رضا كياني در اينباره به همشهري گفت:طرح انتشار گواهي سپرده سهام توسط كميته فقهي به تصويب رسيد و از اين طريق سهامدار عمده ميتواند با هدف تأمين منابع مالي مورد نيازش و حفظ مديريت در يك شركت سهامش را به علاقهمندان خريد سهام آن شركت بفروشد.
او درباره دلايل انتشار گواهي سپرده سهام گفت: در برخي دورهها بهويژه در دورههاي رونق، بازارها با صفهاي خريد سهام مواجه ميشود اين در حالي است كه سهامدار عمده براي اينكه كنترلش را در شركت از دست ندهد، حاضر به فروش سهام نيست اما گواهي سپرده سهام شرايطي را ايجاد ميكند تا سهامدار عمده ضمن حفظ مديريتش بر يك شركت حق مالكانه آن شركت را به سرمايهگذاران بفروشد.
او افزود: بهطور معمول سهامداران خرد تمايلي به مديريت ندارند ضمن اينكه ميدانند با مقدار سهامي كه در اختيار دارند، عملا از حق رأي كمتري برخوردار هستند بنابراين سهامداران خرد عموما بهدنبال حقوق مالكانه يك سهام هستند نه حق مديريتي در يك شركت، بر اين اساس انتشار گواهي سپرده سهام ميتواند به رفع چالشهاي موجود در اين زمينه به بازار كمك كند. به گفته او، انتشار اين اوراق به سهامدار عمده اين امكان را ميدهد كه سهام را بفروشد اما همچنان مديريت سهام را در اختيار داشته باشد.
او ادامه داد: با اين روش سرمايهگذاران خردي كه علاقهمند به تملك سهام شركت بودهاند و با علم به سهم اندكشان، چندان توجهي به حقوق مديريتي شركت نداشتند، مالك گواهي سپرده سهام ميشوند.
از ديگر سو سهامدار عمده نيز كه حاضر به فروش سهم درصورت حفظ توان كنترلي شركت بوده، به منابع مالي دست مييابد. كياني با اشاره به اينكه اين ابزار، حقوق مالكانه سهم را تفكيك ميكند و با وجود فروش سهام توسط سهامدار عمده بخشي از حق رأي همچون انتخاب و عزل مديران شركت را همچنان در اختيار وي باقي ميگذارد، افزود:
در اين طرح با سه الگوي صندوق سرمايهگذاري تكسهم، بهرهگيري از نهاد واسط و مسدود شدن سهام نزد سپردهگذاري مركزي، مديريت و مالكيت سهم از يكديگر منفك شده و راهي براي عرضه طبقه جديدي از سهام كه با برخورداري از حقوق مالكانه از حق رأي محدودي برخوردار است، گشوده ميشود.
مدير تحقيق و توسعه بورس تهران ادامه داد: در اين سازوكار تضاد منافع ميان سهامدار عمدهاي كه كنترل شركت را در اختيار دارد و سرمايهگذاري كه از مالكيت اما بدون كنترل بهرهمند شده، چالشي درخورتأمل است.به گفته او، سهامدار عمده درصورتي از حق رأي براي انتخاب و عزل هيأت مديره و تعيين پاداش آنها برخوردار خواهد بود كه همچنان مالك بخش در خور اعتنايي از سهام شركت باشد. به بيان ديگر سهامدار عمده اگر علاقمند به حفظ توان مديريتي خود باشد بايد همچنان در منافع شركت ذينفع باشد.
او با بيان اينكه تمام حق رأي در اختيار سهامدار عمده نخواهد بود و مواردي همچون تعيين بازرس، تصويب صورتهاي مالي، تعيين سود تقسيمي و مواردي ديگر در اختيار سرمايهگذاران يا نماينده آنها قرار خواهد داشت؛ تأكيدكرد: از سوي ديگر در الگوي صندوق سرمايهگذاري تكسهم، مدير صندوق، در الگوي استفاده از نهاد واسط اين نهاد و در الگوي مسدود شدن سهام نزد شركت سپردهگذاري يك امين با شرح وظايف مشخص به حفاظت از حقوق سرمايهگذاران خواهند پرداخت و در مواردي همچون معامله با اشخاص وابسته به نمايندگي از سرمايهگذاران حق رأي در مجمع خواهند داشت.
- عمر گواهي سپرده سهام
كياني درباره مدت عمر گواهي سپرده سهام گفت: در گواهيهاي سپرده سهام هر سه الگوي يادشده عمر گواهيهاي سپرده سهام محدود است و در پايان دوره گواهيها باطل شده و در ازاي آن به دارنده گواهي، سهام شركت ارائه ميشود. اين گواهيها ميتواند شامل حق اختيار فروش براي سرمايهگذار و حق اختيار خريد براي سهامدار عمده باشد.
در اين صورت حداقل سود سرمايهگذار و حداكثر قيمت براي بازپسگيري سهم توسط سهامدار عمده مشخص خواهد بود. مدير تحقيق و توسعه بورس تهران اضافه كرد: اجراي اين طرح بهويژه در دورههاي رونق كمك زيادي به افزايش سهام شناور آزاد شركتها و همچنين تأمين مالي سهامداران عمده ميكند.