پرده اول سياست خارجي آمريكا طي چند روز گذشته با حضور چهره‌هاي پيشنهادي دونالد ترامپ براي پست‌هاي وزارت دفاع، وزارت خارجه و سازمان اطلاعات مركزي (سيا) در كميته‌هاي سنا رقم خورد. ژنرال بازنشسته جيمز متيس گزينه موردنظر ترامپ به‌عنوان وزير دفاع، ركس تيلرسون تاجر معروف آمريكايي گزينه پيشنهادي براي وزارت خارجه و مايك پمپئو نماينده ايالت كانزاس در كميته اطلاعاتي مجلس نمايندگان، به عنوان گزينه رياست سازمان سيا، در مقابل نمايندگان در مجلس سنا حاضر شدند و به سؤال‌هاي آنها پاسخ دادند. جالب اينكه در اين جلسه، تندترين سؤال‌ها را سناتورهاي جمهوريخواه از اين 3 نفر پرسيدند نه دمكرات‌ها. سناتور ديك دوربين، نماينده ايالت ايلينوي كه از چهره‌هاي سرشناس در ميان دمكرات‌هاي سنا به شمار مي‌رود، در اين‌باره گفت: «با چهره‌هاي پيشنهادي ترامپ كه روبه‌رو شديم، ديديم كه اينها بسيار معقول‌تر از خود او هستند.»
اما جالب‌تر اين بود كه اظهارنظرهاي متيس، تيلرسون و پمپئو در مورد مسائل مختلف از روسيه و ايران گرفته تا چين، كره‌شمالي، داعش و مسائل حقوق بشري با موضعگيري‌هاي پيشين آنها و همچنين با اظهارنظرهاي دونالد ترامپ كه كمتر از يك هفته ديگر قرار است به‌عنوان رئيس‌جمهور زمام امور را به‌دست بگيرد متفاوت است؛ موضوعي كه توجه بسياري از رسانه‌هاي آمريكا را به‌خود جلب كرد. ترامپ كه اين روزها سخت با رسانه‌هاي منتقدش دست به گريبان است، همچون هميشه از كنار انتقادهاي رسانه‌ها در اين رابطه هم به راحتي عبور نكرد. او اختلاف با اعضاي كابينه را رد كرد و در پستي توييتري نوشت: «تمام اعضاي كابينه من آدم‌هاي خوبي هستند و كارشان را خوب انجام مي‌دهند؛ من از آنها خواسته‌ام خودشان باشند و تفكرات خودشان را مطرح كنند نه تفكرات مرا.»
- روسيه، دشمن هميشگي
روس‌ها چه بخواهند چه نخواهند، هميشه يك پاي دعواهاي سياسي در آمريكا هستند؛ اين روزها كه ديگر خودشان هم به بازيگري تمام عيار در فضاي سياسي آمريكا تبديل شده‌اند. دعوا بر سر نقش روسيه در حمله سايبري به آمريكا و هك انتخابات رياست‌جمهوري اين كشور همچنان ادامه دارد.
جيمز متيس كه اكنون نخستين نظامي است كه بعد از جنگ جهاني دوم به‌عنوان وزير دفاع آمريكا معرفي مي‌شود، روز پنجشنبه در كميته دفاعي سنا زماني كه داشت به سؤال يكي از سناتورها در مورد سياست‌هاي مسكو پاسخ مي‌داد، گفت: «من كه كاملا آماده تقابل هستم، اما بايد ديد روسيه به‌دنبال چيست.» متيس به صراحت لهجه و تندخويي مشهور است؛
طوري كه او را «سگ ديوانه» لقب داده‌اند. زماني كه از متيس در مورد تهديدهاي اصلي عليه آمريكا پرسيدند بار ديگر پاي روسيه را وسط كشيد و پاسخ داد: «به‌نظر من ليست تهديدهاي اصلي عليه ما با روسيه شروع مي‌شود.» اظهارنظرهاي متيس در مورد رابطه آمريكا و روسيه با آنچه طي ماه‌هاي اخير از رئيسش دونالد ترامپ شنيده‌ايم، كاملا در تعارض است. به گفته او داعش، القاعده، چين و كره شمالي ديگر تهديدهاي موجود عليه آمريكا هستند.
ركس تيلرسون اما سعي كرد نگاه مهربانانه‌تري نسبت به روس‌ها داشته باشد. او خود طي سال‌هاي متمادي شريك تجاري مسكو بوده است. تيلرسون گفت كه روسيه در برخي اقداماتش منافع آمريكا را درنظر نگرفته است. او در عين حال تأكيد كرد كه واشنگتن و مسكو ممكن است بتوانند با هم دشمن يا شريك باشند اما «هرگز دوستان خوبي براي هم نخواهند بود». مارك روبيو، سناتور جمهوريخواه و از مخالفان ترامپ، از تيلرسون پرسيد كه آيا ولاديمير پوتين را به‌خاطر عمليات نظامي در سوريه يك «جنايتكار جنگي» مي‌داند يا خير؟ او در پاسخ گفت: «من از اين لفظ استفاده نمي‌كنم.»
مايك پمپئو هم ترجيح داد اصل را بر تقابل با روسيه بگذارد. گزينه پيشنهادي ترامپ براي سازمان سيا گفت كه مسكو با حمله و اشغال اوكراين خود را تهديدي عليه اروپا و «يك كشور متجاوز» معرفي كرده است. پمپئو همچنين مدعي شد كه روس‌ها در مبارزه با داعش «تقريبا هيچ كاري» انجام نداده‌اند. او هك انتخابات آمريكا را هم «اقدامي تجاوزكارانه» به دستور شخص پوتين دانست و گزارش‌هاي سازمان‌هاي اطلاعاتي آمريكا را صحيح خواند.
- چين و ديگر هيچ
هرچه ميان اين سه و رئيس دولت آينده آمريكا بر سر روسيه اختلاف نظر وجود دارد، در مورد چين تقريبا آنها همفكر به‌نظر مي‌رسند. ترامپ بارها چين را تهديد اصلي عليه قدرت جهاني آمريكا و همچنين اقتصاد اين كشور دانسته است. جيمز متيس چين را در كنار روسيه و گروه‌هاي تروريستي، بزرگ‌ترين چالش در مقابل نظم جهاني به رهبري آمريكا دانست.
هفته گذشته جان كري، وزير خارجه آمريكا، كه تا چند روز ديگر بايد از اين پست كليدي خداحافظي كند هم نسبت به برنامه‌هاي چين براي به‌دست گرفتن رهبري جهان در غياب آمريكا هشدار داده بود. نگراني كري به‌خاطر اظهارنظرهاي ترامپ در كاستن از نقش آمريكا در جهان است. تيلرسون به‌طور مشخص به تنش ميان آمريكا و چين در درياي جنوبي چين اشاره كرد و گفت كه اقدامات پكن در اين منطقه، شبيه اقدامات مسكو در اشغال جزيره كريمه است. تيلرسون اقدام چين در ساخت جزاير مصنوعي در درياي جنوبي چين را «غيرقانوني» خواند و گفت كه چيني‌ها بايد اين منطقه را ترك كنند.
اعمال ماليات مضاعف چين روي كالاهاي آمريكايي، عدم‌همراهي با آمريكا براي مهار كره‌شمالي و درياي جنوبي چين 3محور اصلي اعتراض ترامپ به پكن است. ترامپ شايد مسكو را با وجود انتقادها دوست آمريكا بداند، اما به‌طور حتم در دوره رياست‌جمهوري‌اش شاهد دور جديدي از تنش ميان واشنگتن و پكن خواهيم بود.