گنبد سلطانيه زنجان بهعنوان بزرگترين گنبد آجري جهان كه در فهرست يونسكو به ثبت رسيده است با كمبود بودجه دست و پنجه نرم ميكند تا آنجا كه سرپرست مجموعه ميراث جهاني سلطانيه به همشهري خبر داد كه براي تأمين هزينه مرمت و نگهداري از گنبد جهاني سلطانيه، كوره آجرپزي براي فروش آجر زنجان به ساير محوطهها و بناهاي تاريخي راهاندازي ميشود.
يحيي رحمتي، مديركل ميراث فرهنگي استان زنجان نيز از محدود بودن بودجه مرمتي گنبد سلطانيه خبر داد و به همشهري گفت: بهدليل نبود بودجه در سالهاي گذشته فعاليتهاي ميراث فرهنگي زنجان تنها به حفاظت از گنبد جهاني سلطانيه محدود شد.
رحمتي با اشاره به ارزشهاي معماري و هنري گنبد سلطانيه گفت: حفاظت و مرمت گنبد سلطانيه به واسطه ارزشمند و بينظير بودن بزرگترين گنبد آجري جهان از حساسيت ويژهاي برخوردار است.به گفته مديركل ميراث فرهنگي استان زنجان، بيرون آمدن برج و باروي اطراف گنبد سلطانيه از زير خانهها و با تملك بيش از 350خانه ممكن شد.
وي افزود: در وضعيت كنوني مرمت تزئينات اين گنبد اولويت اصلي اداره ميراث فرهنگي زنجان است؛ چون گنبد سلطانيه يك موزه زنده از هنرهاي ايراني و هنر دوران اسلامي است و تمامي هنرهاي وابسته به معماري از قبيل كاشي، معرق، گچبري و... در اين بنا قابل مشاهده است.
رحمتي تأكيد كرد: اولويت اصلي همچنان حفظ بنا و مرمت تزئينات است كه با توجه به وضعيت سالهاي اخير در نبود بودجه و اعتبار فعاليت مرمتي گنبد سلطانيه كم شد و به همين دليل بيشتر فعاليتهابه موضوع حفاظت از بنا محدود شد.
- بودجه مرمت محدود است
موسي انيران، سرپرست پايگاه ميراث جهاني گنبد سلطانيه نيز بودجه مرمت اين اثر ثبت جهاني شده را ناكافي ميداند اما به همشهري ميگويد: گنبد سلطانيه ازجمله بناهاي تاريخي ثبت جهاني شده كشور است كه نسبت به ديگر بناهاي ثبت جهانيشده از بودجه خوبي برخوردار است.
او اگرچه سقف بودجه اختصاص داده شده به مجموعه تاريخي ثبت جهاني شده سلطانيه را اعلام نميكند، اما معتقد است گنبد سلطانيه نگين معماري و هنر دوره ايلخاني است و بسياري از معماران دورههاي بعد از اين نوع معماري و فضاي شهري استفاده كردند.
او با اشاره به اينكه گنبد سلطانيه چندين زلزله را در طول تاريخ پشت سر گذاشته اما با وجود تخريبهاي زياد همچنان سرپا مانده، گفت: مجموعه سلطانيه در بخش گنبد نياز به مقاومسازي دارد و مرمت اين مجموعه از مهمترين موضوعات است.
انيران با اعلام اينكه مرمت تزئينات در ضلع شمالي گنبد سلطانيه در دست انجام است گفت: در مذاكره با دانشگاهها قرار است اسكن ليزري از تزئينات بنا انجام شود تا كار مرمت سرعت بيشتري بگيرد. او همچنين به طرح ويژه شهرهاي تاريخي اشاره كرد و گفت: قرار است طرح ويژه تفصيلي براي سلطانيه زنجان تصويب شود. سرپرست پايگاه ميراث جهاني گنبد سلطانيه گفت: زيرساختهاي گردشگري سلطانيه به هيچوجه در خور گردشگران نيست.
- سلطانيه نيازمند مرمت مداوم
او با اعلام اينكه گنبد سلطانيه نياز به مرمت مداوم دارد، گفت:بودجه كنوني كفاف مرمت كامل اين مجموعه را نميدهد.انيران از راهاندازي كوره آجرپزي براي تأمين بخشي از هزينه هاي سلطانيه خبر داد و گفت: قصد داريم با فعال كردن اين كوره و توليد آجر براي بناهاي ديگر براي سلطانيه درآمدزايي كنيم.
به گفته انيران مناره ضلع شرقي سلطانيه نيز كه در زلزلههاي قديم از حالت عادي خارج و در حال ريزش بود، مرمت شد. سرپرست پايگاه ميراث جهاني سلطانيه گفت: اگر طرح ويژه اجرا شود، مسير حركتي گنبد سلطانيه و ساخت و سازهايي كه در شهر وجود دارد براساس طرح تفصيلي ميتواند گستره شهر را به سمتي پيش ببرد كه ساخت و سازها همخوان با شهر تاريخي شكل بگيرد.
گنبد سلطانيه توسط سلطان محمد خدابنده در سال 703قمري در پايتخت ايلخانان مغول در سلطانيه زنجان احداث شد. هدف از ايجاد اين بنا انتقال پيكر مطهر حضرت علي(ع) از نجف به سلطانيه بود.