به گزارش همشهري، «مالكوم ايكس» با بازي دنزل واشنگتن در نقش اصلي، پاييز 1992روانه پرده سينماها شد و هنوز و همچنان از بهترين و موفق‌ترين فيلم‌هاي تاريخ سينماست. نكته اينكه نلسن ماندلا 2سال پيش از رسيدن به مقام رياست‌جمهوري آفريقاي جنوبي نقشي كوتاه در فيلم ايفا كرد تا دين خود را به رهبر جنبش سياهان آمريكا ادا كرده باشد. مالكوم ايكس دومين همكاري از 4فيلم مشترك واشنگتن با لي بود و نامزدي اسكار بهترين بازيگر مرد را برايش به ارمغان آورد.
الكس هيلي كه كتاب تحسين‌شده «ريشه‌ها» را نوشته و نويسنده محبوب رهبر معظم انقلاب است، سال 1963 كار نگارش زندگينامه مالكوم ايكس را با همكاري خود او آغاز كرد اما كتاب پس از شهادت در حادثه تروريستي 21فوريه 1965 منتشر و روانه بازار شد. حدود 3دهه بعد، لي سراغ زندگينامه خودنوشت ايكس رفت و فيلمنامه آن را با كمك و همراهي آرنولد پرل نوشت. فيلم با بودجه 33ميليون دلار توليد شد و در اكران عمومي نزديك به 50ميليون دلار فروخت.
داستان فيلم 202دقيقه‌اي مالكوم ايكس در 3بخش روايت شده است؛ فيلم با دوران نوجواني شخصيتي به نام مالكوم ليتل در بوستن و هارلم آغاز مي‌شود و در ادامه زنداني شدن او را پس از گرويدن به دين اسلام به تصوير مي‌كشد. بخش پاياني هم به ظهور يك فعال اجتماعي، آشنايي و ارتباط با بتي شاباز (بعدها بتي ايكس)، جدايي از امت اسلام و در نهايت ترور در فوريه 1965در هارلم اختصاص دارد.
مالكوم ايكس با وجود تحسين‌هايي كه نثارش شد، براي رسيدن به پرده، راهي پرسنگلاخ پيش رو داشت. در دوراني كه ارائه تصويري چندبعدي از رهبر جنبش مسلمانان در هاليوود كاري بسيار سخت و تقريبا نشدني بود، اكران فيلمي با حضور گروهي از هنرمندان رنگين‌پوست، جامعه سفيدپوست‌دوست آمريكا را به چالش كشيد و فروش نسبتا خوب مالكوم ايكس راه را براي توليد فيلم‌هاي مشابه هموار كرد.