صدها نفر از هواداران دولت تركيه و رجب طيب اردوغان، رئيسجمهور، صبح ديروز در حضور نيروهاي امنيتي در مقابل ساختمانهاي كنسولگري و سفارت هلند در استانبول و آنكارا تجمع كردند؛ تجمعي كه حوالي ظهر به پايين كشيدن پرچم هلند از ساختمان كنسولگري و جايگزين پرچم تركيه به جاي آن ختم شد. همزمان نيروهاي پليس ضدشورش هلند براي متفرق كردن جمعيت تركيهايتبارهايي كه براي دومين روز در روتردام دست به تجمع زده بودند از ماشينهاي آبپاش، نيروهاي پليس اسبسوار و باتوم استفاده كردند.
رجب طيب اردوغان كه اين روزها به ستاره جنجالهاي سياسي در تركيه و اروپا تبديل شده، در واكنش به اقدامات دولت هلند در تجمع هوادارانش در استانبول گفت: «پرواز وزير خارجه ما را هر طور ميخواهيد ممنوع كنيد؛ اما از اين به بعد ببينيد كه پروازهايتان قرار است چگونه در تركيه فرود بيايد.» اردوغان چند روز قبل هم پس از آنكه با مخالفت رسمي هلنديها براي حضور وزرايش در اين كشور مواجه شد، دولت اين كشور را «فاشيست و پسمانده نازيها» خوانده بود؛
سخناني كه با واكنش منفي گسترده در ميان كشورهاي اروپايي روبهرو شد.ديروز بن علي ييلدريم، نخستوزير تركيه، هم در بيانيهاي خطاب به دولت هلند گفت كه «تبعات شديدي» در انتظار آنهاست. او كشورهاي اروپايي را كشورهاي «بهاصطلاح دوست» خطاب كرد و گفت: «آنهايي كه خود هميشه دم از دمكراسي، آزادي بيان و حقوق بشر ميزنند، در اين ماجرا كاملا رفوزه شدند.» ييلدريم گفت كه ماجراهاي اخير نشان ميدهد «دوستان واقعي تركيه چه كساني هستند».
اشاره ييلدريم به لغو سخنرانيهاي وزراي دولت تركيه در كشورهاي اروپايي يكي پس از ديگري است. مردم تركيه يكماه ديگر براي اعلام نظر خود در مورد تغيير قانون اساسي اين كشور به پاي صندوقهاي رأي ميروند. قانون اساسي جديد، ساختار حكومتي تركيه را از نظام پارلماني كه در آن رئيسجمهور بيشتر يك پست تشريفاتي بهحساب ميآيد به نظام رياستي تغيير ميدهد. وزراي اردوغان قرار بود طي روزهاي اخير با حضور در آن دسته از كشورهاي اروپايي كه داراي اقليت قابل توجهي از اتباع تركيه هستند،
نظر آنها را براي رأي مثبت در همهپرسي جلب كنند. ابتدا آلمان بود كه برنامه تجمعها و سخنرانيهاي هواداران اردوغان و وزراي او را در بسياري از شهرها لغو كرد. اين كشور بزرگترين جامعه تركيهايتبارها را با بيش از 2ميليون نفر جمعيت در خود جاي داده است. اتريش، سوئيس، هلند و سوئد همچنين كردند. به همين دليل بود كه هلند به هواپيماي چاوش اغلو، وزير خارجه تركيه، اجازه نشستن در فرودگاه آمستردام را نداد و فاطمه بتول سايان كايا، وزير خانواده و امور اجتماعي تركيه را كه زميني و از مرز آلمان وارد خاك هلند شده بود، دستگير و بهعنوان «عنصر نامطلوب» اخراج كرد.
- رايگيري هلند؛ تهديد راستهاي افراطي
انتخابات هلند اگر در شرايط عادي برگزار ميشد، هيچگاه تا به اين حد توجه كشورهاي خارجي و رسانههاي دنيا را بهخود معطوف نميكرد. با توجه به آنچه در انگليس و آمريكا روي داده، حالا موضوع قدرتگيري جنبشهاي راستافراطي و پوپوليستي در هلند هم اهميت پيدا كرده است.
