دونالد ترامپ ازابتداي حضورش در كاخ سفيد، هر 2روز يك فرمان اجرايي صادر كرده كه حوزه‌هاي مختلفي از درمان همگاني تا اقتصاد، توليد نفت و مهاجرت را شامل مي‌شده است. نخستين فرمان اجرايي ترامپ، همانطور كه وعده داده بود، تنها ساعتي پس از مراسم تحليفش و براي محدود كردن طرح درمان همگاني اوباما، معروف به «اوباماكر»، به امضا رسيد. آخرين آنها هم فرمان او براي ممانعت از ورود اتباع 7كشور مسلمان بود كه 8روز پيش امضا شد و موجي از مخالفت‌ها و اعتراض‌ها را در سراسر آمريكا و جهان به‌دنبال داشت.
ترامپ يكي از جنجالي‌ترين روساي جمهور تاريخ آمريكاست و ترجيح داده امضاي فرمان‌هايش هم با سروصداي زيادي همراه باشد. اما جالب اينكه فقط او نيست كه طي 2هفته اول كاري‌اش اين تعداد فرمان اجرايي را صادر كرده است. باراك اوباما 8سال پيش زماني كه به قدرت رسيد، طي 2هفته اول 9فرمان امضا كرد.
به اعتقاد برخي تحليلگران، هياهوي اين روزهاي سياست در آمريكا نه به‌دليل استفاده زياد ترامپ از اين اختيار قانوني است بلكه به‌خاطر موضوعات حساسي است كه او به سراغشان رفته است. فارغ از اين، شرايط كنوني نشان از شكاف عميقي دارد كه انتخابات رياست‌جمهوري آمريكا در جامعه اين كشور ايجاد كرده است.
- فرمان اجرايي، بدون مبناي قانوني
روساي جمهور آمريكا از همان ابتدا يعني از زمان جورج واشنگتن از اختياراتشان به‌عنوان رئيس‌جمهور براي صدور فرمان اجرايي استفاده كرده اند؛ فرماني كه در قانون اساسي آمريكا به‌طور صريح به آن اشاره نشده اما به‌صورت عرفي در ساختار دولت فدرال آمريكا، همپاي قوانين، اجرا شده است.
فرمان رئيس‌جمهور بلافاصله پس از امضا، جنبه اجرايي پيدا مي‌كند و نياز به تصويب در كنگره ندارد. براساس اصل دوم قانون اساسي آمريكا، قدرت اجرايي در دست رئيس‌جمهور است. او فرمانده كل قواست و وظيفه اجراي قوانين بر عهده اوست. فرمان‌هاي روساي جمهور از ابتدا به‌طور ضمني بر مبناي اين اصل صادر شده است.
فرمان اجرايي هم همچون ديگر مقررات اعلام شده از سوي سازمان‌ها در آمريكا، مقيد به بازبيني قضايي است و دادگاه‌هاي فدرال مي‌توانند اجراي آنها را متوقف كنند. كنگره هم مي‌تواند با تصويب قانون، فرمان رئيس‌جمهور را لغو كند اما از طرف ديگر، رئيس‌جمهور هم مي‌تواند مصوبه كنگره را وتو كند. تضييع حقوق مردم، يكي از دلايل اصلي دادگاه‌هاي فدرال براي توقف فرمان‌هاي روساي جمهور آمريكا بوده است.
معروف‌ترين فرمان اجرايي در آمريكا، بيانيه آزادي بردگان آبراهام لينكلن است. ركورد تعداد فرمان اجرايي هم با 3هزار و 728فرمان در دست تئودور روزولت است. اوباما 277فرمان، جورج بوش 291و بيل كلينتون 364فرمان اجرايي داشته‌اند. باراك اوباما در طول 2دوره رياست‌جمهوري‌اش فرمان‌هاي مهمي را امضا كرد. عادي‌سازي روابط با كوبا، اصلاح سياست‌هاي دولت در رابطه با مسائل آب‌وهوايي، اجازه به فرزندان مهاجران غيرقانوني براي تحصيل و زندگي در آمريكا و همچنين اعمال محدويت‌هايي در راستاي كنترل سلاح، بخشي از مهم‌ترين فرمان‌هاي اجرايي اوباما بوده كه احتمال لغو تمامي آنها از سوي ترامپ وجود دارد.
- ادامه اعتراض‌ها عليه سياست‌هاي ترامپ
ده‌ها شهر جهان از جاكارتا تا لندن و همچنين در خود آمريكا، طي 48ساعت گذشته شاهد برگزاري تظاهرات اعتراضي عليه رئيس‌جمهور آمريكا و فرمان‌هاي اجرايي جنجالي‌اش عليه مسلمانان بوده‌است. در كانادا اين تظاهرات اعتراضي در 14شهر برگزار شد. در لندن تجمعي كم‌سابقه از مقابل سفارت آمريكا تا جلوي پارلمان شكل گرفت. در جاكارتا پايتخت اندونزي و مانيل پايتخت فيليپين هم تجمعات اعتراضي عليه رئيس‌جمهور آمريكا و فرمان ممنوعيت سفر مهاجران مسلمان به اين كشور برگزار شد. در اروپا علاوه بر لندن، در پاريس و چندين شهر آلمان مردم عليه رئيس‌جمهور آمريكا تظاهرات كردند و او را نژادپرست خواندند.
اعتراض‌ها در حالي ادامه دارد كه دادگاه استيناف آمريكا درخواست وزارت دادگستري را براي برقراري مجدد ممنوعيت ورود اتباع كشورهاي ايران، عراق، سوريه، يمن، سودان، سومالي و ليبي به خاك آمريكا رد كرده است. روز شنبه يك قاضي فدرال در واشنگتن با صدور حكمي فرمان اجرايي ضدمهاجرتي ترامپ را به‌طور موقت لغو كرده بود. ترامپ وعده داده به‌زودي بارديگر اين فرمان را اجرايي كند.