از وقتی قرار شد شماره تلفن هر تماس‌گیرنده‌ای روی نمایشگر دستگاه‌های تلفن (چه تلفن همراه و چه تلفن ثابت) بیفتد، خیال همه‌مان راحت شد که دیگر قرار نیست خبری از مزاحمت‌های تلفنی باشد.
با اینکه در این مدت همچنان تماس مزاحم‌های تلفنی از تلفن‌های عمومی شهر برقرار می‌شد اما به‌طورکلی از میزان مزاحمت‌های تلفنی کم شده بود.
با این حال، چند وقتی‌است که خیلی از ما تماس‌ها و به‌تازگی اس‌ام‌اس‌های ناشناسی دریافت می‌کنیم که وقتی می‌پرسیم «شما؟!»، جواب‌های بی‌ربط و شاید بی‌ادبانه‌ای می‌گیریم که ما را مطمئن می‌کند با یک مزاحم طرفیم.
حالا بیشتر تماس‌های بی‌وقت و مزاحمت‌های تلفنی، از شماره‌های اعتباری تلفن همراه می‌آید و این‌طور که پیداست، دوباره میزان مزاحمت‌ها دارد بیشتر و بیشتر می‌شود.
این روزها سیم کارت‌های اعتباری ارزان‌قیمت بازار داغی پیدا کرده و در کوران رقابت‌های تجاری، هر کدام از ارائه‌کنندگان خدمات ارتباطی تلاش می‌کنند قیمت سیم‌کارت‌هایشان را پایینتر و پایینتر بیاورند.
این فراوانی و ارزانی، با وجود مزایایی که دارد، راه خوبی هم برای مزاحمان حرفه‌ای باز کرده است.
ترفندهایی برای شیطان
به غیر از شماره‌های اعتباری و تلفن‌های عمومی، راه‌های دیگری هم هست برای اینکه با شماره‌ای تماس بگیرید اما شماره شما روی نمایشگر تلفن کسی که با او تماس گرفته‌اید، نیفتد.
مثلا گفته می‌شود شماره‌ای وجود دارد که اگر آن را قبل از شماره مورد نظرتان بگیرید، شماره‌تان محفوظ می‌ماند.
اینها را یک وبلاگ‌نویس به اسم محمد، در وبلاگی که اختصاصا برای آموزش مزاحمت‌های تلفنی راه انداخته، نوشته است.
او انواع راه‌ها و روش‌های مزاحمت تلفنی و البته انواع راهکارهای مقابله با آن را آموزش می‌دهد؛ اما واقعیت این است که چنین شماره‌ای عملا وجود ندارد و چنین کاری از آن برنمی‌آید.
کارت پیش‌پرداخته یا بلای جان؟
راه ساده‌تری هم برای مزاحمت تلفنی - بی‌آنکه کسی رد مزاحم مردم‌آزار را بگیرد – هست؛ کارت‌های پیش‌پرداخته (Debit)، یک امکان نسبتا جدید است که شرکت مخابرات برای برقراری ارتباط‌های تلفنی بین شهری و بین‌استانی و بین‌المللی ارائه کرده است.
با این کارت‌ها شما در واقع هزینه تماس‌های گران قیمت خود را از قبل و هنگام خریدن کارت پرداخت می‌کنید و به همین خاطر هم به آنها می‌گویند کارت‌های پیش پرداخته.
با خرید یک عدد کارت پیش‌پرداخته - که در قیمت‌های متنوع 2هزار تومانی تا 5هزار تومانی عرضه می‌شود - می‌توانید از یک شماره تلفن داخل‌شهری با مقصدی در شهر دیگر، استانی دیگر یا کشوری دیگر تماس بگیرید.
هر کارت یک شماره به‌خصوص و منحصر به‌فرد دارد که بعد از تماس با شماره تلفن132، با وارد کردن شماره کارت می‌توانید از اعتبار کارت‌تان برای تماس با مقصد خود استفاده کنید.
استفاده اصلی‌ای که این کارت‌های پیش‌پرداخته دارند، یک استفاده بجا و قانونی است؛ استفاده از این کارت‌ها برای تماس‌های بین‌المللی خیلی مقرون به‌صرفه است.
ولی مزاحم‌های تلفنی خیلی زود راه استفاده از این امکان خوب را هم پیدا کرده‌اند. این روزها می‌توان کارت‌های پیش‌پرداخته را از اسباب‌بازی‌فروشی‌ها و سوپرمارکت‌ها گرفته تا باجه‌های مخابراتی و تلفن راه دور تهیه کرد.
این هم قابل پیگیری است
مخابراتی‌ها می‌گویند کسانی هم که با کارت‌های اعتباری مردم‌آزاری می‌کنند، قابل شناسایی‌اند.
مزاحم‌های تلفنی از طریق کارت‌های اعتبــــاری - در صورتی که شاکی داشته باشند و درخواست شناسایی آنها به مخابرات ارائه شود - مثل همه مزاحم‌های دیگر بر اساس ضوابط، تلفن آنان برای مرحله اول به مدت یک هفته، در مرحله دوم 3ماه و در مرحله سوم برای همیشه قطع می‌شود.
