مؤسسه جایزه بوکر مجموعه تازهای را تشکیل داد که هدفش اعطای جایزه به بهترین نویسندگان عرب است.
بوکر عربی 13 تیر امسال رسما با انتشار بیانیهای اعلام موجودیت کرد. جالب این که در این مؤسسه، مشهورترین و مهمترین نویسندگان عرب عضویت دارند و هنوز راه نیفتاده، مهمترین جایزه ادبی جهان عرب محسوب میشود. اما ارزش مالیاش از بوکر اصلی کمتر و معادل 50 هزار دلار آمریکاست.
هرچند که علاوه بر برنده اصلی، قصد دارد هر سال 6 نویسنده دیگر نیز معرفی کند و به هر کدام 10 هزار دلار بدهد؛ یعنی مجموعا همان رقمی که به برنده بوکر انگلیسی اهدا میشود. قرار است نخستین برنده جایزه بوکر عربی در فوریه 2008 بهطور رسمی در یک مراسم ویژه در ابوظبی، پایتخت امارات متحده عربی معرفی شود.
روند تعیین برنده
مثل همه جوایز دیگر در تمام دنیا، در جایزه بوکر نیز به جز برگزارکننده، نقش ناشران بیش از همه است و از ابتدا، همه کسانی که به نوعی به دنیای کتاب مربوط میشوند در آن نقش دارند. هر سال ابتدا کمیتهای در مؤسسه بوکر تشکیل میشود که به نام کمیته مشاوران معروف است. اعضای این کمیته عبارتند از: یک نویسنده، 2 ناشر، یک کارگزار ادبی، یک کتابفروش، یک کتابدار، نماینده گروه من (که پشتوانه مالی جایزه را تأمین میکند) و 3 نماینده بنیاد بوکر که یکی از آنها رئیس کمیته است.
مهمترین وظیفه این کمیته، انتخاب اعضا و رئیس هیأت داوران است. یعنی اعضای داوری آثار، بیش از آن که تحت نظر نویسندگان تعیین شوند، توسط کسانی انتخاب میشوند که وظیفهشان ارائه کتاب به مردم است. جالبتر از این، ترکیب هیات داوران است.
کمیته مشاوران، یک منتقد ادبی، یک استاد دانشگاه، یک ویراستار ادبی، یک نویسنده و یک چهره برجسته ادبی را بهعنوان اعضای هیات داوری معرفی میکنند و کارشان تمام میشود. اما پس از این مرحله نیز که مهمترین قسمت کار است، ناشران نقش اصلی را بازی میکنند، چرا که این ناشران هستند که باید حداکثر 2 عنوان کتاب جدید خود(یعنی کتابی که در سال مورد داوری منتشر شده است) را به بنیاد بوکر معرفی کنند.
البته کتاب نویسندگانی که قبلاً جایزه بوکر را گرفتهاند یا در ۱۰ سال گذشته جزو فهرست نهایی آن بودهاند نیز بدون معرفی ناشر، بررسی میشود. علاوه بر این، ناشران میتوانند تا 5 عنوان کتاب دیگر را به تشخیص خود برای بررسی معرفی کنند و تمام این فهرست، کاملا محرمانه است.
داوران ابتدا یک فهرست اولیه و سپس یک فهرست نهایی شامل 6 عنوان کتاب را معرفی میکنند. برای عضویت در فهرست نهایی باید حداقل یکی از داوران از کتاب حمایت کند و همه نویسندگانی که کتابشان به فهرست نهایی راه پیدا کرده است، یک نسخه جلد چرمی از کتابشان به همراه ۲۵۰۰ پوند پول نقد دریافت میکنند.