نرخ تورم براساس تغييرات نرخ چندصد قلم كالا محاسبه مي‌شود و هر كدام از اين كالاها بسته به سهمشان در سبد خانوار ضرايب مشخصي دارند. برايند تغييرات قيمت كالاها نشان از افزايش 8.6درصدي ميانگين نرخ اقلام مصرفي دارد. در اين ميان اما تورم كالاهاي پرمصرف خوراكي كه خانواده‌ها به‌طور روزمره با آن سرو‌كار دارند، روند سريع‌تري را نسبت به سطح عمومي قيمت‌ها طي مي‌كند.
با كاهش التهاب در بازارها طي سال‌هاي اخير شتاب رشد قيمت اين كالاها كاهش يافته اما اغلب آنها همچنان روند سريع‌تري را نسبت به نرخ تورم طي مي‌كنند. بررسي گزارش‌هاي هفتگي بانك مركزي از ميانگين قيمت خرده‌فروشي 42قلم خوراكي در قالب 11گروه كالايي مي‌تواند به اين سؤال پاسخ دهد كه چرا كاهش نرخ تورم با آنچه در معيشت مردم اتفاق مي‌افتد همخواني ندارد.
آخرين گزارش بانك مركزي از بررسي ميانگين قيمت خرده‌فروشي برخي از مواد خوراكي در تهران، حاكي از اين است كه در هفته منتهي به 15بهمن95 قيمت 10گروه كالايي نسبت به هفته مشابه سال گذشته افزايش داشته و در اين ميان فقط گروه تخم‌مرغ با افت قيمت مواجه شده است.
بررسي نقطه به نقطه قيمت خوراكي‌ها نسبت به‌مدت مشابه سال گذشته نشان مي‌دهد كه از 42قلم كالاي خوراكي مورد بررسي، 34قلم نسبت به هفته مشابه سال قبل افزايش قيمت را تجربه كردهاند. همچنين ميزان افزايش قيمت در 25قلم از اين كالاهاي خوراكي بيش از نرخ تورم و افزايش قيمت در 9قلم كالا نيز كمتر از نرخ تورم سالانه است.
در اين ميان، نخود از گروه كالايي حبوب با 58.5درصد افزايش قيمت، ركوردار بيشترين افزايش قيمت است. ضمن اينكه قيمت يك قلم كالا (ماست غيرپاستوريزه) بدون تغيير بوده و 7قلم كالاي خوراكي نيز كاهش قيمت را تجربه كردهاند. بايد اين نكته را درنظر داشت كه بررسي نقطه به نقطه قيمت اقلام خوراكي نشان‌دهنده روند تغييرات قيمت نيست و ممكن است افزايش قيمت ايجاد شده در يك كالا ناشي از جهش مقطعي قيمت‌ها باشد كه آخرين نمونه‌هاي آن در چند‌ماه اخير در جهش قيمت قندوشكر و قيمت كره پاستوريزه اتفاق افتاد.
- سبقت تورم خوراكي از تورم عمومي
افزايش قيمت 25قلم از اقلام خوراكي مورد بررسي در اين گزارش در مقايسه با تورم 8.6درصدي 12ماه منتهي به دي95 حاكي از اين است كه تورم نقطه به نقطه اغلب اين اقلام بسيار فراتر از نرخ تورم سالانه بوده است؛
به‌گونه‌اي كه نخود بيش از 6.8برابر، برنج داخله درجه دو 5.3برابر، سيب زرد 5.3برابر، نارنگي 4.5برابر، قند 3برابر، كره پاستوريزه 2.5برابر، گوشت مرغ 2.4برابر، گوشت گوسفندي و چاي خارجي نيز بيش از 1.5برابر نرخ تورم سالانه رشد داشته‌اند و همين مسئله باعث شده است سايه گراني بر سفره مردم به قدري سنگين شود كه تك رقمي شدن تورم را باور نكنند.
اين در حالي است كه نرخ تورم از طريق محاسبه قيمت هفتگي، ماهانه و سالانه يك سبد كالاي پايه شامل چند صد قلم كالا و خدمات در چندين شهر منتخب كشور توسط اداره آمار‌هاي اقتصادي بانك مركزي محاسبه مي‌شود.