هنگام استفاده از کارت‌های پیش پرداخته (الکارت یا دبیت‌کارت) شماره‌ای روی صفحه نمایشگر تلفن می‌افتد که روابط عمومی شرکت مخابرات استان تهران می‌گوید با همان شماره می‌توان مزاحم تلفنی را پیدا کرد.
این‌طور که روابط‌عمومی مخابرات گفته، هنگام استفاده از کارت‌های پیش‌پرداخته (صرف‌نظر از کد شهری) شماره‌های 1321 یا 1322 روی صفحه نمایش تلفن می‌افتد که همین عدد 4رقمی - که سرشماره کارت‌های اعتباری است - رد خوبی برای پیدا کردن مزاحم است. مخابراتی‌ها می‌گویند با معرفی این شماره، ساعت و تاریخ دقیق مزاحمت و همچنین شماره تلفن شاکی به دفتر بازرسی و پاسخگویی به شکایات شرکت مخابرات استان تهران، می‌توان شماره تلفن مزاحم را شناسایی کرد. پس از شناسایی مزاحم نیز درست مثل مزاحم‌های دیگر با آنها برخورد قانونی می‌شود.
مخابرات را نمی‌شود دور زد
از اینها گذشته، بعضی حرف و حدیث‌ها هست درباره اینکه نرم‌افزارها یا قطعات سخت‌افزاری‌ای در بازار وجود دارد که سیستم نمایشگر شماره تماس گیرنده را دور می‌زند و باعث می‌شود فردی که با او تماس گرفته‌اید، نتواند شماره شما را بشناسد.
کارشناس‌های فنی‌ای که با سیستم تلفنی شرکت مخابرات ایران آشنا هستند و با آن کار کرده‌اند، تأکید می‌کنند که هیچ راهی برای پنهان کردن شماره تماس‌گیرنده از مخابرات وجود ندارد.
مهندس داوود گراوند یکی از آن کارشناسان است. گراوند می‌گوید: «فقط خود مخابرات می‌تواند کاری کند که شماره تماس‌گیرنده روی نمایشگر نیفتد».
به جز کارت‌های کارراه‌بنداز و مقرون به‌صرفه پیش پرداخته (Debit) که در مواقعی دردسرساز هم هستند، هیچ راه دیگری برای مزاحمت تلفنی بی‌دردسر وجود ندارد؛ مگر آنکه مخابرات برخی شماره‌های خاص را از سیستم نمایشگر پنهان کند که در آن صورت هم پیغام «شماره محرمانه» روی نمایشگر گوشی می‌افتد.
البته حتی اگر از چنین شماره‌هایی هم مزاحمتی ایجاد شود - درست مثل روزگاری که هنوز سیستم نمایشگر شماره تماس گیرنده در کشورمان اجرا نشده بود - می‌توان رد مزاحم را گرفت و او را مجازات کرد.
***
با این تفاسیر، به نظر می‌رسد باید بپذیریم که در زندگی قرن بیست و یکمی ما همیشه جایی برای مزاحمت‌های ارتباطی (چه تماس تلفنی، چه اس‌ام‌اس و حتی ای‌میل‌های بی‌نام و نشان آزاردهنده) وجود دارد؛ پس بهتر است با آن کنار بیاییم و البته حواسمان را جمع کنیم که خودمان هوس این شیطنت‌ها را نکنیم!
از تعداد مزاحمت‌های تلفنی آمار دقیقی در دست نیست. شاید به این دلیل که اعلام آمار، می‌تواند مزاحمان را جری کند اما آمار کاهش مزاحمت‌ها، وجود دارد.
تعداد مزاحمت‌های کشف شده بین سال‌های 83 – 81 با فعال شدن مزاحم‌یاب 50درصد کاهش یافته و از سال 84 – 83 نیز درخواست کشف مزاحم تلفنی 17درصد کاهش پیدا کرده است وتعداد مزاحمت‌های کشف شده بین سال‌های 84 – 83، 30درصد کاهش پیدا کرده. طی سال‌های 85-84 هم درخواست کشف مزاحم 20درصد کاهش یافته است.
ستاره‌ها هم مزاحم تلفنی دارند
طه حشمتی- شیرین دانشگر:
حسن فتحی، کارگردان «میوه ممنوعه» یکی از کسانی است که برای رهایی از مزاحمت‌های تلفنی، معمولا تلفن منزل و همراه خود را روی پیغام‌گیر می‌گذارد.
او در این باره می‌گوید: «مزاحمت تلفنی هر چند وقت یک بار برای من اتفاق می‌افتد و من هم به همین خاطر از منشی تلفنی استفاده می‌کنم و به تمام هنرمندان هم توصیه می‌کنم از تلفن‌هایی که منشی تلفنی دارند، استفاده کنند».
فتحی معتقد است که تکنولوژی‌های روز، هم محاسنی دارد و هم معایبی. او می‌گوید بیشتر مزاحمت‌هایی که برایش پیش آمده، از طریق تلفن عمومی بوده است.
