قانوني كه آيين‌نامه اجرايي آن در آبان‌ماه سال93 به تصويب هيأت وزيران دولت يازدهم رسيد ولي همچنان اجراي بندهاي آن برزمين مانده‌اند. در پيگيري‌هاي همشهري از مسئولان روابط عمومي‌ها و فناوري اطلاعات 10وزارتخانه كشور مشخص شد هنوز واحد مشخصي در عمده اين سازمان‌ها براي پيگيري و اجراي قانون تشكيل نشده و مسئولي هم براي آن تعيين نشده است.
آيين‌نامه اجرايي ماده8 قانون انتشار و دسترسي آزاد به اطلاعات در بندي از خود تصريح دارد: بالاترين مقام مؤسسات مشمول قانون، واحد مشخصي را براي پاسخگويي به درخواست‌هاي موضوع قانون، معين و مسئول ذي‌ربط را با حكم خود منصوب مي‌كند.
براساس بررسي‌هاي همشهري تنها 3وزارتخانه راه و شهرسازي، تعاون، كار و رفاه اجتماعي و فرهنگ و ارشاد اسلامي احكام لازم براي اجراي اين بند از قانون را صادر كرده‌اند و 7وزارتخانه نفت، ورزش و جوانان، صنعت، بهداشت، اقتصاد، جهادكشاورزي و ارتباطات متولي مستقيم اجراي اين قانون را در سازمان‌هاي خود تعيين نكرده‌اند. درصورت اجراي قانون انتشار و دسترسي آزاد به اطلاعات اين افراد بايد پاسخگوي درخواست‌هاي مردم براي دسترسي آزاد به اطلاعات باشند.
حسين انتظامي دبير كميسيون انتشار و دسترسي آزاد به اطلاعات در نخستين نشست سراسري مسئولان دستگاه‌ها در مردادماه امسال از تدوين شاخص‌هاي ارزيابي دستگاه‌ها در اجراي قانون انتشار و دسترسي آزاد به اطلاعات خبر داده بود. او چندي بعدتر از برخي چالش‌هاي فرهنگي به‌عنوان بزرگ‌ترين مانع اجراي قانون دسترسي آزاد به اطلاعات ياد كرده و گفته بود:
مديران، كاركنان دستگاه‌هاي دولتي و مردم بايد آموزش‌هاي لازم را فرا بگيرند تا از يك‌سو مديران و كاركنان نسبت به وظايف خود اشراف پيدا كنند و از سوي ديگر مردم نيز با حق قانوني خود آشنا شوند. معاونت مطبوعاتي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي اگرچه شهريورماه امسال فرم‌هاي خودارزيابي آمادگي الكترونيك وبگاه‌هاي مؤسسات عمومي در تأمين انتشار و دسترسي آزاد به اطلاعات را روي پايگاه اينترنتي خود قرارداده بود ولي تاكنون نتيجه اين ارزيابي‌ها مشخص نشده است. حسين انتظامي به همشهري وعده داد به‌زودي گزارشي از بررسي‌هاي صورت گرفته در اين‌باره منتشر مي‌شود.
انتظامي همزمان مسئوليت انتشار اطلاعات در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي را نيز برعهده دارد. نحوه پاسخگويي به درخواست‌هاي اطلاعات، سرعت پاسخگويي، انتشار اطلاعات درخواستي يك متقاضي براي همه و توسعه فرهنگ دسترسي آزاد به اطلاعات ازجمله شاخص‌هايي هستند كه كميسيون انتشار و دسترسي آزاد به اطلاعات مسئوليت ارزيابي آن را در ارتباط با دستگاه‌هاي كشور برعهده دارد. رئيس اين كميسيون وزير فرهنگ و دبير آن معاون مطبوعاتي وزير است.
