محمد مهدي البياتي، وزير حقوق انساني در دولت مالكي و از فرماندهان حشدالشعبي در گفت‌وگو با روزنامه همشهري آخرين وضعيت تحولات نظامي اين كشور را تشريح كرده است.
- به‌نظر مي‌رسد سرعت عمليات آزادسازي موصل كند شده است. چه عواملي اين عمليات را سخت مي‌كند؟
بحران عراق از موصل شروع شد و حالا هم نيروهاي داعش از همه استان‌ها پاكسازي شده‌اند اما تنها در موصل باقي مانده‌اند و عمليات آزادسازي آن، ازحلب هم طولاني‌تر شده است. بايد درنظر داشت كه موصل به تركيه و سوريه نزديك است و نيروهاي داعش از اين طريق رفت‌وآمد دارند.
مسئله بعدي اين است كه موصل، عراق كوچك است. در موصل كرد، شيعه، سني، مسيحي، ايزدي و گروه‌هاي مختلف ديگر حضور دارند. اين تركيب جمعيتي عامل مهم و تأثير‌گذار در عمليات است. مشكل ديگر مرزي است كه موصل با كردستان عراق دارد. برادرهاي كرد ما مي‌گويند نقاطي كه پيشمرگه‌هاي كرد تصرف مي‌كنند ديگر از آنها خارج نمي‌شوند و به همين‌خاطر در اين رابطه هم لازم است توافق صورت بگيرد. جنگ شهري هم با حضور غيرنظاميان زمانبر است و نياز به زمان بيشتري دارد.
- در ابتدا گفته مي‌شد كه ارتش عراق استراتژي نعلي شكل داشته و راهي براي فرار نيروهاي داعش بازگذاشته و بعد حشدالشعبي اين راه فرار را بسته است. اين مسئله درست است؟
از موصل به مرزهاي عراق، داعشي‌ها با خودروها و تانك‌هاي خود رفت‌وآمد مي‌كنند. آنها فقط هواپيما ندارند. حشد الشعبي و ارتش اين مسير را بسته‌اند تا كمك و لجستيك به آنها نرسد اما به‌معناي آن نيست كه نمي‌توانند خودشان عبور كنند. هيچ ارتش و نيروي نظامي نمي‌تواند منطقه‌اي را 100درصد بگيرد. هنوز هم در اين مسير درگيري وجود دارد و هر روز در اين منطقه شهيد مي‌دهيم. محاصره نظامي متفاوت از محاصره اجتماعي است. فرار كردن از تلعفر و موصل سخت نيست. سختي كار جايي است كه داعش فرمان داده كسي كه مي‌خواهد فرار كند بايد اعدام بشود. به همين‌خاطر بايد منتظر باشيم زماني كه درگيري مي‌شود و نيروهاي داعش مشغول مي‌شوند مردم را نجات دهيم و آنها را به نقاط امن منتقل كنيم.
- تركيب نيروهاي حشدالشعبي، اكنون چطور است؟
در سال 2014مناطق سني به‌صورت كامل به‌دست داعش افتاد. آيت‌الله سيستاني فتوا داد كه جهاد بايد شروع شود. در عراق بيش از 250هزار نفر براي جهاد داوطلب شدند اما دولت امكانات نداشت. اين نيروها اما جنگيدند و مناطق زيادي را آزاد كردند. به‌تدريج نيروهاي ديگر پيوستند و ما اكنون 2تيپ از تركمن‌هاي منطقه داريم. از شبك‌ها تقريبا يك تيپ داريم. از ايزدي‌ها يك تيپ داريم. 2تيپ از سني‌هاي عرب وجود دارد. حشدالشعبي نيروهاي داوطلب هستند و در هر منطقه‌اي نيروهاي داوطلب را مي‌پذيرند.
- وضعيت كردها در شمال عراق چطور است؟
كردها امتيازاتي كه از دولت عراق گرفته‌اند در 120سال اخير بي‌سابقه بوده است. كردها اكنون خودمختاري خوبي دارند و ارتباطشان با دولت عراق فقط بودجه است. آنها براي اعلام استقلال بايد موافقت ايران و تركيه را داشته باشند كه بعيد به‌نظر مي‌رسد چون به ضرر امنيت ملي اين كشورهاست. در داخل عراق هم شيعيان و سني‌ها موافق آن نيستند. خود كردها هم اختلافات داخلي گسترده دارند و بين خودشان مشكلات بزرگي وجود دارد. كردها وقتي مي‌خواهند از دولت امتيازات بيشتري بگيرند حرف از اعلام استقلال مي‌زنند.