مشكل اورژانسی هم اگر داشته باشيد يا اگرجایی دچار حريق شد، 115 و 125 فورا به ذهن‌تان می‌آيد. 137 هم سامانه رسيدگی به مشكلات شهری است و در چند سال اخير درهمه مشكلات مددكار تهرانی‌ها شده است. اما اگر بخواهيد درباره داروی خاصی اطلاعات بگيريد چه بايد بكنيد؟ اگر بخواهيد تعرفه‌های پزشكی را بدانيد چه؟ اگر از روند رسيدگی به درمان راضی نيستيد، چه می‌كنيد؟ و چندين سوال ديگر كه همگی نشان از نبود اطلاعات شفاف و فقدان سامانه جامعی برای اطلاع‌رسانی در حوزه پزشكی است. گزارش زير، نگاهی است به تعدد شماره‌های‌تماس اعلام شده از سوی وزارت بهداشت و دستگاه‌های همسو است كه باعث سردرگمي مردم و بيماران شده است.
وزارت بهداشت هر از گاهي دست به معرفي سامانه‌اي جديد براي رسيدگي به درخواست‌هاي مردم مي‌زند كه تعدد آنها باعث سردرگمي جامعه هدف شده است. در تازه‌ترين گام نيز، وزارت بهداشت سامانه‌اي را معرفي كرد كه قرار است اطلاعات تمام مراكز پزشكي را در يك بانك كشوري ثبت كرده و در اختيار عموم قرار دهد. معاون درمان وزير بهداشت نيز گفته كه اين سامانه قرار است دسترسي سريع‌تر متقاضيان دريافت مجوز به وزارت بهداشت، افزايش سرعت صدور مجوز، تطابق صدور مجوزها با نظام سطح‌بندي خدمات پزشكي، ايجاد صف انتظار واقعي و عادلانه‌شدن‌مسير صدور مجوزها را عملي كند.
به گزارش همشهري، علاوه بر اين سامانه‌ها، شماره‌هاي تلفن متعددي هم از سوي دستگاه‌هاي مختلف حوزه بهداشت و درمان اعم از وزارت بهداشت، دانشگاه‌هاي علوم پزشكي سازمان بهزيستي، نظام پزشكي و... اعلام شده كه تعدد آنها و تخصصي‌بودن هر كدام‌شان، مخاطبان را گيج مي‌كند و عموم مردم نمي‌دانند وقتي نسبت به نظام درماني شكايت دارند يا مي‌خواهند اطلاعي كسب كنند بايد به كجا مراجعه كنند. اين در حالي است كه راه‌اندازي مراكزي همچون پليس 110و سامانه 137براي خدمات شهري و سامانه فوريت‌هاي اورژانس 115تجربياتي است كه مي‌تواند براي راه‌اندازي يك سيستم جامع براي رسيدگي به شكايات درماني مفيد باشد.
- تعدد سامانه‌های اطلاع‌رسانی‌و پاسخگویی وزارت بهداشت
وزارت بهداشت به‌طور رسمي، 3سامانه تلفني شامل 1490، 1590و 1690را تبليغ مي‌كند كه هر كدام وظايف جداگانه‌اي دارند كه با يكديگر همپوشاني هم دارند اما با مراجعه به سايت اين وزارتخانه و يا دانشگاه‌هاي علوم پزشكي، با تعدد شماره‌ها و خدماتي كه هر يك قرار است بدهند، مواجه مي‌شويد.
1490سامانه پاسخگويي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي نام دارد كه خدماتي همچون دريافت اطلاع از تهيه داروي كمياب، دريافت مشاوره دارو و مسموميت‌ها و ارائه گزارش در زمينه بهداشت محيط و كار را ارائه مي‌دهد. 1590، سامانه پاسخگويي به شكايات، انتقادات و پيشنهادهاي بيماران و تمامي مراكز درماني كل كشور است و 1690هم سامانه نظارت بر اجراي تعرفه خدمات سلامت‌است كه پس از تماس با آن، اپراتور اين وظايف را براي آن اعلام مي‌كند: «گزارش موارد دريافت بيش از تعرفه مصوب هزينه درمان، ارتباط جامعه پزشكي با مسئولان ذيربط، ارائه پيشنهاد، انتقاد يا تقدير، اطلاع از تعرفه‌هاي مصوب و پيگيري موارد ثبت شده.» اما نكته جالب اين است كه اين سامانه وابسته به سازمان نظام پزشكي از ساعت 8صبح تا 8شب فعال است و در بقيه ساعات غيرفعال مي‌شود. اين در حالي است كه سامانه 190هم كه تحت عنوان مركز پاسخگويي وزارت بهداشت فعاليت مي‌كند، در تعريف مأموريت كاري خود «طرح شكايت يا مشكلات اورژانس 115، گزارش مشكلات بهداشتي واحد صنفي، مشاوره داوريي و اعلام مشكلات تأمين دارو، مشكلات مربوط به پذيرش و رسيدگي بيمار و شكايات از بيش‌دريافت پزشكان يا مراكز بهداشتي- درماني» را دارد.
- سامانه‌اي كه به‌روز نيست!
مشكل ديگري كه علاوه بر تعدد گريبان اين سامانه‌ها را گرفته، به‌روز نبودن آنهاست. به‌طور مثال، درحالي‌كه 9شهريور‌ماه معاون درمان وزارت بهداشت اعلام كرد كه از همان روز تعرفه‌هاي درمان ناباروري كم شده است اما هنوز سامانه 1690همان تعرفه‌هاي قديمي را اعلام مي‌كند. اين در حالي است كه كارشناس اين سامانه ضمن ابراز بي اطلاعي از تغيير تعرفه‌ها، به خبرنگار همشهري مي‌گويد كه هنوز ابلاغيه‌اي براي تغيير تعرفه به آنها نرسيده است.
- طرح‌هاي پايلوت هم شماره مخصوص به‌خود را دارند
وزارت بهداشت در چندين استان كشور اقدام به اجراي طرح‌هايي به‌صورت پايلوت كرده كه براي انتقاد و پيشنهاد درباره آنها نيز شماره‌هاي جداگانه اعلام شده است! به‌طور مثال شماره 235قرار است پاسخگوي مردم استان يزد به سؤالات‌شان درباره پزشك خانواده باشد. اين در حالي است كه در استان فارس، رئيس دانشگاه علوم پزشكي، 2سامانه 2930 يا 1590 را اعلام كرده است.
- سرگرداني شماره‌هاي امداد جاده‌اي
هم‌اكنون چندين شماره امدادي براي حوادث مختلف به مردم معرفي شده: 125آتش‌نشاني، 110پليس، 115اورژانس و 112پاسخگوي اضطراري امداد و نجات هلال احمر. عده‌اي از مردم نيز تلفن 120مركز اطلاعات پليس راهنمايي و رانندگي و 197نظارت ناجا را هم شماره امدادي تلقي مي‌كنند. به همه اينها شماره 147نداي امداد هلال‌احمر را اضافه كنيد كه البته الان فعاليت نمي‌كند اما همچنان در ذهن خيلي‌ها هست.