زنان معتاد وقتي به كمپ ترك اعتياد منتقل ميشوند اجازه ملاقات با كودكانشان را ندارند و فرزندان خردسال اين زنان درصورتي كه سرپرست ديگري نداشته باشند، تا پايان دوره ترك مادرشان در بهزيستي نگهداري ميشوند. بعد از اتمام دوره ترك و در صورت تأييد قاضي، دوباره كودك در آغوش مادر جاي ميگيرد. همه زنان معتاد به مرحلهاي نميرسند كه كودكشان را قرباني بهدست آوردن مواد كنند، با اجاره دادن چندروزه آنها. تعدادي از زنان معتادي كه از سطح شهر جمعآوري شده و به كمپ منتقل ميشوند، خانه و زندگي دارند و كودكي كه در خانه منتظر مادر است؛ منتظر مادري معتاد. تعداد ديگري از اين زنان نيز براي بودن در كنار فرزندانشان، به حاشيه شهر ميروند تا در محدوده جمعآوري براي انتقال به كمپ نباشند. آسيبهاي تهديدكننده اين كودكان و محيطي كه در آن زندگي ميكنند، كم نيست اما در بسياري از مواقع تنهايي و دوري كودك از همين مادر معتاد، محاصره آسيبهاي پيرامونياش را تنگتر ميكند.
- بودجه 10ميلياردي براي راهاندازي اتحاد
شوراي شهر تهران در جريان بررسي و تصويب بودجه سال96 شهرداري، اعتبار 10ميليارد توماني براي راهاندازي مركز اتحاد به تصويب رساند. قرار است اين مركز براي نگهداري كودكان در كنار مادران بيخانمان و معتادشان احداث شود تا ميزان بروز آسيب به كودك را به حداقل برساند. اين پيشنهاد سال گذشته از سوي كميته اجتماعي شوراي شهر در قالب سندي جامع مطرح شد اما بهدليل نبود بودجه به اجرا درنيامد و در نهايت توانست براي سال96 اعتبار دريافت كند. فاطمه دانشور، رئيس كميته اجتماعي شوراي شهر تهران با تأكيد بر اينكه اين مسئله هميشه از دغدغههاي وي بوده، به جنبههاي ديگري از اثرات جدايي اشاره كرده و به همشهري گفت: «جدا كردن زن معتاد از كودكش، فرايند ترك مادر را سختتر ميكند اما تجربه نشان داده حضور كودك انگيزه بيشتري براي ترك به مادر ميدهد.»
سال گذشته كه زنان معتاد متجاهر توسط شهرداري جمعآوري و به مركز شفق منتقل شدند، در ميانشان زناني بودند كه با نگراني از وضعيت فرزندان خردسال خود روزهاي دوري از مواد را ميگذراندند و لازم بود مددكاران بهزيستي و پيمانكار حاضر در كمپ توجه بيشتري به خواسته اين زنان ميداشتند اما از آنجا كه در برخي موارد به اظهارات اوليه زنان معتاد توجهي نميشود و بسياري از آنها براي فرار از دست مأموران به دروغ، داشتن فرزند خردسال و تنها را بهانه ميكنند، تشخيص واقعي يا غيرواقعي بودن اين مسئله در روزهاي اول مشكل است. برخي مددكاران در ميان خاطرات خود از كودكان خردسال و كوچكي ميگويند كه در زمان حضور مادرانشان در كمپ، اتفاقات ناگواري برايشان رخ داده؛ مانند كودك دوسالهاي كه از شدت گرسنگي و تنهايي دمپايي پلاستيكياش را گاز زده بود. با راهاندازي مركزي مانند اتحاد، هم ميزان بروز آسيب در فرزندان اين زنان كاسته ميشود و هم آرامش روحي مادر، تلاش وي براي ترك مواد را به نتيجه بهتري ميرساند.
به گفته دانشور در اين مركز به جز نگهداري كودكان در فضايي مطمئن، آموزش به آنها نيز پيشبيني شده تا هم بيشترين بهره را از دوران كودكي ببرند و هم راهي متفاوت با مادرانشان را ادامه دهند. قرار است زنان معتاد بعد از بهبود در اتحاد، دوره مهارتآموزي و توانمندسازي را نيز طي كنند. سازمان بهزيستي نيز در جريان تصميم مديريت شهري براي راهاندازي اين مركز بوده و قرار است روند دريافت مجوز نگهداري كودك در كنار مادر معتاد نيز طي شود.
- تجربه موفق يك مركز خيريه
سال گذشته يكي از مؤسسات خيريه تهران كه در حوزه زنان و كودكان آسيبديده فعاليت ميكند با اجاره كردن تمام اتاقهاي يك مسافرخانه، مادران معتاد و بيسرپناه را همراه فرزندانشان در آن جاي داد و مراقبت كرد. مادران در عين حال دوره ترك را نيز سپري كردند و حضور مطمئن كودكان در كنار مادرانشان نتيجه بهتري براي ترك اين زنان رقم زد. مادران بهبوديافته بعد از پايان دوره ترك نيز همچنان خدمات مددكاري را دريافت ميكنند. يكي از مهمترين اقداماتي كه هماكنون مددكاران اين مركز پيگير آن هستند، دريافت شناسنامه براي اين كودكان است.