فتحی می‌گوید: بیشتر کسانی که با من تماس می‌گیرند، کسانی هستند که به بازیگری علاقه بسیاری دارند ولی به خاطر اینکه مسیر درست را نمی‌شناسند یا نمی‌خواهند که بشناسند، با پیدا کردن تلفن کارگردان‌ها و اصرار تلفنی، می‌خواهند جلوی دوربین بیایند.
البته بیشتر آنها با صحبت‌های من قانع شده‌اند که رفتارشان درست نیست ولی به هر حال چه می‌شود کرد! تماس‌های آنها تمام‌شدنی نیست».
مهناز افشار - بازیگر- موضوع پرونده ما را که می‌فهمد، انگار داغ‌اش تازه شده؛ بی‌وقفه و به سرعت شروع به صحبت می‌کند و گلایه از مزاحمان تلفنی.
می‌گوید مزاحم تلفنی خیلی زیاد دارد که همه‌جوری بینشان پیدا می‌شود؛ از مؤدب تا غیرمؤدب‌های عجیب و غریب! که معمولا هم یا ساعت ندارند یا اهمیتی به زمان یا روز و شب بودن نمی‌دهند.
معمولا زمان اکران فیلم‌هایش، مزاحم‌های تلفنی دچار ترافیک می‌شوند تا جایی که بعضی‌ها نوبتشان به 10 یا 12 شب می‌رسد! می‌گوید که هر آدمی زندگی خصوصی خودش را دارد و این‌جور مزاحمت‌ها، خیلی آدم را اذیت می‌کند.
می‌گوید اگر هر کس قبل از اقدام به مزاحمت تلفنی، به خود یا خانواده‌اش نگاه می‌کرد که اگر این موضوع برای آنها اتفاق می‌افتاد چقدر باعث آزار می‌شد، شاید از حجم مزاحمین تلفنی کم می‌شد.
جهان‌پهلوان، حسین رضازاده از کسانی است که تماس‌های شبانه‌روزی او را ناراحت نمی‌کند.
من از این بابت گله‌ای ندارم. خوشبختانه تا به امروز هم برای من موردی پیش نیامده که بخواهم به خاطر تماس کسی، از دست او ناراحت شوم.
مردم نسبت به من لطف دارند و من هم همه آنها را دوست دارم. عادت ندارم فقط به شماره‌های آشنا پاسخ دهم.
من به همه تماس‌هایی که با من گرفته می‌شود، جواب می‌دهم. دیدید که شماره شما آشنا نبود ولی فورا جواب دادم!»
بیژن بیرنگ، تهیه‌کننــده و مجـری برنامـه«بازهم زندگی» می‌گوید خیلی مزاحم تلفنی ندارد.
در واقع بیشترشان افراد ناشناسی هستند که یا طالب نویسندگی‌اند یا می‌خواهند بازیگر شوند و مصرانه سعی می‌کنند از طریق تلفن به مقصودشان برسند.
بیرنگ اضافه می‌کند که بعضی‌هایشان متنی را برایش می‌فرستند و اصرار دارند که متن را بخواند و نظر دهد و امان از زمانی که وقت نکند یا متن را گم کند! از همان‌جا مزاحمت‌ها به شیوه‌های مختلف و حتی به شکل تهدید شروع می‌شود!
آخرین باری که کسی به همین شیوه مزاحم بیژن بیرنگ شده، خانمی بوده از شهرستان که اصرار داشته می‌‌خواهد نویسنده شود. می‌خواسته بیاید تهران و آقای بیرنگ را ببیند و اصلا تهران زندگی کند.
بیرنگ می‌گوید: «دیگر داشت قضیه خطری می‌شد که یک‌‌جوری از زیر بارش در رفتیم!».
اما نهایتا می‌گوید گله‌ای از مزاحمین تلفنی خود ندارد. می‌گوید آنها قصد خاصی ندارند و تنها می‌خواهند به آرزوهایشان برسند و شاید درک این را ندارند که این کار ممکن است مشکل‌زا شود.
سعید ابوطالب، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی برعکس خیلی از نمایندگان، هیچ‌گاه تلفن منزل و موبایل خود را روی پیغام‌گیر نمی‌گذارد و شماره موبایل‌اش را هم از سال74 تا به امروز تغییر نداده است.
او در هر شرایطی حاضر به پاسخگویی به تمامی تماس‌هاست و نکته جالب توجه هم این است که تاکنون هیچ مزاحمت تلفنی‌ای برای او ایجاد نشده است.
او در این باره می‌گوید: «ممکن است بعضی از اشخاص تماس‌های مکرر مردم را به نوعی مزاحمت تشبیه کنند ولی من چنین عقیده‌ای ندارم».
او معتقد است که نماینده مجلس شده که پاسخگوی مشکلات و مسائل مردم باشد و به همین خاطر قبل از نماینده مجلس شدن، پیش‌بینی این‌گونه تماس‌های مکرر را کرده بود و از آنها لذت می‌برد.