براساس آيين‌نامه اجرايي ماده8 قانون انتشار و دسترسي آزاد به اطلاعات هر شخص حقيقي و يا حقوقي ايراني مي‌تواند درخواست خود را براي دسترسي به اطلاعات را در برگه (فرم) مخصوصي كه به تصويب كميسيون انتشار و دسترسي آزاد به اطلاعات مي‌رسد، به‌صورت برخط از طريق درگاه الكترونيك، پيشخوان دولت الكترونيك، پست يا مراجعه حضوري به واحد اطلاع‌رساني مؤسسه درخواست‌شونده تسليم كند.
از ميان 18وزارتخانه دولتي تنها وزارت راه و شهرسازي بخشي تحت عنوان دسترسي آزاد به اطلاعات را در پايگاه اينترنتي اين وزارتخانه راه‌اندازي كرده است كه مراجعه‌كنندگان مي‌توانند با مشخص كردن «موضوع»، «اطلاعات درخواستي» و «معاونت، سازمان يا شركت تابعه» اطلاعات درخواستي خود را از اين وزارتخانه طلب كنند. پايگاه «شهراه» وزارت راه و شهرسازي (shahrah.mrud.ir) با عنوان سامانه مديريت ارتباط شهروندي وزارت راه و شهرسازي وظيفه دسترسي آزاد به اطلاعات را در اين وزارتخانه انجام مي‌دهد. احسان پشت‌مشهدي رئيس مركز توسعه و برنامه‌ريزي راهبردي وزارت راه و شهرسازي به‌عنوان مسئول واحد دسترسي آزاد به اطلاعات در اين وزارتخانه فعاليت مي‌كند.
وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي نيز مسئول دسترسي آزاد شهروندان به اطلاعات را در اين وزارتخانه تعيين كرده است. در پيگيري‌هاي همشهري مشخص شد محمدرضا قرائتي مشاور وزير و رئيس مركز روابط عمومي و اطلاع‌رساني وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي مسئول دسترسي آزاد شهروندان به اطلاعات درخواستي از اين وزارتخانه است.
- وزارتخانه‌هايي كه پاسخ منفي دادند
خبرنگار همشهري در پيگيري‌هاي خود از برخي وزارتخانه‌ها همچون وزارت نفت نيز با اين پاسخ واحدهاي مربوط مواجه شد كه «درخواست مكتوب بدهيد تا جوابيه درباره واحد دسترسي آزاد به اطلاعات» ارائه شود. اين وزارتخانه هرگونه پاسخ درخصوص تشكيل اين واحد را منوط به ارائه درخواست كتبي كرد با اين حال در پيگيري‌هاي بعدي مشخص شد اين واحد در وزارت نفت كه مهم‌ترين قراردادها و اطلاعات اقتصادي را در خود جاي داده است راه‌اندازي نشده است و مردم نمي‌توانند به آن درخواست اطلاعات دهند. مسئولان واحد فناوري اطلاعات وزارت بهداشت نيز پس از ارجاع روابط عمومي اين وزارتخانه هيچ اطلاعي درباره دسترسي آزاد به اطلاعات نداشتند.
بخش روابط عمومي وزارت صنعت، معدن و تجارت نيز از راه‌اندازي واحد دسترسي آزاد به اطلاعات و صادر شدن حكمي از سوي وزير در اين ارتباط ابراز بي‌اطلاعي كرد. روابط عمومي وزارت جهادكشاورزي نيز به همشهري پاسخ داد از سال 93كه قانون به دستگاه‌ها ابلاغ شده است مسئوليت پيگيري اجراي قانون به شاهرخ رمضان‌ن‍ژاد رئيس مركز روابط عمومي و اطلاع‌رساني وزارت جهادكشاورزي ارجاع شد و جلساتي نيز در همان زمان برگزار شد. روابط عمومي و كارشناسان بخش فناوري اطلاعات وزارت ارتباطات نيز كه وظيفه تهيه زيرساخت‌هاي دسترسي آزاد به اطلاعات را برعهده دارند نسبت به تشكيل واحد دسترسي آزاد به اطلاعات در اين وزارتخانه ابراز بي‌اطلاعي كردند و اعلام كردند چنين واحدي راه‌اندازي نشده است.