امروزه ساخت اصولي بناهاي بلند در دنيا براي سكونت جمعيت در ارتفاع به جاي اشغال سطح افقي امري پذيرفته شده است و مهندسان و صاحب‌نظران اين حوزه نيز دائما ضوابط بلندمرتبه‌سازي را به‌روز مي‌كنند. در اين ميان اما كلانشهرهاي كشور همچنان از وجود يك‌چراغ هدايت راه در اين زمينه بي‌بهره‌اند. درصورتي كه به‌نظر مي‌رسد برخي مسئولان براي جبران اين امر، نشاني غلط به شهروندان مي‌دهند؛ ازجمله اينكه به تعداد برج‌هاي پايتخت اشاره مي‌كنند، بدون آنكه اعلام كنند بيشترين مجوزهاي احداث بناهاي بلند 12طبقه به بالا، در كدام دوره مديريت شهري و چه زماني صادر شده است. از سوي ديگر آنها اشاره‌اي هم به نقش كميسيون ماده5 در اعطاي مجوز ساخت‌وساز بلندمرتبه‌ها ندارند. درصورتي كه اولا بيشترين تعداد مجوز ساخت بلندمرتبه‌هاي تهران در دهه70 صادر شده و ثانيا از 8نفر عضو كميسيون ماده5، 6عضو از ارگان‌هاي دولتي هستند. با وجود اين، طي مدت‌هاي اخير، خيلي از مسئولان مربوطه همه مشكلات اين حوزه را به مديريت شهري ارتباط مي‌دهند.
- ابهام معطلي با وجود رفع ابهام
به هرترتيب تصويب نهايي و ابلاغ ضوابط بلندمرتبه‌سازي، مي‌تواند گره‌هاي بسياري را از اين حوزه بازكند. چه آنكه در هر پهنه‌اي از شهر ساختمان بلند مرتبه به چه ميزان ارتفاع مي‌تواند احداث شود و چه آنكه با احداث يك‌بناي بلندمرتبه چه بار ترافيكي به معابر اطراف تحميل مي‌شود. اين درصورتي است كه هنوز موضوعاتي درخصوص بارگذاري جميعتي تحت‌تأثير ابلاغ ضوابط بلندمرتبه‌سازي و تأثير بلندمرتبه‌ها بر كريدور بادي غرب به شرق تهران براي شوراي‌عالي شهرسازي و معماري كشور مبهم مانده است؛ اگرچه كميسيون ماده5 شهريور سال گذشته پاسخ پرسش‌هاي اين نهاد در رابطه با اين موارد را داد. اين كميسيون پيش از اين نيز، سؤالات مربوط به فضاي پيرامون برج‌ها، ايمني، ترافيك و فرهنگي و حقوقي آپارتمان‌نشيني را پاسخ داده است. حال گويا بايد منتظر ماند و ديد آيا ضوابط بلندمرتبه‌سازي چندي ديگر و در پايان سومين دوره كنفرانس بناهاي بلند رونمايي مي‌شود يا خير؟
كنفرانسي كه آخر اين‌ماه برگزار مي‌شود و خيلي‌ها اميدوارند اين بار مانند سال گذشته، در اختتاميه فقط شاهد صدور يك‌بيانيه نباشند؛ چراكه در كنفرانس پيشين برخلاف وعده‌هاي وزارت راه و شهرسازي، رونمايي از ضوابط بلندمرتبه‌سازي در كار نبود. به همين منظور محمدرضا بمانيان، عضو هيأت علمي دانشگاه تربيت مدرس اعلام كرد كه نحوه استفاده از ساختمان‌هاي بلند بايد هدايت شده باشد و به همين منظور بايد هرچه سريع‌تر تصويب و به‌عنوان سند راه ابلاغ شود. اين استاد معماري اعتقاد دارد كه با افزايش جمعيت در شهرهاي بزرگ، استفاده از بناهاي بلند اجتناب‌ناپذير است و نمي‌توان شهرها را در سطح افق پيش برد ولي بايد مكان‌يابي احداث آنها مشخص شود. اين دقيقا همان چيزي است كه در ضوابط تدوين شده بلندمرتبه‌سازي تعيين شده اما ابلاغ نمي‌شود. بمانيان از سوي ديگر با بيان اينكه تمامي وزارتخانه براي رفع چالش‌هاي فعلي بايد فعال شود، تأكيد كرد: «اصلي‌ترين راه براي رفع آسيب‌هاي كنوني شكل‌گيري مديريت يكپارچه شهري است. به‌نظر وي آن موقع مي‌توان مقصر را يك نهاد واحد معرفي كرد، نه الان كه همه مقصر هستند.»
- اميدواري به رونمايي در كنفرانس سوم
اسفنديار زبردست، استاد دانشكده شهرسازي دانشگاه تهران كه دبير كارگروه شهرسازي و مفاهيم پايدار سومين كنفرانس بناهاي بلند را برعهده دارد نيز بر اين اعتقاد است با ضوابط بلندمرتبه‌سازي مي‌توان به سوي شهر پايدار و تاب‌آور حركت كرد. وي گفت: اگر ضابطه‌هاي ساخت بناهاي بلند، ابلاغ شود، مي‌توان اميد داشت كه درصورت بروز حادثه، در سريع‌ترين زمان ممكن قدرت برگشت‌پذيري به حالت قبل از حادثه وجود دارد. زبردست در عين حال اظهار اميدواري كرد تا در پايان كنفرانس سوم بناهاي بلند (آخر دي ماه امسال) و در حضور نمايندگان هبيتات جهاني، سند لازم بلندمرتبه‌سازي براي حركت به سمت شهر تاب‌آور رونمايي شود.
- امان از دهه 70
همانطور كه گفته شد يكي از مواردي كه بايد درخصوص وضعيت بلندمرتبه‌سازي شهر تهران مورد توجه قرار گيرد، مجوزهاي مربوط به ساخت بناهاي بلند است. در تهران حدود 980قطعه بناي بلند بالاي 12طبقه وجود دارد كه 573مجوز مربوط به قبل از سال85 است. از اين ميان نيز 230 بلندمرتبه كه در دهه70 احداث شده‌اند بدون سابقه و طي كردن روند قانوني احداث شده‌اند چراكه به‌گفته پژمان پشمچي‌زاده، معاون شهرسازي شهرداري تهران، در كميسيون ماده5 هيچ سابقه‌اي ندارند. به گفته وي 406مورد مجوز بلندمرتبه‌سازي در مديريت كنوني شهري صادر شده كه داراي مصوبات قانوني هستند.