مردم انگليس در ميان ناباوري به خروج كشورشان از اتحاديه اروپا رأي دادند و آمريكاييها هم برخلاف آنچه پيشبيني ميشد، دونالد ترامپ را به هيلاري كلينتون ترجيح دادند و او حالا سكاندار تمام حاشيههاي سياسي اين كشور است.خروج انگليس از اتحاديه اروپا و پيروزي ترامپ در آمريكا، جنبشهاي راست افراطي در اروپا را اميدوارتر از هميشه كرد و آنها در ايتاليا، آلمان، فرانسه و هلند جان دوباره گرفتهاند. هلنديها 2 روز ديگر به پاي صندوقهاي رأي ميروند تا تكليف 150كرسي پارلمان را مشخص كنند؛
پارلماني كه سپس ائتلاف احزاب در آن، تكليف دولت آينده اين كشور را مشخص ميكند. خرت ويلدرز، رهبر حزب افراطي «آزادي» رقيب اصلي نخستوزير هلند مارك روته از «حزب مردم براي دمكراسي و آزادي» است كه داراي تفكرات راست ميانه است. ويلدرز ابتدا درنظرسنجيها وضعيت خوبي داشت اما طي هفتههاي اخير با شيب تندي از رقيبش عقب افتاده بود.
اتفاقات روزهاي اخير هلند اما بار ديگر به بهبود موقعيت ويلدرز كمك كرده است. او ديروز با انتشار يك پيام ويدئويي، عليه دولت تركيه و تركيهايتبارهاي ساكن هلند موضعگيري تندي كرد. او قول داد اگر به قدرت برسد، سياستهاي سختگيرانهاي در برابر مهاجران اتخاذ كند. ويلدرز به سخنان ضدمهاجرتي و اسلامستيزانهاش معروف است.
- انتخابات تركيه؛ موجسواري سياستمداران
اقدامات اروپاييها طي روزهاي گذشته عليه دولت اردوغان، غرور ملي تركيهايها را جريحهدار كرده و فضاي احساسي لازم براي استفاده دولتمردان را بهوجود آورده است؛ دولتمرداني كه بهدنبال كسب رأي «آري» مردم يكماه ديگر پاي صندوقها هستند. بهرغم گفتوگوي تلفني روز گذشته نخستوزير هلند با نخستوزير تركيه و درخواست او براي آرام كردن اوضاع، چاوش اوغلو به مردم تركيه قول داد كه دولت هلند را به «عذرخواهي» وادار خواهد كرد. خانم كايا هم رفتار دولت هلند با خودش را «غيرقابل پذيرش» خواند و جهان را به تقابل با «رفتار فاشيستي» هلنديها دعوت كرد.
اما مهمترين سخنان را بار ديگر اردوغان به زبان آورد. او كه در مراسم افتتاح يك پروژه عمراني در استانبول شركت كرده بود در سخناني شديداللحن گفت: «دولت هلند روشهاي نازيسم را پيش گرفته است... آنها به سياست و ديپلماسي بينالمللي واقف نيستند... آنها فاشيستاند.» اردوغان هم همچون ويلدرز در هلند ترجيح داد از موقعيت پيش آمده بيشترين بهره را ببرد و سوار بر موج احساسات حضاري كه بيامان او را تشويق ميكردند، خطاب به مقامات هلند گفت: «مردم ما در روز 16آوريل (روز برگزاري همهپرسي قانون اساسي) توطئه شما را خنثي خواهند كرد.»
- اخراج خانم وزير
فاطمه بتول سايان كايا، وزير خانواده و امور اجتماعي تركيه، روز شنبه ساعتي پس از آنكه از مرز زميني آلمان وارد هلند شده بود تا در تجمع تركيهايتبارها در شهر روتردام سخنراني كند، از سوي پليس دستگير و بهعنوان «عنصر نامطلوب» اخراج شد. خانم كايا رفتار هلند را «فاشيستي» خوانده است.
- خط و نشان افراطيهاي هلند
خرت ويلدرز، رهبر حزب راست افراطي «آزادي» هلند كه يكپاي انتخابات روز چهارشنبه در اين كشور است، ديروز با اشاره به درگيري 2 روز گذشته هواداران اردوغان با نيروهاي امنيتي هلند خطاب به تركيهايتبارهاي ساكن اين كشور گفت: «اينجا جاي شما نيست.»