در اين شرايط پيش‌بيني مي‌شد كه معاملات خريد و فروش در بازار مسكن روند ملايم صعودي را تا خروج كامل از وضعيت ركودي بردارد و نهايتا در اواخر سال 95به رونق برسد؛ مسئله‌اي كه با گزارش جديد مركز آمار از تحولات بازار مسكن در پاييز سال‌جاري كاملا به چالش كشيده شده است.
براساس گزارش مركز آمار ايران، تعداد معاملات مسكن در پاييز سال‌جاري نسبت به تابستان 24.5درصد كاهش را تجربه كرده درحالي‌كه متوسط قيمت فروش 1.8درصد افزايش يافته است. تعداد معاملات نسبت به پاييز سال قبل نيز 4.9درصد افت كرده اما باز هم قيمت‌ها 8.4درصد افزايش يافته است.
براساس اين گزارش، در فصل پاييز سال‌جاري متوسط قيمت فروش هر مترمربع زيربناي مسكوني در شهر تهران حدود 4ميليون و 350هزار تومان و ميانگين مساحت واحدهاي معامله شده 89مترمربع با متوسط عمر بناي 9سال بوده است. ازسوي ديگر جزئيات آمار رشد اقتصادي در9ماهه سال جاري نيز نشان مي‌دهد كه بخش ساختمان با نرخ رشد منفي 11درصد (-11) ركورددار ركود در ميان بخش‌هاي اقتصادي است.
- كاهش 21درصد معامله زمين
براساس اين گزارش، تعداد معاملات زمين و ساختمان كلنگي در پاييز95 نيز نسبت به فصل قبل 21درصد كاهش يافته و از نظر قيمتي نيز 2.1درصد كاهش را تجربه كرده به‌گونه‌اي كه متوسط قيمت فروش هر مترمربع زمين يا زمين ساختمان مسكوني كلنگي معامله شده از طريق بنگاه‌هاي معاملات ملكي در شهر تهران، در پاييز سال‌جاري به حدود 4ميليون و 446هزار تومان رسيده است.
از ديگر سو معاملات پاييز 95نسبت به فصل مشابه سال قبل نيز حدود 23.8درصد كاهش نشان مي‌دهد كه البته با رشد محدود 0.8درصدي مواجه بوده است. اين درحالي است كه در تابستان سال‌جاري روند نزولي صدور پروانه‌هاي ساختماني متوقف شده بود و انتظار مي‌رفت در ادامه، ساخت‌وساز و صدور پروانه روند صعودي بگيرد كه در نتيجه اين اتفاق، احتمالا قيمت‌ها نيز وارد روند صعودي مي‌شدند اما اين مسئله با آمارهاي فعلي مركز آمار از معاملات زمين و ساختمان كلنگي همخواني ندارد و به‌نظر مي‌رسد دوباره روند صدور پروانه نزولي شده باشد.
در حقيقت در شرايطي آمارها از افت قيمت زمين و ساختمان كلنگي خبر مي‌دهند كه قيمت فروش مسكوني روندي كاملا صعودي به‌خود گرفته است؛ براين اساس مي‌توان برآورد كرد كه افت قيمت در اين بازار ناشي از افت قابل توجه تقاضا براي خريد زمين و ساختمان كلنگي بوده است كه به‌معناي كاهش تقاضا براي صدور پروانه‌هاي ساختماني خواهد بود. گزارش مركز آمار از جزئيات رشد اقتصادي سه ماهه سوم سال‌جاري نيز حاكي از رشد منفي 11درصدي بخش ساختمان بود.
معناي اين آمارها اين است كه توليد مسكن با وجود نياز سالانه كشور به ساخت حدود يك ميليون واحد مسكوني، اصلا وضعيت مناسبي ندارد و در شرايطي كه در 3سال اخير بخش عمده برنامه‌هاي دولت به تقويت طرف تقاضا معطوف شده است، ادامه ركود در ساخت‌وساز مسكن، باعث كاهش عرضه اين كالا به بازار شده است.
اجاره مسكن 8/6درصد رشد كرد
يكي از نكات قابل توجه در گزارش اخير مركز آمار، افزايش 8.6درصدي مبلغ اجاره واحدهاي مسكوني در تهران نسبت به سال گذشته است. براساس آمارهاي منتشر شده از سوي مركز آمار ايران، متوسط مبلغ اجاره ماهانه به‌علاوه 3درصد وديعه پرداختي براي اجاره يك مترمربع زيربناي مسكوني در شهر تهران، حدود 22هزار و 425تومان بوده كه نسبت به فصل قبل 0.4درصد كاهش و نسبت به فصل مشابه سال قبل 8.6درصد، افزايش داشته است.
همچنين تعداد معاملات اجاره در پاييز نسبت به بهار سال‌جاري با كاهش 24.4درصدي روبه‌رو بوده و نسبت به تابستان94 حدود 14.6درصد افزايش يافته است. اين در حالي است كه مشاهدات ميداني از بازار رهن و اجاره نشان مي‌دهد، اجاره بهاي واحدهاي مسكوني شهر تهران در دوره منتهي به آخر پاييز 95نسبت به‌مدت مشابه سال قبل، افزايش بيشتري را تجربه كرده است. البته دور زدن قانون توسط بنگاه‌هاي معاملات ملكي كه همچنان بخش قابل توجهي از قراردادهاي رهن و اجاره را در قراردادهاي سه نسخه‌اي قديمي تنظيم كرده و در سامانه اطلاعات مديريت معاملات املاك و مستغلات كشور ثبت نمي‌كنند نيز تاحدي مي‌تواند باعث غيرواقعي شدن آمارها باشد.